ایرج حریرچی روز شنبه در نشست خبری ویدیو کنفرانس که از وزارت بهداشت برگزار شد، افزود: این دستاورد نتیجه اقدامات مناسب دولت و مردم است. در این شرایط که بازگشایی‌ها و کاهش فاصله گذاری اجتماعی به صورت هوشمند و تدریجی انجام می‌شود، هرگونه غفلتی می‌تواند عوارض جبران ناپذیر و شدیدی داشته باشد. تا کشف دارو و واکسن، در اکثر کشورهای جهان حدود دو تا سه طغیان بیماری دیگر در یک سال و چند ماه آینده خواهیم داشت. هرگونه غلت فردی، هم فرد و هم خانواده او را در معرض ابتلای شدید و مرگ و میر قرار می‌دهد و تعدد غفلت‌ها ممکن است فاجعه‌هایی ایجاد کند. بنابراین از مردم می‌خواهیم به شعار در خانه بمانیم و پرهیز از ترددهای غیرضروری وفادار باشند و این سربلندی‌ها در کشور را کماکان ادامه بدهند.
کاهش مراجعه به مراکز درمانی
وی بیان کرد: قبل از موضوع کرونا، به طور متوسط روزانه دو میلیون و ۳۵۰ هزار بار مردم به سیستم بهداشتی و درمانی دولتی و خصوصی مراجعه می‌کردند. در دو ماه اخیر این موضوع به طرز قابل توجهی کاهش یافته است. سالانه نزدیک به ۱۵ میلیون بار واکسن به کودکان و افراد بالغ تزریق می‌شد و هرگونه کاهش واکسیناسیون عوارض جبران ناپذیری در انواع بیماری‌ها مثل دیفتری، کزاز خواهد داشت.
حریرچی ادامه داد: سالانه حدود یک میلیون و چند صد هزار حاملگی داریم. سال گذشته یک میلیون و ۲۰۰ هزار بارداری موفق و به دنیا آمدن نوزاد داشتیم که امیدواریم امسال بیشتر باشد. مادران باردار نیاز به مراقبت دارند و حتما برای مراقبت‌های خود مراجعه کنند تا دچار انواع عوارض حاملگی نشوند. همین طور تقاضای ما این است که مراجعه کودکان زیر پنج سال نیز انجام شود. بیمارستان‌های خاص ما و برخی مراکز بهداشتی و درمانی درگیر کرونا بوده‌اند که در این مراکز هم اقدامات حفاظتی مناسب انجام می‌شود و سایر مراکز خدمت رسانی به بیماران کرونایی ندارند.
مردم برای اهدای خون مراجعه کنند
معاون کل وزارت بهداشت گفت: در اواخر اسفند ماه در تامین خون با بحران مواجه شدیم و با اقدامات رسانه‌ها از این بحران خارج شدیم. اعمال جراحی در بیمارستان‌ها آغاز شده و به خون نیاز داریم و مردم نباید اهدای خون را فراموش کنند. از بیمارانی که بیماری سبک کرونا داشته‌اند نیز خواهش می‌کنیم برای اهدای پلاسما مراجعه کنند.
هنوز دارویی برای کرونا ساخته نشده است
حریرچی اظهار کرد: هنوز هیچ داروی اختصاصی برای بیماری کووید ۱۹ ساخته نشده است. اکثر داروهای ضد ویروسی که تجویز می‌شوند یا اثر کم و متوسط داشته یا بی اثر هستند. تجویز هر نوع دارو خارج از فهرست دارو و راهنماهای بالینی صحیح نیست و همراهان بیمار را دچار سردرگمی و مشکل می‌کند. مسئولان وزارت بهداشت ضمن درک احساسات افرادی که بیمار بدحال کرونایی دارند و می‌خواهند از کوچک‌ترین احتمالات برای نجات جان بیماران استفاده کنند، درخواست می‌کنند به وزارت بهداشت اعتماد کرده و اجازه بدهند بیماران با اصول صحیح درمان شوند.
وی ادامه داد: هر دارویی که خارج از داروخانه‌های رسمی بیمارستانی و غیربیمارستانی تهیه می‌شود، یا کاملا تقلبی بوده یا قاچاق است و استفاده از آن ممکن است اثر بد در بیمار داشته باشد. بنابراین از تلف کردن منابع مالی برای تهیه چنین داروهایی اجتناب کنید.
