احیاگران آیین‌های فرهنگی و مذهبی بوشهر حمایت شوند

محمد مظفری روز سه‎شنبه با حضور در یکی از محله‎های قدیمی بوشهر (کوتی) از برگزار کنندگان مراسم دم دم سحری تقدیر کرد.

وی در این آیین افزود: بوشهر در حوزه برگزاری مراسم آیینی و مذهبی از استان‌های صاحب سبک است و مردم دیندار این استان در طول تاریخ با برگزاری مراسم مختلف فرهنگی و مذهبی این مهم را اثبات کردند.

 مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری بوشهر بیان کرد: آیین‌های مذهبی دارای تنوع بسیاری در استان بوشهر در شکل و محتوا است و ماه مبارک رمضان از جمله ایامی است که مردم دیندار بوشهر با برپایی آیین‌های مختلف به راز و نیاز و عبادت می‌پردازند.

مظفری یادآور شد: آیین دم دم سحری از جمله آیین‌های مهم است که در شهر بوشهر قدمت دیرینه‌ای دارد و اجرا کنندگان به عنوان یک فعالیت مومنانه و ایثارگرانه در خدمت مردم روزه دار هستند.

مدیرکل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری بوشهر با اشاره به فراموشی و از بین رفتن بسیاری از آیین‌های مذهبی و فرهنگی در گذر زمان گفت: مایه خوشحالی است که امروز جوانان بوشهر به عنوان پیشرو در احیای آیین مذهبی، دم دم سحری را سحرگاه در کوچه‌های شهر به اجرا می‌گذارند.

وی با اهدای یک دمام اصیل بوشهری و لوح تقدیر به اعضای جوان این گروه از آنها تقدیر کرد.

یکی از متفاوت ترین نمایش های ماه مبارک رمضان در اقلیم و جغرافیای متنوع و گسترده سرزمین مان ایران را در بوشهر شاهد هستیم، جایی که آیین «دُم دُم سحری» از جمله آیین های نمایشی جهت بیدار کردن روزه داران برای برپایی مناسک راز و نیازهای سحرگاهی اجرا می شود.
آیین «دُم دُم سحری» که امروزه با نوای دمام نوازان جنوبی حال و هوایی متفاوت به لحظات پیش اذان صبح و برپایی مناسک سحر می دهد؛ در زمان های دور بدون نوازندگان دمام اجرا می شد. چرا که در آن سالها بوشهر شهر کوچکی بود و معماری خانه های این شهر اغلب از چوب و خشت شکل گرفته بود.
سحری خوانان «دُم دُم سحری» که با اشعار و ادعیه های مذهبی ساعتی مانده به سحر وظیفه بیدار کردن روزه داران را برعهده داشتند در کوی و برزن به راه می افتادند و بر در هر خانه ای که می رسیدند با دق الباب کردن، صاحب آن خانه را بیدار می کردند، اما بعد از توسعه معماری در شهرهای ایران از جمله بوشهر و تبدیل شدن مصالح سنتی به آهن و آجر، آرام آرام برای آنکه صدای «دُم دُم سحری» خوانان به صاحبان خانه برسد، ساز دمام و همراهی موسیقی با نوای خوش اجراکنندگان این آیین به این رفتار آیینی و نمایشی افزوده شد.
«دُم دُم» به معنای «دَم» و «دُم دُم سحری» به معنای «دَم سحر» است. در این آیین نمایشی گروه های چهار نفر در مناطق مختلف روستا و قریه به راه می افتادند و با اشعار و نواهای مذهبی نزدیک شدن به ساعات سحرگاهی را به روزه داران اعلام می‌کرد و علاوه بر بیدار کردن آنها با اشعار و ادعیه ها و نوای دمام مومنان روزه دار را به دعا و نیایش به درگاه الهی در ساعات سحرگاهی دعوت می کردند.
نواها و اشعاری که در این آیین به گوش می رسد شامل چنین عباراتی است:
«محمد یا رسول الله، علیاً یا ولی الله، السلام السلام یا شهر رمضان یا شهر صیام علیک السلام، هذا شهر المغفره یا شهر مبروک علیک السلام، آمنک الله بالله اَسکنک الله جنه، رحیم الله لدنهُ، جمیعاً النّار و العذاب، عبادالله ذکرالله یرحم کم الله، لا اله الا الله، یاایها المومنون، یا ایها المسلمون...»
علاوه بر این عبارت های عربی، شعر فارسی نیز خوانده می شود؛ مانند: «خداوندا تو ستاری، همه خوابند تو بیداری، به حق خود که بیداری، همه عالم نگه داری...»
در آیین نمایشی «دُم دُم سحری» در نیمه نخست ماه رمضان (15 روز اول) اشعار و نواهای مذهبی این آیین همواره با عبارت «السلام یا شهر رمضان» آغاز می شود و با پشت سر گذاشتن نیمه ماه رمضان و آرام آرام نزدیک شدن به پایان ماه صیام، تمامی سلام ها در این اشعار به عبارت «الوداع» یا «خداحافظی» ختم می شود.
با الفاظی مانند الوداع، «دُم دُم سحری» خوانان روزه داران را با نواهای خود برای مهیا شدن جهت خداحافظی از ماه مبارک رمضان و استقبال از عید سعید فطر آماده می‌کنند.
هرچند اغلب ریتم دمام نوازان به شکل بداهه اجرا می‌شود اما تمامی این نوازندگان برای اجرای آیین نمایشی «دُم دُم سحری» از ضرب های سه گانه دمام استفاده می‌کنند. این نمایشگران کار خود را از چیزی حدود یک ساعت، یک ساعت و نیم مانده به سحر آغاز می کنند و تا 10 دقیقه به اذان صبح ادامه می‌دهند.
هر چند اجرای آیین «دُم دُم سحری» امروزه به دلیل توسعه شهر بوشهر کمتر مجال بروز و ظهور فراگیر در تمام نقاط شهر را دارد اما هنوز در محله‌های قدیمی شهر بوشهر مانند محله دهدشتی ها، کوتی ها، بهبهانی ها، شَنبَدی ها و جَبَری ها آواز «دُم دُم سحری» یکی از گوش نواز ترین و دل انگیزترین رفتارهای آیینی نمایشی ایام ماه صیام را به منصه ظهور می رساند.