دفن یا سوزاندن؟ معضل لاشه دام در آوه

شغل اصلی ساکنان آوه و اهالی روستاهای اطراف آن بر محور پرورش دام های سبک و سنگین و همچنین زراعت و تولید محصولات گلخانه ای مبتنی است.

جمعیت دام این منطقه که در مرز میان شهرستان ساوه با استان قم واقع شده است بالای ۸۰ هزار راس است و به دلیل ابتلای دام ها به بیماری های مختلف معمولا هر هفته شمار زیادی از آنها از بین می روند و همین مساله سبب شده تا بر زمین ماندن لاشه دامهای مردار در این شهرستان به معضلی جدی برای محیط زیست و همچنین سلامت ساکنان این مناطق تبدیل شود.

چند سال پیش زمینی برای دفن لاشه دام های تلف شده در آوه با تصدی گری شهرداری این شهر تعیین شد اما به دلیل تامین نشدن اعتبار و همچنین مشکلات زیست محیطی این شیوه امحای لاشه، هنوز پیشرفتی نداشته است؛ اما اکنون بحث خرید دستگاه لاشه سوز برای امحای دام های تلف شده مطرح است و به همین دلیل میان شهرداری، دامپزشکی و محیط زیست رایزنی هایی در جریان است تا در این خصوص بهترین تصمیم اتخاذ شود.

۸۰ هزار دام سنگین و تلفات سالانه تا پنج هزار راس

شهردار آوه در جلسه ای که پنجشنبه هفته گذشته در فرمانداری برگزار شد، گفت: با توجه به اینکه طبق آمارهای رسمی و غیررسمی در شهر آوه حدود ۸۰ هزار راس دام سنگین وجود دارد، انتظار داریم به معضل لاشه های دامی به عنوان یک مشکل شهرستان و نه فقط منحصر به آوه نگاه شود زیرا امحای لاشه های دامی به تنهایی از عهده شهرداری بر نمی آید.

«مرتضی رضایی» افزود: آوه قطب دامداری سنگین در استان مرکزی محسوب می شود و از آمار ۸۰ هزار راس دام موجود در این شهرستان طبق میانگین جهانی، سالانه بین یک تا پنج هزار لاشه دامی تلف شده وجود دارد.

وی با یادآوری یکی از مصوبات پیشین مبنی بر تامین زمین توسط شهرداری آوه برای دفن لاشه های دامی، گفت: با توجه به آمار تلفات دامی این اقدام منتفی است زیرا شمار بالای تلفات دامی در سال باعث می شود که زمینی که بدین منظور تخصیص می یابد، در چند سال آینده مملو از لاشه شود.

شهردار آوه اظهار داشت: بهترین رویکرد در این خصوص نصب دستگاه لاشه سوز است که بر اساس برآوردهای انجام شده حدود ۲۰ میلیارد ریال برای خرید آن اعتبار لازم است و تامین این مبلغ از عهده شهرداری خارج است.

به گفته او تاکنون سه نشست برای تامین دستگاه لاشه سوز با نماینده دامداران آوه برگزار شده است اما اگر فرمانداری در این خصوص کمک کند و جهاد کشاورزی هم برای ساماندهی دامداران در قالب اتحادیه وارد میدان شود، خرید دستگاه توجیه اقتصادی دارد اما با پراکندگی کنونی دامداران و نبود یک شخصیت حقوقی،  کار مشکلی برای ساماندهی لاشه دام های تلف شده داریم.

رضایی گفت: بر اساس نامه نگاری هایی که با سازمان نظام مهندسی داشتیم و به عنوان راهکاری موقت مقرر است که در تمدید مجوز دامداری های آوه حفر چاه برای دفن لاشه دامهای تلف شده دیده شود اما راهکار اصلی و بلندمدت تامین و خرید دستگاه لاشه سوز خواهد بود.

وی گفت: در سال گذشته جلسه ای در همین زمینه با حضور جهاد کشاورزی، دامپزشکی، محیط زیست و نماینده دامداران آوه برگزار کردیم که قرار شد تمرکز فعالیت ها بر روی تامین دستگاه لاشه سوز باشد و در این زمینه نظر شهرداری آوه کمک هایی از قبیل تامین زمین انجام می دهد اما دامداران نیز با محوریت جهاد کشاورزی باید اتحادیه ای تشکیل و هیات مدیره معرفی کنند تا برای خرید دستگاه لاشه سوز اقدامی هماهنگ به عمل آوریم.

رضایی گفت: وجود لاشه های دامی به معضل دیگری دامن زده و آن هم حضور شمار زیادی از سگ های ولگرد است که ساماندهی این حیوانات هم ضرورت دارد اما این کار با توجه به برجا ماندن حدود پنج هزار لاشه در سال کاری بسیار مشکل برای شهرداری آوه است.

دستگاه لاشه سوز، راهکار پیشنهادی دامپزشکی

  رئیس شبکه دامپزشکی شهرستان ساوه نیز گفت: در آوه حدود ۳۰ هزار راس دام سنگین و با لحاظ کردن دام هایی که از این منطقه تردد می کنند شاید نزدیک به ۸۰ هزار راس دام سنگین ساکن یا عبوری در آوه وجود دارد و بسته به موقعیت و بروز بیماری های دامی، تلفات بالایی هم دارند.

دکتر «داود سرمدی» چند سال پیش برای امحای لاشه دامها در نزدیکی شهر آوه قطعه زمینی جانمایی شد اما به دلایلی روش دفن لاشه دام ها در این مکان میسر نشد و از منظر کارشناسی نیز بهترین روش برای از بین بردن لاشه دام ها نصب دستگاه لاشه سوز است به شرطی که اداره محیط زیست با آن موافق باشد.

