اگر جای ایران بودند

بر پایه آخرین آمارها شمار مبتلایان به ویروس کوویدـ۱۹ در جهان به مرز ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر رسیده است.

به گزارش خبرگزاری روسی «اسپوتنیک»، به ترتیب آمریکا، اسپانیا ، ایتالیا، فرانسه، آلمان، انگلیس، چین و ایران بیشترین مبتلایان به کرونا را در خود جای داده‌اند (۱).

در مورد آمار جانباختگان نیز آمریکا، ایتالیا، اسپانیا، فرانسه و انگلیس بالای جدول قرار دارند و ایران در جایگاه ششم است (۲).

بررسی و همسنجی شمار مبتلایان بویژه نسبت گیری آن با جمعیت نکته‌های بسیاری در خود دارد؛ با این همه، در نوشته حاضر این آمارها و اعداد ذکر نشده زیرا هدف آن، پرداختن به محاسبات عددی نیست.

فقط کافی است به ترکیب کشورهایی که بیش از دیگران در چنبره ویروس تاجدار گرفتار شده‌اند نگاهی بیندازیم.

پنج جایگاه نخست در هر دو فهرست مبتلایان و جانباختگان به کشورهای غربی اختصاص دارد؛ کشورهای پیشرو در مدیریت اقتصاد جهانی که با ترفندهای سیاسی بسیاری از نهادهای بین‌المللی را در چنگ دارند و با سوءاستفاده از حق السهم خود- همانگونه که درباره روابط آمریکا با سازمان ملل، سازمان فرهنگی آموزشی ملل متحد (یونسکو) و سازمان جهانی بهداشت دیده ایم- بر عملکرد آنها اثر می گذارند.

اینان به پشتوانه پیشرفت فناوری هم بر مرزهای دانش سلطه دارند و هم در انحصار آن و افزایش شکاف آگاهی در سطح جهانی می‌کوشند؛ اینان خود را نماینده جامعه جهانی می‌پندارند با حق تعیین تکلیف برای دیگران؛ چه محرومیت از دستیابی به ابتدایی ترین حقوق بشری مانند امنیت غذایی و دارویی باشد چه محدودیت ارتباطات در ابعاد رسانه‌ای- اطلاعاتی و علمی یا تبادل کالاهای بازرگانی و تجاری مورد نیاز.

ایده غالب در بیشتر این کشورها مبتنی بر قواعد نئولیبرالیستی، دیدگاه‌های اومانیستی و اندیشه سکولاری است؛ آنچه برای این دولت‌ها اهمیت دارد سودجویی است و کسب حداکثر فایده از هر شرایط؛ خودبرتربینی و ترجیح منافع خود؛ امری که در پیشینه استعماری آنها و همچنین انحصارطلبی‌های نوین‌شان ریشه دارد.

از سوی دیگر، این کشورها با وجود نمونه‌های گوناگون دخالت در امور کشورهای دیگر که به کشتار میلیون‌ها انسان انجامیده، به مدد ابزارهای نفوذ فرهنگی- رسانه‌ای خود داعیه‌داران حقوق بشر جهانی‌اند و اینگونه نمایانده‌اند که پرچم مردم‌سالاری و دولت‌های دموکراتیک را روی دوش خود حمل می‌کنند.

با این همه، جایگاه این اقتصادهای توسعه‌یافته و مدعیان همه‌جانبه قدرت، دموکراسی، حکمرانی مطلوب،  فناوری و دانش، این سردمداران جریان نامتعادل اطلاعات و چهره‌های حقوق بشری در زمینه مدیریت ویروس کرونا گویای وجود واقعیت دیگری است؛ واقعیتی که اگر شرایط آنها را با وضع کنونی ایران بسنجیم شاید بهتر نمایان شود.

گام های غرب علیه ایران

جمهوری اسلامی ایران بیش از چهار دهه با انواع تحریم یک‌جانبه یا چندجانبه روبرو بوده است.

با وجود عضویت ایران در بسیاری از نهادهای بین‌المللی به سبب اعمال نظر همین مدعیان، بخش زیادی از حقوق کشور ما زیر پا گذاشته شده است. نمونه آن را در محدودسازی دسترسی دانشمندان ایرانی به تازه‌ترین پیشرفت‌های علمی و حتی مقالات مجله‌های پژوهشی یا ممنوعیت پذیرش آنان در کارگاه‌های بین‌المللی می‌توان دید.

با اعمال محدودیت کشتیرانی و ارایه خدمات بیمه‌ای بویژه در مورد محموله‌های دریایی، تحریم صنعت هواپیمایی و حتی سوخت‌رسانی هوایی و... نیز بسیاری از درها را به روی کشور ما در زمینه تأمین مواد اولیه لازم برای ساخت دارو، تولید مواد غذایی و کارخانه ای، تجهیز امکانات حیاتی پزشکی- درمانی و انتقال دستگاه های صنعتی بسته‌اند.

همین کشورهای بالای فهرست ابتلا به کرونا گاهی حتی مانع رسیدن یک پیچ یا فنر صنعتی به ایران شده‌اند که در گازسوز کردن خودرو یا تسویه گازهای سمی یک کارخانه کاربرد دارد و حتی با محکوم کردن معدود شرکت‌های فروشنده، ایران‌هراسی کرده‌اند.

سالهاست این کشورها تلاش کرده‌اند حتی دسترسی ایران به دارایی‌های خود را محدود سازند و بازگشت درآمد حاصل از فروش نفت و دیگر کالاهای صادراتی را به دغدغه دولت و بخش خصوصی ما تبدیل کنند.

