دکتر هومن سالاری روز جمعه به مناسبت گرامیداشت مقام معلم در نشست مجازی اعضای هیات علمی دانشگاه های استان با استاندار کرمانشاه به صورت ویدیو کنفرانس صحبت های صریحی در خصوص ریشه مشکلات کشور با استاندار در میان گذاشت که مورد توجه هوشنگ بازوند قرار گرفت و وعده داد که این صحبت ها به مقامات بالای حکومتی منعکس شود.
او گفت: در تاریخ کشور ما همیشه فرایند توسعه از بالای حکومت به سمت پایین بوده است فرایند اندیشیدن نیز به نظر می رسد که از بالا به سمت پایین شکل گرفته است و اگر سوال بپرسند مگر می شود اندیشیدن از بالا به پایین باشد می گویم که حقیقت دارد.
به گفته سالاری، شیوه فکر در دانشگاه ها این روزها با سازماندهی وزارت علوم از بالا به پایین شکل می گیرد.
وی افزود: اگر چه ممکن است نیت خیری در این سازمان دادن فکری برای اعضا هیات علمی نهفته باشد اما در عمل موجب بی معنایی نهاد علم در کشور شده است.
سالاری تاکید کرد: اگر در جامعه ای نهاد علم بی معنا بشود نظام شناختی آن جامعه بی معنا خواهد شد و به تبع آن نهاد سیاست، اقتصاد و فرهنگ جامعه به سمت نابودی پیش خواهد رفت.
آنچنان که این عضو هیات علمی دانشگاه رازی مثال زد: در میدان انقلاب تهران فروش علم و پایان نامه را شاهد هستیم؛ آن طرف تر در میدان فردوسی ویرانی نظام اقتصادی را شاهدیم و اگر سری به ناصر خسرو بزنید ویرانی فرهنگی را مشاهده خواهیم کرد.
آنگونه که سالاری بیان داشت: دانشگاه باید محل تجمیع نیروهای فکری باشد و ملاحظات سیاسی و قبیله ای به خصوص در انتخاب مدیران دانشگاه نباید وجود داشته باشد اما متاسفانه باید گفت در کشور ما منطق سیاست به شدت منطق علم را تحت تاثیر قرار می دهد.
شغل نگاری هیات علمی
وی در بخش دیگری از سخنانش هیات علمی بودن را یک رویش تمام وقت آموزشی و پژوهشی بیان کرد و گفت: بسیاری از اوقات عضو هیات علمی بودن مانند داشتن چند شغل در جهت اعتلای علم و جامعه است و باید دقت داشت هیات علمی بودن یک شغل با ساعت معین در حوزه تعریف شده به واسطه دستورالعمل های مکرر از بالا به پایین نیست.
به گفته سالاری، شغل نگاری هیات علمی از نیمه دوم دهه هشتاد با انبوه سازی رابطه وزارت علوم با تعداد دانشگاه ها، مقالات و کتاب ها آغاز شد و این شغل نگاری باعث بی انگیزگی قابل توجه در میان اعضای هیات علمی شده و دستورالعملی کردن هیات علمی محتوای آموزش عالی را به فرایندهای آموزش عالی تبدیل کرده است.
استقلال دانشگاه ها
رییس کانون صنفی اعضای هیات علمی دانشگاه رازی کرمانشاه در ادامه تاکید کرد: باید مسندهای ناظر به فعالیت دانشگاه ها به حداقل برسد و مکانیزم بودجه حتما در جهت استقلال دانشگاه ها باید اصلاح بشود.
وی مدیریت دانشگاه ها را از اصلی ترین ارکان استقلال دانشگاه عنوان کرد و گفت: شرط استقلال دانشگاه ها استفاده از ظرفیت های دمکراتیک در انتخاب مدیران و تصمیم گیران دانشگاه هاست.
به گفته سالاری، رییس دانشگاه باید دانشی ترین فرد با اجماع هیات علمی دانشگاه ها باشد و لازمه این کار پذیرش معرفت و شناخت اعضای هیات علمی است.
این عضو هیات علمی ادامه داد: زمانی که شاهد تغییر دولت در کشور هستیم تمام دغدغه اعضا هیات علمی این است که چه کسی رییس دانشگاه می شود و و ابستگی اش به یک جریان سیاسی خاص چگونه است.
آنچنان که سالاری بیان داشت: اگر انتخاب رییس دانشگاه به صورت دمکراتیک باشد عملا دخالت سیاست در انتخاب روسای دانشگاه ها قطع می شود و این کار بیشتر از همه به نفع خود نهاد سیاست است چرا که اصلی ترین تبعات دخالت سیاست در دانشگاه ها تهی دست شدن سیاست از بنیه علمی است.
وی تاکید کرد: اگر بنیه علمی کم بشود بقای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را دچار مشکل می کند و در نهایت منجر به آسیب به کل سیستم می شود.
ارتباط دانشگاه با صنعت و جامعه
عضو هیات علمی دانشگاه رازی کرمانشاه در ادامه گفت: ارتباط دانشگاه با صنعت و جامعه یکی از شوربختی های امروز دانشگاه ها با وجود ظاهر جذاب آن ها است و به چند دلیل نگران کننده است و امروز صدای زنگ های این نگرانی را آرام آرام می شنویم.
به گفته سالاری، از آنجایی که در ایران نهاد مستقل مالی نداریم و این دولت است که در عمل پول توزیع می کند پس احتمال فساد جدی است.
سالاری مثال زد: اگر به کسی پول بدهید که برای شما بنوازد می توانید بگویید که چگونه بنوازد!
او افزود: این را با نگاهی به گزارش طرح های پژوهشی سفارش داده شده و اینکه این طرح ها به چه کسانی سفارش داده شده اند؛ می توان فهمید.