معاون وزیر بهداشت افزود: در کل دنیا و ایران، اپیدمی و گستردگی خبرهای دروغ و نادرست و توصیه‌های بی اساس و بی مبنا از گستردگی خود بیماری کووید ۱۹ بیشتر است. اکثر مطالبی که در فضای مجازی مبنی بر استفاده موارد مختلف منتشر می‌شود، بی اساس است. آنچه مراجع علمی معتبر اعلام می‌کنند هم ممکن است بعد از چند ماه تصحیح شود و علم این موضوع جدید است.
تاثیر بازگشایی بوستان‌ها در افزایش شیوع کرونا
وی در پاسخ به سوالی درباره افزایش ترددها در بوستان‌ها و پارک‌ها و تاثیر آن در افزایش شیوع کرونا بیان کرد: در ستاد ملی مقابله با کرونا و کمیته‌های کارشناسی ستاد، بحث‌های متعددی انجام می‌شود و بازگشایی‌ها بر اساس خرد جمعی و تصمیم گیری اتفاق می‌افتد. هیچ تعجیلی در بازگشایی‌ها نیست و فقط الزام داریم که ملاحظات اقتصادی و معیشتی و سلامت روانی و مذهبی را لحاظ کنیم.
حریرچی افزود: سلامت مردم در اولویت قرار دارد و اگر ببینیم بازگشایی با توجه به واکنش مردم، تاثیر مضر داشته باشد، اول تاخیر در بازگشایی‌های آتی اتفاق می‌افتد و دوم ممکن است در بازگشایی قبلی هم تجدید نظر شده و برگشت به وضعیت قبل اتفاق بیفتد. آنچه از مردم می‌خواهیم این است که به میزان افزایش بازگشایی‌ها، مسائل بهداشت فردی و فاصله گذاری فیزیکی را نیز افزایش بدهند. البته در این زمینه دستگاه‌های دولتی و غیردولتی هم باید اقداماتی انجام بدهند. با توجه به وضعیت سایر کشورها، بازگشایی‌های ما مبتنی بر برنامه ریزی مناسبی است.
معاون وزیر بهداشت ادامه داد: اثر هر بازگشایی حدود یک هفته بعد اثر خود را بر بیماران سرپایی و ۱۵ روز بعد در بار بیماری‌ها و یک ماه بعد در مرگ و میر خود را نشان می‌دهد. نسبت به سه هفته قبل، حدود ۵۰ درصد موارد بستری و ۷۰ درصد موارد مرگ و میر در کشور کاهش یافته و امیدواریم این روند طی شده و بازگشایی‌ها اثر بدی در این زمینه نداشته باشد.
حتی یک مرگ هم هشدار دهنده است
معاون کل وزارت بهداشت گفت: در اظهاراتی که توسط مسئولان مختلف بیان می‌شود، تناقضی وجود ندارد و روند نزولی در اکثر استان‌ها در پذیرش بیماران بستری و کاهش مرگ و میر وجود دارد. نکته مهم این است که حدود ۳۰۰ بیمار که در تهران بستری می‌شوند، هشدار دهنده است. تعداد بیماران بستری در آی سی یو هنوز هشدار دهنده است. با اینکه مرگ و میر در مجموعه استان‌ها به زیر ۱۰۰ مورد کاهش یافته، اما حتی یک مرگ هم هشدار دهنده است. ۹۰ مورد مرگ در کشور یا ۳۰۰ مورد بستری در استان تهران یا هزار بستری جدید در کل کشور، رقم نیست و هر کدام عزیزان یک خانواده هستند و به این دلیل مجبوریم هشدار بدهیم و در عین حال مردم را آگاه کنیم.
وضعیت آی سی یو نسبت به اسفند بهتر است
حریرچی در پاسخ به سوالی درباره وضعیت آی سی یوها اظهار کرد: هر بیماری که در آی سی یو پذیرش می‌شود، بدحال نیست. تعدادی از بیماران در آی سی یو هستند که نیاز به مراقبت بیشتر دارند و هنوز برای آنها لوله گذاری تنفسی انجام شده است. این افراد را می‌توان جزو بیماران بدحال تلقی نکرد. ظرفیت آی سی یو نسبت به اواخر اسفند ۹۸، بهتر است. ضمن اینکه تجربه بیشتری حاصل شده و ارجاع به آی سی یو هم کاهش یافته است.
هیچ اختلاف نظری وجود ندارد
وی در پاسخ به سوالی درباره برخی اختلاف نظرها بیان کرد: وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی مثل یک دست واحد عمل می‌کنند و هیچ اختلاف نظری وجود ندارد. ملاحظات اقتصادی و معیشتی مردم در نظر گرفته می‌شود و سلامت مردم اولویت اصلی است. این اولویت برای وزارت بهداشت خاص‌تر است. مجموعه دولت و ارکان مختلف نظام هم سلامت را اولویت اصلی خود می‌دانند.