طی این سال‌ها به پشتوانه جریان نامتعادل ارتباطات، اخبار و تبادل اطلاعات در کنار تکنیک‌ها یا بازی‌های رسانه‌ای کوشیده اند افکار عمومی را در سه سطح بین المللی، منطقه ای و داخلی علیه حکومت ایران شکل دهند که این هدف به مدد پیشرفت‌های نوین فناوری ارتباطی و رسانه‌های نوپدید تسهیل و تسریع شده است.

حتی در شرایطی که بیماری کرونا جان بسیاری از ایرانیان را تهدید می‌کند همچنان فشار پنهان و آشکار این کشورها به صندوق بین‌المللی پول برای مخالفت با درخواست وام ایران ادامه دارد.

واکنش ایران

در چنین شرایطی ایران خود را در بند تحریم محصور نکرد و به توان‌افزایی داخلی روی آورد تا بتواند نیازهای مردم را به اتکای دستاوردهای دانشمندان عمومی پاسخگو باشد.

البته این مسیر هزینه‌های انسانی، زمانی و مالی بسیاری داشته اما سبب بهره مندی از دانش بومی در دوره‌ای شده است که مدعیان عدالت و مساوات همگان در دسترسی به همه امکانات، همه راه‌ها را بسته بوده‌اند.

جمهوری اسلامی ایران سال‌هایی پرفراز و نشیب توام با بحران‌افکنی‌های پیاپی را پشت سر گذاشته و بیش از چهار دهه تمرین کرده است هر جا با در بسته روبرو می شود برای آن تدبیری موثر بیندیشد.

ساختار درهم‌تنیده دولت- ملت و همچنین اهمیت مصالح جمعی در کنار منافع فردی- آنچنان که در مدیریت اسلامی آمده- سبب شده است با وجود برخی کشاکش‌های سیاستگزارانه که از نسخه‌پیچی‌های غربی تاثیر گرفته، همچنان رویکرد استقلال از دیگر کشورها در زمینه تامین نیازهای اساسی و نگاه‌های عدالت‌خواهانه با تمرکز بر قشرهای آسیب‌پذیر تداوم یابد. 

یکی از پیامدهای همین رویکرد گستردگی نظام بیمه‌ای در کشور و ساختار قوی بهداشتی است. این روند، برخلاف نظام‌های نئولیبرالی و سودنگر است که از خصوصی‌سازی بخش درمان بویژه برای خدمات‌دهی به قشرهای پردرآمد حمایت می‌کند و برای به حداکثررسانی سود در بخش درمان، از تمهیدهای لازم برای ارتقای بهداشت عمومی کم می‌گذارد.

جایگاه مصلحان اجتماعی

هیچگاه نمی‌توان از همراهی بی‌مانند ملت با دولت و مجموعه حاکمیت در همه عرصه‌ها و مطالبه گری آنان چشم پوشید. مردم ایران سال‌ها آموخته‌اند در بسیاری از بزنگاه‌های تاریخی چه نقشی دارند.

آنان در عرصه نبردهای علمی، فرهنگی، سیاسی و نظامی گاهی از انتظارات دولت و حتی از یکدیگر پیشی گرفته‌اند... برای خدمت‌رسانی پیشگام شده‌اند و نگذاشته‌اند نیاز لحظه‌ای به یک وسیله، ابزار یا خدمات، امور کشور را لنگ بگذارد و هموطنان را در دام ناامیدی رها سازد.

آنان که توانستند سلاح به دست، از مرز کشور پاسداری کردند و می‌کنند، برخی نیز پشت جبهه‌ها به هنگام جنگ سخت و نرم یا مبارزه با کرونا گرد هم آمده و از هیچ کاری فرونگذاشتند و نمی‌گذارند.  

سازمان‌های مردم نهاد از گروه‌های جهادی و بسیجی و انجمن‌های خیریه گرفته تا جمعیت‌های دانشجویی و طلبه داوطلبانه آستین بالا زده‌اند و در بحبوحه زلزله و سیل و کرونا یک گوشه کار را گرفته‌اند.

بار دیگر تاکید می‌کنم موضوع ما اعداد و آمار نیست، نگاهی کلان به کشوری است که کارگر و کارفرما با وجود همه کاستی ها برای چرخش تولید می کوشند؛ مدافعان امنیت برای تامین آرامش ملت آماده اند و کادر درمانی روز و شب خود را برای بهبود بیمارانی می‌گذارند که هیچ پناهی جز پروردگار ندارند.

این روزها پزشک و پرستار و بهیار همنوا با مبتلایان به این بیماری بدون درمان، «امن یجیب» می خوانند و با زمزمه «الهی عظم البلا» اشک می‌ریزند.

این کشور به مدد این نعمت‌ها و به پشتوانه ایثار این مصلحان اجتماعی است که پیش می‌رود.

لحظه ای کشورهای غربی را که اینک در بالای فهرست ابتلا به کرونا هستند، جای ایران قرار دهیم... چهار دهه جنگ پنهان و آشکار، ترور و تحریم دارویی، غذایی و صنعتی؛ آنگاه چه وضعی داشتند؟

.................................................

منابع:

۱- https://ir.sputniknews.com/world/۲۰۲۰۰۴۱۵۶۲۴۱۷۸۴

۲- https://www.irna.ir/photo/۸۳۷۵۲۰۹۲