تعویق انتخابات؛ ماموریت غیرممکن ترامپ

ویروس کرونا تقریبا همه کشورهای جهان را تحت تاثیر قرار داده است. نکته بارز بحران آن است که هرچه یک کشور سهم بیشتری را از عرصه بین المللی در اختیار دارد به همان میزان بیشتر متاثر شده است. ایالات متحده به عنوان بزرگترین قدرت اقتصادی و سیاسی جهان هم نه تنها در عرصه‌های تجاری و اقتصادی دچار رکودی کم‌سابقه شده بلکه در عرصه سیاست داخلی این کشور نیز رخوت و سکونی عجیب اتفاق افتاده است. در حالی که تقریبا ۶ ماه تا انتخابات ریاست جمهوری این کشور باقی مانده، رقابت‌های مقدماتی در دو حزب دچار اختلال شده و هنوز در حدود یک سوم ایالت‌های این کشور انتخابات حزبی برگزار نشده است. اگرچه مشخص شده اما رسما اعلام نشده چه افرادی نامزد احزاب جمهوریخواه و دموکرات در رقابت انتخاباتی روز سوم نوامبر ۲۰۲۰ (سیزدهم آبان ۱۳۹۹) هستند.

وضعیت اقتصادی ایالات متحده با چند ماه قبل به شدت تفاوت پیدا کرده است و دیگر از آن رونقی که باعث کاهش بی‌سابقه بیکاری شده بود خبری نیست. در شرایطی که مهمترین دستاویز تبلیغاتی ترامپ در بیش از سه سال ریاست جمهوری از دست رفته وی با سخنان بی‌مورد و تجویزهای غیرکارشناسی خشم بسیاری از مردم آمریکا را برانگیخته است. در این شرایط  میزان محبوبیت «دونالد ترامپ» هر روز بیشتر از قبل کاهش می‌یابد و «جو بایدن» رقیب احتمالی وی از حزب دموکرات موقعیت خود را در افکار عمومی‌ تثبیت می‌کند.

به تازگی زمزمه‌هایی از تعویق انتخابات ریاست جمهوری به بهانه کرونا به گوش می‌رسید. این ترفند می‌تواند به ترامپ در بهبود جایگاه کمک کند. با این حال به نوشته «سی.ان.ان» جو بایدن چند روز قبل در مورد این اقدام هشدار داد به صورت رسمی ‌اعلام کرد دونالد ترامپ جمهوریخواه سعی دارد به بهانه کرونا  انتخابات ریاست جمهوری را به تعویق بیاندازد.

بایدن با لحنی هشدارگونه عنوان داشت که چند ماه دیگر مشخص می‌شود ترامپ برای قطعی کردن پیروزی خود در انتخابات برای تاخیر در انتخابات اقدام می‌کند زیرا بیکار شدن نزدیک به ۳۰ میلیون آمریکایی موجب می‌شود تا وی نسبت به پیروزی خود مطمئن نباشد. به گفته معاون «باراک اوباما» رئیس جمهوری پیشین آمریکا و نامزد اصلی دموکرات‌ها در انتخابات آتی، ترامپ سعی دارد زمان بخرد تا اندکی اوضاع اقتصادی کشور را رو به‌راه کند و از رکود خارج شود.

بایدن نسبت به عادلانه بودن انتخابات ابراز نگرانی کرد و تاکید داشت باید ضمن رعایت موازین بهداشتی، انتخابات در زمان مقرر انجام شود.

قانون اساسی آمریکا و تاخیر در انتخابات

پس از هشدار رسمی ‌بایدن، بحث در مورد زمینه‌های قانونی تعویق احتمالی انتخابات و دیدگاه مندرج در قانون اسایسی آمریکا داغ شده است. «مرکز پژوهشی دانشگاه ایالتی اوهایو» در زمینه وجود راهکار قانونی برای تاخیر در انتخابات آمریکا عنوان داشت پیش از این در سال ۲۰۰۴ هم به دلیل ترس از وقوع حملات تروریستی دادگستری، کمیسیون انتخابات و اداره امنیت داخلی این کشور موضوع تاخیر در انتخابات را مورد بررسی قرار داده بودند. این درخواست چندان پیگیری نشد زیرا در آن زمان اعضای هر دو حزب در کنگره بر این باور بودند که تاخیر در انتخابات نمایش عقب‌نشینی در مقابل تروریست‌ها است و در کل این موضوع پیگیری نشد. 

در کل تعیین زمان انتخابات سراسری و ملی از معدود اختیاراتی است که قانون اساسی آن را با ذکر مقرراتی میان دولت ایالتی و فدرال تقسیم کرده است. قانون اساسی آمریکا که در سال ۱۸۴۵ تدوین شد و تاکنون با تغییرات اندک به اجرا در آمده، تصریح کرده است که انتخابات ریاست‌جمهوری این کشور باید هر چهار سال در سه‌شنبه بعد از اولین دوشنبه در ماه نوامبر برگزار شود. طبق تقویم این انتخابات باید روز سوم نوامبر ۲۰۲۰ صورت بگیرد.