وی ادامه داد: در همین راستا بحث تجاری سازی علوم در دانشگاه بسیار مورد تاکید قرار می گیرد؛ این بدان معناست که پژوهش باید در خدمت تقاضا قرار بگیرد در حالی که تقاضا با نیاز متفاوت است؛ تقاضا آن نیازی است که امکان تامین مالی دارد!
سالاری افزود: بنابراین در عمل با عبارت زیبای پژوهش های تقاضا محور دانشگاه را در اختیار نهادهایی قرار می دهیم که توانایی مالی دارند و آن نهادها در کشور ما یا به دولت و یا به سیاست وابسته هستند.
وی تاکید کرد: رسالت اصلی دانشگاه باید تربیت انسان بالغ و فرهیخته باشد و دانشگاه نباید صرفا به دنبال تربیت انسان کارآفرین اقتصادی باشد چرا که انسان اقتصادی منفعت شخصی اش را به منفعت جمع ارجحیت می دهد؛ برای همین نباید دانشگاه را بنگاه اقتصادی قلمداد کرد.
این روند تا پنج دهه آینده هم ما را به جمع چند کشور اول دنیا نمی رساند
رییس کانون صنفی اعضای هیات علمی دانشگاه رازی کرمانشاه در ادامه گفت: سرانه بودجه تحقیقاتی در ایران حدود ۲۰ دلار است؛ این عدد در ایالات متحده آمریکا هزار و ۳۰۰ دلار و در کشورهای توسعه یافته علمی دنیا بیش از هزار دلار است.
به گفته سالاری سهم پژوهش براساس برنامه ششم توسعه باید چهار درصد از تولید ناخالص ملی باشد در حالی که هم اکنون حداکثر یک درصد است که البته تا ۲ درصد هم بیانش می کنند.
او تاکید کرد: اگر بخواهیم واقع بینانه به این اعداد و ارقام نگاه کنیم ؛ هدف گذاری برای رسیدن به جمع چند کشور اول دنیا در پنج دهه آینده هم امکان پذیر نخواهد بود.
سالاری در بخش دیگری از سخنانش بیان داشت: ارتباط نداشتن نیروهای متخصص با بدنه اجرایی به دلیل دخالت جدی سیاست در دانشگاه هاست و این یک اشکال اساسی است که پیشنهاد می شود با مشارکت اعضای کانون صنفی هیات علمی دانشگاه ها کارگروه های تخصصی در حوزه های مختلف از جمله کشاورزی، فنی مهندسی و علوم انسانی، مستقل از ریاست دانشگاه ها و استانداری تشکیل بشود.
وی همچنین گفت: متاسفانه غربالگری زمان کنکور به نفع رشته های فن آفرین انجام می شود و از رشته های علوم انسانی غافل مانده ایم؛ اما آن کسی که می تواند تصمیم درست برای کشور بگیرد هوش های قابلیت دار در حوزه علوم انسانی است.
به گفته سالاری در کشورهای غربی بورس های خوبی به رشته های علوم انسانی تعلق می گیرد و به همین دلیل است که فن آفرینان تربیت یافته سایر کشورها را مانند جاروبرقی به سمت کشور خودشان می کشند برای همین در رشته های علوم انسانی بیشتر هم نژاد خودشان تربیت می شوند اما در سایر رشته ها تنوع نژادی بیشتری را می توانید ببینید.
هیچ کس علاقه ندارد که با تحقیر چیزی را از کسی یاد بگیرد
در این جلسه همچنین رییس دفاتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه های استان کرمانشاه صحبت های جالبی در باب مقام معلم و لزوم تواضع اساتید در برابر دانشجویان بیان کرد.
حجت الاسلام جواد افشار نجفی بیان داشت: ما قدردان اساتید و معلمانی هستیم که با دانش خود کشور ما و بشریت را به سمت تعالی و رشد می برند؛ خداوند از واژه معلم برای صفات مومنان استفاده می کند در عین حال می گوید: شما به مقام نیکوکاری نمی رسید مگر از آنچه دوست دارید انفاق کنید.
وی ادامه داد: متاسفانه برخی از اساتید در کلاس درس به گونه ای هستند که دانشجویان رغبتی برای حضور در کلاس درس او ندارند چرا که با منت گذاشتن و تحقیر دانشجو و تحکم تدریس می کنند اما در حقیقت این دانشجو است که بر استاد منت می گذارد که رشد کند و باعث رشد جهان شود ضمن اینکه باید توجه داشت که هیچ کس علاقه ای ندارد که با تحقیر چیزی را از کسی یاد بگیرد.
او روایتی از حضرت عیسی نبی (ع) بیان کرد که وقتی می خواست پای حواریون خودش را بشوید خطاب به آنها گفت: سزاوارترین فرد برای خدمت رسانی آن کسی است که دانش دارد پس من اینگونه تواضع می کنم شما هم بعد از من در میان مردم اینگونه متواضع باشید.
حضرت عیسی نبی(ع) در ادامه گفت: با تواضع کردن حکمت ها آغاز می شود نه با تکبر، همچنان که در خاک نرم دانه ها رشد می کنند؛ نه در سنگ سخت!
حجت الاسلام افشار تاکید کرد: اگر قرار است دنیا آباد بشود ما نیازمند استادانی هستیم که به مقام نیکوکاران برسند و کسی به مقام نیکوکاری نمی رسد مگر از آن چیزی که دوست دارد انفاق کند.
وی در پایان در خصوص مقام معلم روایت معروف حضرت علی (ع) را بیان کرد که هر کسی به من چیزی را بیاموزد مرا بنده خود کرده است!
