بعد از تأخیر چندماهه در اعلام نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان که مهرماه پارسال برگزار شد، کمیسیون مستقل انتخابات این کشور «محمد اشرف غنی» را به‌عنوان نامزد پیروز این دور از انتخابات اعلام کرد، اما رقیب انتخاباتی وی «عبدالله عبدالله»، با ادعای تقلب در انتخابات حاضر به پذیرش نتیجه انتخابات نشد و همزمان با مراسم تحلیف غنی در ۱۹ اسفندماه سال گذشته، عبدالله نیز مراسم تحلیف برگزار کرد. افغانستان بیش از یک ماه است وارد مرحله جدیدی از بحران سیاسی شده و تلاش‌های صورت گرفته در رفع این بحران، تاکنون ناکام مانده است. مشاهده اولین فرد مبتلا به بیماری کرونا در دوران پساانتخاباتی افغانستان، بحران در این کشور را جدی‌تر کرده است.
ضرورت مذاکرات سیاسی در شرایط کرونایی
اختلاف‌های برخاسته از انتخابات ریاست‌جمهوری میان اشرف غنی و عبدالله با گذشت چند ماه هنوز هم ادامه دارد. وضعیت پساانتخاباتی در افغانستان که همزمان با ورود ویروس کرونا به این کشور است می‌تواند در صورت عدم توافق غنی و عبدالله این کشور را دچار آسیب جدی کند. این وضعیت هشداری به دولت افغانستان است که به‌جای اختلافات سیاسی به مشکلات مرتبط با بحران گسترش ویروس کرونا و اثر منفی آن بر زندگی افراد نیازمند بپردازند. از دید بسیاری از ناظران، طیفی وسیعی از رهبران دولتی و احزاب سیاسی افغانستان سرگرم تلاش برای رسیدن به سهم خود در قدرت سیاسی‌اند درحالی‌که ویروس کرونا در این کشور رو به گسترش بوده و تعداد افراد مبتلا در این کشور در حال افزایش است. در شرایط کنونی که دولت افغانستان مدیریت بحران را در دست دارد و اگر نتواند به مردم کمک کند، وضعیت شیوع این بیماری می‌تواند آسیب جدی به بخش درمان در افغانستان وارد کند و جان مردم این کشور را در معرض خطر قرار دهد.
کارشناسان بر این باورند بحران کرونا یک فرصت تاریخی برای رهبران و سیاسیون افغانستان است تا نشان دهند در یک صف واحد در کنار مردم خویشند. از این منظر در شرایط فعلی نخبگان افغانستان برای حفظ ثبات سیاسی در این کشور باید با گذر از منافع شخصی و قومی به منافع ملی و جمعی این کشور فکر کنند، تا با شکست بن‌بست سیاسی و گذر از وضعیت کرونایی امنیت و صلح را در این کشور تحقق بخشند. اگر بن‌بست برآمده از نتایج انتخابات در این کشور شکسته نشود، هزینه‌اش را مردم افغانستان خواهند پرداخت. تهدید ویروس کرونا، بن‌بست سیاسی، فقر اقتصادی و تهدید نظامی طالبان نگرانی مردم این کشور را در پی داشته است. اگر گروه غنی و عبدالله بر سر اختلافات داخلی هرچه زودتر به توافق برسند می‌توانند افغانستان را در بحران کرونا نجات دهند. ادامه تنش‌ها و اختلافات، جنگ را شدت می‌بخشد و این جنگ می‌تواند به نفع طالبان تمام می‌شود.
«مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا ماه گذشته به‌منظور رفع بحران سیاسی به افغانستان سفر کرد و می‌خواست همانند دور گذشته انتخابات، نقش میانجی «جان کری» وزیر وقت امور خارجه آمریکا را در رفع بحران انتخاباتی افغانستان ایفا کند، اما موفق به حل بحران میان دو رقیب نشد و در بازگشت سفرش اعلام کرد که واشنگتن کمک‌های مالی خود به افغانستان را یک میلیارد دلار کاهش می‌دهد. آمریکایی‌ها در افغانستان به لحاظ نظامی نتوانستند به اهدافی که موردنظرشان بود دست پیدا کنند و در تحلیل شرایط اگر دقت کنیم به نظر می‌رسد در رسیدن به خواسته های خود ناکام مانده‌اند. واشنگتن مجبور است برای کاهش هزینه‌های نظامی خود در افغانستان تلاش کند، اما برای حضور خود در افغانستان بی‌ثباتی را بهانه می‌کند.کاهش کمک های مالی آمریکا در شرایط کرونایی نشان می‌دهد که وضعیت بحرانی افغانستان برای آمریکا مهم نیست و منافع مورد نظر خود را دنبال می‌کند.
تاخت و تاز طالبان و کرونا در افغانستان
مقابله با ویروس کرونا نیازمند همبستگی ملی است. در شرایط فعلی رویکردهای طالبان چالش جدی در راه تحقق صلح در این کشور قلمداد می‌شود و می‌تواند فرصتی بر ای بهره‌گیری این گروه در شرایط فعلی افغانستان باشد. اشرف غنی، رئیس‌جمهوری افغانستان، در یک پیام ویدیویی از جنگجویان گروه طالبان خواسته است که برای مبارزه با ویروس کووید ۱۹ در این کشور آتش‌بس سراسری اعلام کنند تا دولت بتواند در امر نابودی این ویروس آزادانه فعالیت کند. وی مدعی است اگر طالبان با آتش‌بس توافق نکنند و به جنگشان ادامه دهند، مسئولیت کسانی که بر اثر بیماری کووید ۱۹ در مناطق زیر فرمان‌شان از بین بروند، به عهده این گروه است و باید پاسخگو باشند. اما طالبان این خواسته دولت افغانستان را نپذیرفته و تأکید دارند که تمام زندانیانشان که در زندان‌های این کشور محبوسند از زندان آزاد شوند و پس‌ازآن مذاکرات صلح بین‌افغانی در مورد آتش‌بس را شروع کنند. طالبان مدعی است که حکومت افغانستان به بهانه‌های مختلف آزادی زندانیان گروه طالبان را به تأخیر می‌اندازد و در برابر گفت‌وگوهای بین‌افغانی که آتش‌بس یکی از موضوعات مورد بحث در آن خواهد بود، موانع ایجاد می‌کند.
بسیاری بر این باورند طالبان در این موقع حساس و حیاتی که مردم با خطر مرگ دست و پنجه نرم می‌کنند باید با اعلام آتش‌بس، جنگ در این کشور را خاتمه و به عوامل دولت اجازه دهند تا به مناطق تحت کنترل طالبان بروند و در مورد ویروس کرونا آگاهی دهند و مبتلایان به این ویروس را درمان کنند.در پی شیوع ویروس کرونا و محدودیت‌هایی که در افغانستان برای مقابله با گسترش این بیماری وجود دارد، تلاش‌های صلح افغانستان تحت شعاع قرار گرفته است. بسیاری از مردم افغانستان انتظار دارند طالبان در شرایط کنونی و با توجه به شیوع ویروس کرونا و ضعیف‌بودن ساختار نظام بهداشت افغانستان با کنار گذاشتن سلاح و پیوستن به روند صلح افغانستان، بهانه ادامه اشغال این کشور از سوی ناتو و آمریکا را از بین ببرند. مردم افغانستان از جنگ خسته شده‌اند و انتظار دارند همه گروه‌ها، اقوام و جناح‌ها با همگرایی و وحدت به تقویت صلح و امنیت در این کشور کمک کنند.
نظر شما