شیوع ویروس کرونا بسیاری از کسب و کارها را تحت تاثیر قرار داد و کتاب و بازار نشر نیز مستثنی نماند. به رغم تاثیر منفی این بحران بر صنعت نشر، افزایش میزان مطالعه در دوران قرنطینه، راه را برای اندیشیدن به نوع تازه‌ای از سامانه‌های فروش گشود. چنانکه در کشور ما نیز بازار خرید آنلاین و تلفنی کتاب رونق گرفت و میزان اقبال عمومی به نسخه‌های مجازی افزایش یافت.
ریچل کوک خبرنگار روزنامه گاردین در گزارشی می‌نویسد: روزهای قرنطینه و خانه نشینی بار دیگر کتاب را در مرکز توجهات قرار داده است. سال‌ها بود که نقش کتاب تا این اندازه مهم و حیاتی تلقی نمی‌شد. برخلاف چیزی که انتظار می‌رفت در روزهای کرونایی که دسترسی به کتاب‌ها دشوارتر شده، تقاضا از همیشه بیشتر است. نتایج یک پژوهش جدید نشان می‌دهد که ۴۰ درصد از افراد روزهای سخت قرنطینه خانگی را با خواندن کتاب سر کرده‌اند. تمامی ناشران نیز افزایش قابل توجهی را در بازدید از سایت‌های اینترنتی و فروش کتاب‌های الکترونیک و صوتی خود گزارش داده و نسبت به احتمال شکسته شدن انحصار آمازون بر بازار آنلاین کتاب هیجان‌زده‌اند.
جیمز دانت مدیر کتابفروشی واتراستون در این باره می‌گوید: درآمد حاصل از فروش آنلاین تنها بخش کوچکی از درآمدی است که از فروشگاه‌های خود داشتیم اما خوشبختانه حالا مشتریان می‌بینند که بازار آنلاین کتاب انحصاری نیست.
استفن پیج مدیر کتابفروش فیبر (Faber) نیز معتقد است که باید از این شرایط مدلی حاصل شود که در آن زیست بوم فروش آنلاین جمعی‌تر است.
با این حال ناشران درباره ورود به حیطه فروش مستقیم محتاطانه عمل می‌کنند. گروهی این ایده را به عنوان طرحی پیچیده و پرهزینه رد می‌کنند چون نمی‌خواهند آمازون را تحریک کنند. دیگران اما به طور غیررسمی تایید می‌کنند که این روزها این ایده در بین اهالی صنعت نشر مطرح است.
جانی گلر نماینده ادبی و مدیر آژانس Curtis Brown در اظهارنظری در این باره می‌گوید: زمان این کار فرارسیده است. بیست سال است که دارم از ناشران می‌پرسم که چرا به حیطه فروش مستقیم ورود نمی کنند آن هم در حالی که داده‌ها، کلوب‌های کتابخوانی و وبسایت‌ها را هم در اختیار دارند. ناشران سابق بر این تنها ترجیح می‌دادند سرمایه‌شان را به شعبه‌های ضعیف‌تر تزریق کنند اما حالا مجبورند به این گزینه نیز فکر کنند. اگر شرایط به همین منوال ادامه پیدا کند، به این کار تن خواهند داد. تلویزیون که هزینه بیشتری دارد راه ارائه محتوا به مردم را پیدا کرده است. صنعت نشر اما همچنان با همان الگویی که از سال ۱۹۲۰ داشته، به کار ادامه می‌دهد. وقتی رمان جدید تونی پارسونز بیرون آمد، امکان تحویل آن وجود نداشت اما همان روز یک بدمینتون از آمازون سفارش دادم که صبح روز بعد تحویل داده شد.
گلر درباره واکنش نویسندگان به تغییرات و ابهامات ناشی از بحران کرونا نیز می‌گوید: خوب برایش مجهزند. در واقع با همان خودانزوایی روبه رو هستند که همیشه تجربه می‌کنند. آنچه دشوار است، پیدا کردن موضوعی برای نوشتن است که به شرایط موجود مربوط باشد.
جرمی تراوتان از ناشران انتشارات مک میلان انگلستان نیز درباره فصل جدیدی که کرونا برای بازار کتاب به ارمغان آورده، می‌گوید: در انتهای این تونل تاریک، نور است. کتابفروشی‌های مستقل در این مدت باورنکردنی ظاهر شدند و با اسکیت و دیگر ابزار به تحویل کتاب‌ها ادامه دادند. چیز خوبی که از این شرایط حاصل شده به زیست بوم بازار کتاب مربوط می‌شود. در شرایط عادی، مذاکرات معمولا تا رسیدن به بهترین معامله ممکن ادامه دارد، چیزی که می‌تواند پرتنش و دشوار باشد. اما حالا ما با خرده‌فروشان و چاپخانه‌ها همکاری می‌کنیم تا از روبه راه بودن اوضاعشان مطمئن شویم و نویسندگان و نماینده‌های ادبی نیز درباره مسائلی چون پرداختی‌ها به طور خارق العاده‌ای با ملاحظه هستند. به عنوان یک کمپانی فعال در صنعت نشر ما درباره آینده نگران نیستیم. بازار کتاب‌های پرمخاطب خیلی خوب است در حوزه داستان‌های ادبی نیز وضعیت بد نیست. ما نیز چون دولت برآورد می‌کنیم که بازار کتاب در این سه ماه از سال ۷۰ درصد و در سه ماه سوم سال ۵۰ درصد افت داشته باشد اما براساس پیش‌بینی‌های ما در سه ماهه چهارم اوضاع به شرایط عادی نزدیک خواهد شد.
استفان پیج نیز در مصاحبه اینترنتی خود با خبرنگار گاردین در این باره عنوان کرد: چهار، پنج سال گذشته صنعت نشر رونق خوبی داشته است. حسرتش را می‌خوریم اما خواندن و نوشتن هنوز وجود دارد. آثار اورجینال در این قرنطینه و خانه نشینی نیز خلق خواهد شد همانطور که از دل بحران اقتصادی بیرون آمدند.
نظر شما