وی افزود: قرار بر این شد که جهاد کشاورزی، ‌محیط زیست، شهرداری آوه و دامداران منطقه در نشستی برای رفع این موضوع راهکاری بیابند و آن را عملیاتی کنند.

وی افزود: روش دفن لاشه دام از این رو که به زمین زیادی نیاز دارد و در چند سال آینده ممکن است فضا تکمیل و سبب بروز مشکلات زیست محیطی شود، منطقی نیست و ما راهکار سوزاندن لاشه ها را پیشنهاد می کنیم.

به گفته رئیس شبکه دامپزشکی ساوه در روش لاشه سوزی، اگر دام بیمار هم باشد به دلیل دمای بالا آثار آن از بین می رود.

دکتر سرمدی اظهار داشت: در شهرستان ساوه و منطقه آوه شایع ترین بیماری ها شامل تب برفکی، برسلوز (در جمعیت بره و گوساله ها)  و تب مالت است که باعث تلفات می شود و بیماری لمپی اسکین هم در فصل گرم سال معمولا بروز می کند اما با اقدامات کنترلی می توان از شیوع آنها جلوگیری کرد.

وی تاکید کرد: در صورت حفر چاه در واحدهای دامداری برای دفن لاشه ها باید عمق چاه بیش از سه متر باشد و از آهک نیز برای دفن استفاده شود تا خطر نفوذ آلودگی لاشه به آب های زیرزمینی از بین برود و به همین دلایل است که شیوه دفن با سختی هایی همراه است و راهکار مناسب استفاده از دستگاه لاشه سوز است.

رئیس اداره جهاد کشاورزی شهرستان ساوه نیز گفت: وجود لاشه های دامی در منطقه آوه در سالهای اخیر به عنوان یک معضل اجتماعی و زیست محیطی مطرح است و برای ساماندهی آن هم گزینه هایی وجود داشت اما راهکار نهایی خرید و نصب دستگاه لاشه سوز است.

«حسن شریفی» اظهار کرد: نظر جهاد کشاورزی هم بر روی سوزاندن لاشه دام های تلف شده با استفاده از دستگاه مثبت است و معتقدیم که این کار، بهترین راه حل است و حتی آماده پرداخت تسهیلات به بخش خصوصی در این خصوص هستیم.

وی افزود: به صورت موقت دامداران را ملزم به حفر چاه برای دفن لاشه دام ها و پرهیز از رهاسازی آنها در معابر و محل زندگی ساکنان کرده ایم اما این کار هم شیوه اصولی و درستی نیست و لاشه سوزی بهترین اقدام است.

شریفی گفت: مشکل اینجاست که بخش خصوصی نیز رغبت چندانی برای خرید دستگاه لاشه سوز و فعالیت در حوزه امحای دام های تلف شده ندارد و به باور ما باید شهرداری به صورت مستقیم در این حوزه ورود کند و برای خرید و تامین دستگاه اقدام نماید.

شروط محیط زیست چیست؟

رئیس اداره محیط زیست شهرستان ساوه نیز به ایرنا گفت: این سازمان چه در زمینه پسماندهای عادی و زباله و چه در حوزه لاشه های دام که پسماند ویژه محسوب می شوند، علاقه ای به امحا با روش سوزاندن ندارد.

«سیدعلی دعایی لنگرودی» افزود: لاشه های دامی در زمره پسماندهای ویژه کشاورزی دسته بندی می شوند و از آنجا که در منطقه آوه برای امحای لاشه دام های تلف شده گزینه های زیادی نداریم، استفاده از لاشه سوز راهکار بهتری نسبت به سایر روش ها است.

وی ادامه داد: البته استفاده از دستگاه لاشه سوز طبق سیاست های سازمان محیط زیست شرایطی دارد از جمله اینکه در کوره های صنعتی ویژه سوزاندن لاشه دام ها باید از گاز طبیعی به عنوان سوخت اصلی استفاده شود و خروجی این کوره ها نیز مطابق با اصول زیست محیطی و قانون هوای پاک باشد و اگر به نصب فیلترهای کاهنده آلودگی است حتما باید این اقدام انجام شود.

لنگرودی گفت: یکی دیگر از شرایط استفاده از دستگاه لاشه سوز این است که خاکستر حاصل از لاشه دام ها در محل هایی که محیط زیست مشخص می کند و دارای گوهینامه این سازمان است، دفن شود.

رئیس اداره محیط زیست شهرستان ساوه همچنین بر ضرورت احداث سردخانه برای نگهداری لاشه دام ها تلف شده تاکید کرد و گفت: از آنجا که در آوه جمعیت دامی زیادی وجود دارد و شمار تلفات نیز در این منطقه بالاست، بنابراین سوزاندن لاشه ها در یک بازه زمانی مشخص میسر نیست و برای اینکه این لاشه ها در محیط های روباز که خطر آسیب رساندن به محیط زیست، جمع شدن حشرات و پشه ها و در نهایت تهدید سلامت انسان ها را دارد، تجمیع نشود لازم است تا زمان انتقال به کوره های مخصوص لاشه سوزی در سردخانه نگهداری شوند.

در شهرستان ساوه علاوه بر نگهداری افزون بر ۳۰ هزار راس دام در منطقه آوه که با احتساب دام های عبوری به ۸۰ هزار راس می رسد، ۴۰ کانون دامپروری عشایری نیز وجود دارد که تامین کننده اصلی گوشت و فرآورده های لبنی مورد نیاز این شهرستان و بخشی از استان مرکزی هستند.