براساس ماده یک بخش ۴ قانون اساسی در تغییر زمان، مکان یا شکل انتخابات آمریکا سناتورها و نمایندگان دخیلند و باید مورد تایید آن‌ها قرار بگیرد. در واقع کنگره تنها نهادی است که قادر به ایجاد تغییر در چنین ترتیباتی است. حال در نظر بگیرید دموکرات‌ها در مجلس نمایندگان و جمهوریخواهان در سنا اکثریت را در اختیار دارند.

سنا دارای ۱۰۰ و مجلس نمایندگان ۴۳۵ عضو است و مجموع هر دو مجلس کنگره را تشکیل می‌دهد. در ظاهر در شرایط کنونی طرح تعویق انتخابات در سنا مورد تایید جمهوریخواهان قرار می‌گیرد اما در مجلس نمایندگان با آن مخالفت می‌شود.

اگر از  کل نمایندگان نظرخواهی شود شرایط به نفع دموکرات‌ها است. به صورت جزئی‌تر  ۵۳ نماینده سنا و  ۲۰۰ نماینده مجلس نمایندگان از حزب جمهوریخواه هستند. دموکرات‌ها در سنا ۴۵ و در مجلس نمایندگان ۲۳۵ کرسی را در اختیار دارند. از مجموع ۵۳۵ عضو کنگره ۲۵۳ نفر جمهوریخواه و ۲۸۰ نفر دموکراتند. معمولا ۲ کرسی باقیمانده نیز از سناتورهای مستقلی هستند که بیشتر علیه ترامپ موضعگیری می‌کنند.  

علاوه بر این، نکته مهمتری که در قانون اساسی بر آن تصریح می‌شود آن است که دوره ریاست جمهوی هیچ فرد منتخبی در یک دوره نباید بیشتر از ۴ سال طول بکشد. در این این‌صورت حتی اگر تغییری در زمان انتخابات صورت بگیرد ترامپ پس از ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱ رئیس جمهوی آمریکا به شمار نمی‌رود. قانون اساسی برای این موضوع نیز ترتیبات پیچیده‌تری در نظر گرفته است.

روش‌های جایگزین

تاکنون حتی جنگ داخلی آمریکا و حضور در جنگ‌های جهانی هم باعث نشد تا انتخابات در این کشور به تعویق بیافتد. طبق نظر بسیاری تز اتاق فکر و کارشناسان آمریکایی، هر مکانیسمی ‌برای تاخیر در انتخابات باید به تائید تعداد قابل توجهی از ایالت‌ها برسد. علاوه بر این در سال ۱۹۳۲ قاضی دادگاه عالی آمریکا  اعلام کرد ایالت‌ها باید به عنوان آزمایشگاه دموکراسی باشند. آن‌ها باید به گونه‌ای رفتار کنند که موجب رویگردانی رای دهندگان نشود و در مقابل به مشارکت سیاسی آن‌ها کمک کند.

از سوی دیگر نظام انتخاباتی آمریکا بسیار منعطف و غیرمتمرکز است و ایالت‌ها می‌توانند از روش‌های گوناگونی برای رای‌گیری بهره ببرند. استفاده از سیستم پست، رای‌های غیابی و حتی فضای اینترنت از جمله گزینه‌هایی هستند که برای اخذ رای پیشنهاد شده‌است.

به دلایل گوناگون در چند دور انتخابات این شیوه‌ها به صورت محدود اجرا شده است. در برخی ایالت‌ها همچون اورگان رای دهی از طریق پست انجام می‌شود. برگه رای ۱۸ روز قبل از روز انتخابات برای فرد ارسال می‌شود. در سال ۲۰۰۰ یک سوم رای‌دهندگان در ایالت واشنگتن به این صورت در انتخابات شرکت کردند. همچنین در ایالت‌های کالیفورنیا، کارولینای شمالی و تگزاس هم درصد قابل توجهی از شهروندان از طریق پست رای دادند.

به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران با توجه به روند سخت و تقریبا غیرممکنی که قانون اساسی آمریکا تعیین کرده است ترامپ احتمالا گزینه تعویق را انتخاب نخواهد کرد زیرا موجب فشار سیاسی سنگینی علیه وی می‌شود. ترامپ ممکن است در فرایند رای‌گیری مناطق به ویژه در ایالت‌هایی که به صورت سنتی دموکرات‌ها اکثریت را در اختیار دارند، مداخله کند. شاید ترامپ در این مسیر بتواند میزان مشارکت دموکرات‌ها را به صورت مهندسی شده تغییر دهد.

در دوره‌های پیشین تنور انتخابات در این ماه‌ها به شدت داغ می‌شد و نامزدها و ایالت‌ها دوره پرمشغله‌ای را داشتند. نمی‌توان این امر را نادیده گرفت که در سپهر انتخاباتی آمریکا سال ۲۰۲۰ یکی از پیچیده‌ترین و غیرقابل پیش‌بینی‌ترین اوضاع را دارد و ممکن است پس از چند دوره رئیس‌جمهوری تنها برای یک دوره چهارساله کلیددار کاخ سفید باشد. شاید هم ترامپ نوعی دست جادویی را به کار گیرد و با اقداماتی خارق‌العاده جامعه آمریکا را همچون سال ۲۰۱۶ بار دیگر به رای دادن به خود ترغیب کند.