معاون وزیر بهداشت افزود: هیچ اختلاف جزیی هم وجود ندارد. قبلا گفتیم که تهران می‌تواند پاشنه آشیل ابتلا به کرونا در کشور باشد. زیرا تراکم بسیار زیاد و مرکزیت و رفت و آمد زیادی در تهران وجود دارد. هرگونه تصمیم گیری برای تهران و کل کشور در ستاد ملی کرونا انجام می‌شود و بازگشایی مشاغل در تهران با یک هفته تاخیر انجام شد.
وضعیت حمل و نقل عمومی در شرایط شیوع کرونا
حریرچی در پاسخ به سوالی درباره وضعیت حمل و نقل عمومی در شرایط شیوع کرونا گفت: همه ما باید تصمیم گیری کلی داشته باشیم و نظرهای ما هم بر اساس مصلحت اندیشی کلی باشد. آیا برای مردم به مواد غذایی نیاز داریم؟ آیا کارکنان ما باید سر کار حاضر شوند؟ اکثر کارکنان وسیله نقلیه شخصی ندارند و نمی‌توان حمل و نقل عمومی را کلا تعطیل کرد و بعد بگوییم پرستار و کارکنان بهداشت و درمان با هزینه زیاد سر کار حاضر شوند. تعطیلی حمل و نقل عمومی به جز یک مورد که در چین انجام شد، در هیچ کشوری اتفاق نیافتاد.
وی افزود: حداکثر رعایت فاصله گذاری فیزیکی باید در حمل و نقل عمومی انجام شود. حمل و نقل عمومی شریان حیاتی کسب و کارهاست، اما در عین حال از نظر ابتلا به کرونا خطرناک است. در نتیجه یکی از فاکتورهای اصلی در بازگشایی‌ها این است که علاوه بر اثر مستقل و مستقیم خود، چه تاثیری در حمل و نقل عمومی و ابتلا به کرونا خواهند داشت.
فاصله گذاری اجتماعی در مراکز تجاری
معاون کل وزارت بهداشت اظهار کرد: فاصله گذاری اجتماعی در مراکز تجاری به چند عامل بستگی دارد. یکی از موارد میزان پایبندی افراد به توصیه‌هاست. برخی صاحبان مشاغل به طور کامل رعایت می‌کنند، اما در برخی موارد رعایت پروتکل‌های بهداشتی و درمانی به نسبت ضعیف است. موضوع دیگر رفتار مردم است. وقتی مردم به مراکز تجاری مراجعه می‌کنند باید ببینیم چه رفتاری انجام می‌دهند. در برخی استان‌ها میزان اطلاعات درون خانوادگی نسبت به گذشته بیشتر شده است.
وی ادامه داد: در اکثر کشورهای دنیا، ورود به پارک‌ها فقط برای تفریح و ورزش انفرادی است. یعنی قرار نیست افراد در پارک‌ها غذا ببرند و دورهمی برگزار کنند.
میانگین مدت اقامت مبتلایان به کرونا در بیمارستان‌ها
حریرچی در پاسخ به سوالی درباره میانگین مدت اقامت مبتلایان به کرونا در بیمارستان‌ها گفت: با توجه به حاد بودن حال افراد، میزان بستری می‌تواند متفاوت باشد که از چند روز تا بیش از یک ماه اتفاق افتاده است. اینکه موارد بستری در آی سی یوها قابل توجه نشان می‌دهد، اثر تجمعی بستری‌هاست. یعنی بیماری که عوارض کمتری دارد، ممکن است در عرض چند روز مرخص شود. ولی کسانی که در آی سی یو لوله گذاری می‌شوند، روند ترخیصی کندتری دارند. این اثر تجمعی باعث می‌شود که تعداد بیماران بستری در آی سی یو و نسبت بستری‌ها در آی سی یو به سایر بیماران به صورت افزایشی نشان داده شود.
وی افزود: بیماران با توجه به علائم بالینی مرخص می‌شوند و انجام تست در زمان ترخیص لزومی ندارد.
رصد مستمر وضعیت در فاصله گذاری هوشمند
معاون کل وزارت بهداشت در پاسخ به سوالی درباره رصد مستمر در فاصله گذاری هوشمند گفت: اولین بازگشایی‌ها در هفته سوم و چهارم فروردین بود. روزانه وضعیت رصد می‌شود و به تفکیک شهرستان، روند بیماران سرپایی و پذیرش بیماران اعلام می‌شود. سایر نهادهای نظارتی هم این روند را بررسی می‌کنند و همه این اطلاعات به ستاد کشوری داده می‌شود.
افزایش ترافیک در این شرایط نقطه منفی نیست
وی بیان کرد: وقتی طرح ترافیک برداشته می‌شود، هدف این است که میل به استفاده از حمل و نقل عمومی کاهش پیدا کند. وقتی این تصمیم گرفته شده، از مردم می‌خواهیم که با خودروهای شخصی رفت و آمد کنند که امن‌تر است. این موضوع خواه ناخواه ترافیک را افزایش می‌دهد و نقطه منفی نیست.
تاثیر آب و هوا در شرایط ویروس
حریرچی گفت: اکثر ویروس‌ها سرمادوست هستند و میل جزیی تا متوسط به سمت محیط سرد دارند و ممکن است ویروس کرونا هم این رفتار را نشان بدهد. موضوع دیگر این است که رفتار اجتماعی مردم در کشورهای مختلف به خاطر ملاحظات آب و هوایی و دمایی، در فصل سرما به این ترتیب است که مردم معمولا در محیط‌های بسته حضور دارند و پنجره‌ها را کمتر باز می‌کنند و این موارد باعث می‌شود هوا در فضای بسته گردش کند. در نتیجه مردم در فصل سرما به تفریح‌های داخل فضای بسته تمایل دارند، اما در فصل گرما به سمت فضای باز می‌روند. این موضوع باعث می‌شود انتقال ویروس‌ها در فصل گرما نسبت به فصل سرد کمتر باشد.
وی افزود: اکنون این ویروس به نیمکره جنوبی هم رفته است. اینکه ویروس کرونا در فصل گرما کم می‌شود خود به خود متنفی است.
تعدیل نیرو در بیمارستان‌های خصوصی
معاون کل وزارت بهداشت در پاسخ به سوال خبرنگار سلامت ایرنا درباره تعدیل نیرو در بیمارستان‌های خصوصی اظهار کرد: جنبه‌های فنی و بهداشتی و درمانی موضوع بیمارستان‌های خصوصی بر عهده وزارت بهداشت است و جنبه‌های قانون کار مربوط به وزارت رفاه می‌شود. بالاخره همه صنایع در کشور ما و همه واحدهای خدماتی در این شرایط دچار مشکل شده‌اند. دریافتی پرستاران و پیراپزشکان در بخش خصوصی نسبت به بخش دولتی حدود ۴۰ درصد و در برخی موارد حدود ۵۵ درصد کمتر است. از طرفی باید توجه کنیم که قدمت موضوع کرونا در کشور ما دو ماه است و حتی بخشی از آن هم در سال‌های گذشته به علت تعطیلات عید نوروز تعطیل می‌شد و نمی‌توان به کرونا نسبت داد. ضمن اینکه مشکلات سهامداران بیمارستان‌های خصوصی را درک می‌کنیم، اما توصیه می‌شود از محل وام‌ها و کمک‌های دولت حداکثر تلاش خود را انجام بدهند تا کاهش اشتغال و اخراج در بیمارستان‌های خصوصی نداشته باشیم.
وی افزود: به خصوص این موضوع را از بیمارستان‌هایی که در تعداد خدمات موفق‌تر بودند می‌خواهیم که در شرایط سخت به هم کمک کنند. وزارت بهداشت نیز حداکثر کمک خود را انجام می‌دهد.
کرونا را سیاسی نکنید
معاون وزیر بهداشت در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار سلامت ایرنا درباره سیاسی کردن موضوع کرونا در برخی اظهار نظرها گفت: الان در جنگ همه جانبه با ویروس کرونا هستیم. واقعیت این است که مدیران بهداشت و درمان، پزشکان و پرستاران و بهورزان و مراقبان سلامت سینه سپر کرده‌اند و در حال جنگ با کرونا هستند. هرگونه تحریک حتی در حد یک ضربه کوچک می‌تواند باعث پرت کردن حواس مدیران و کادر بهداشت و درمان شود. سیاست در جای خود مقدس است و باید به ساحت خودش محدود شود. موضوع سلامت به عنوان موردی که بخواهند از آن برای حمله به جناح یا دولت استفاده شود، نباید اتفاق بیفتد.
وی ادامه داد: عملکردی که مجموعه نظام سلامت داشته شاید انتقاداتی به همراه داشته باشد، ولی باید با سایر کشورها مقایسه کنیم و ببینیم ایران چقدر موفق بوده و این پیروزی‌ها و شیرینی‌ها را در کام مردم تلخ نکنیم.
واکنش به پیشنهاد اخیر ترامپ
حریرچی در پاسخ به سوالی درباره پیشنهاد اخیر ترامپ مبنی بر تزریق مواد ضد عفونی کننده برای مقابله با کرونا بیان کرد: من استاد دانشگاه و یک فرد علمی هستم و واقعا از این اظهار نظر خجالت می‌کشم. اینکه یک رییس جمهور این حرف نابخردانه را بزند، در شان خودم نمی‌دانم که پاسخ بدهم. با مسئولان سیاسی نیز ابزار همدردی می‌کنم که مجبورند به این افراد پاسخ بدهند. این موضوع در حوزه بهداشت و درمان قابل اعتنا نیست و خجالت آور است.
مورد استفاده تست‌های سرولوژیک
وی اظهار کرد: از تست‌های سرولوژیک باید در جای خود استفاده کرد. در این زمینه یکی از موضوعات مهم، مطالعات علمی است که می‌خواهد میزان انتشار ویروس در یک جامعه و ابتلای افراد را از طریق طرح‌های تحقیقاتی و نمونه گیری مشخص کند.
حریرچی ادامه داد: در نیویورک، سه هزار نمونه در افراد خارج شده از خانه انجام شد که طبق این مطالعه، حدود یک هفتم مردم نیویورک یا ۱۳.۹ درصد قبلا این ویروس را گرفته و مبتلا شده‌اند. این بر اساس آمار قبلی نیویورک، اختلاف چند ۱۰ برابری دارد.
معاون کل وزارت بهداشت افزود: همچنین توسط این تست بررسی می‌شود که افرادی که در معرض خطر بودند، آیا آنتی بادی علیه این ویروس داشته‌اند یا نه.
وی اظهار کرد: اکثر ما به انواع ویروس کرونا قبلا مبتلا شده‌ایم. زیرا این ویروس، عامل دوم سرماخوردگی‌هاست. اگر کرونا به طور غیراختصاصی اندازه گیری شود، نشان می‌دهد که ایمن هستیم یا تست مثبت می‌شود، در حالی‌که ابتلا به ویروس‌های سرماخوردگی کروناست. تست‌هایی که بیشتر با الایزا انجام می‌شود، تست‌های اختصاصی کووید ۱۹ است. هرچند برخی تست‌ها در بازار وجود دارد که اختصاصی به کووید ۱۹ نبوده است. مرحله بعدی این است که آیا آنتی بادی سنجیده شده در مورد کووید ۱۹ نشان می‌دهد که فقط به این ویروس مبتلا شدیم یا آنتی بادی هست که می‌تواند ایمنی را ایجاد کند. حتی اگر این آنتی بادی را ایجاد کند هم تضمینی وجود ندارد که در دراز مدت باعث ایجاد ایمنی شود. برای برخی ویروس‌ها در بدن ایمنی ایجاد می‌شود، اما بعد از مدتی از بین می‌رود. به همین دلیل است که در مورد برخی بیماری‌ها، واکسن یادآور تزریق می‌شود.
بازگشایی اماکن مذهبی
معاون وزیر بهداشت در پاسخ به سوالی درباره بازگشایی اماکن مذهبی و حرم‌های مقدس بیان کرد: فعلا طبق تصمیم گیری ستاد ملی در مورد اماکن مذهبی تا ۱۵ اردیبهشت تصمیم گیری شده است. با توجه به سایر بازگشایی‌ها و ملاحظات و پروتکل‌ها در این زمینه تصمیم گیری خواهد شد. یکی از پیشنهادها این است که اماکن مذهبی و مساجد و امام‌زاده‌ها با توجه به سطح درگیری شهرستان مربوطه بازگشایی شود.
وی افزود: هم محل تجمع و هم وضعیت ابتلا در شهرستان خاص در این زمینه باید مد نظر باشد.
حریرچی در مورد بازگشایی مدارس و دانشگاه‌ها نیز گفت: در مورد مدارس و دانشگاه‌ها هنوز تصمیم گیری نشده است. با توجه به تعداد زیاد دانش آموزان و دانشجویان و محیط مستعد برای ابتلا به ویروس، در این زمینه با احتیاط بیشتری تصمیم گیری می‌شود و احتمالا جزو مواردی است که در انتها در مورد آن تصمیم گیری خواهد شد.
نظر شما