آمادگی بیمه سلامت برای پوشش خدمات تله مدیسین

کوروش فرزین روز پنجشنبه در گفت‌ وگو با خبرنگار سلامت ایرنا درباره پوشش بیمه‌ای خدمات تله مدیسین یا پزشکی از راه دور بیان کرد: در کتاب ارزش‌های نسبی که کلیه خدمات و مراقبت‌های سلامت قابل ارائه در کشور در آن گردآوری شده، دو کد خدمت تحت عنوان خدمات غیر حضوری پزشکی شامل تلفنی و ارزیابی آنلاین ارائه شده که هر دو فاقد پوشش بیمه است و باید تحت پوشش بیمه‌های تکمیلی قرار بگیرد.

وی افزود: از سال گذشته که سازمان بیمه سلامت پروژه‌های نسخه نویسی و نسخه پیچی الکترونیک را در سطح کشور شروع کرد، به نوعی زیرساخت لازم جهت ارائه خدمات تجویزی توسط پزشکان بدون حضور فیزیکی بیمار نیز فراهم شد که از آن زمان بحث تله مدیسین و پزشکی از راه دور تا حدودی مد نظر این سازمان قرار گرفت.

اجرای تله مدیسین با اولویت مناطق محروم

معاون سازمان بیمه سلامت ادامه داد: البته توجه سازمان بیمه سلامت به موضوع تله مدیسین، اجرای آن با اولویت مناطق محروم و جاهایی است که امکان دسترسی به پزشکان متخصص وجود نداشته و با محوریت پزشک خانواده. یعنی به عبارتی پزشک خانواده و پزشک متخصص جهت یک بیمار می‌توانند از این بستر نسبت به تجویز خدمات استفاده کنند.

استفاده از تله مدیسین برای توقف چرخه کرونا

فرزین گفت: از زمان شیوع بیماری کووید ۱۹ در سطح کشور، نیاز به استفاده از ظرفیت تله مدیسین جهت کنترل فاصله گذاری اجتماعی و متوقف کردن چرخه انتقال بیماری اهمیت بیشتری پیدا کرد و سازمان بیمه سلامت هم پیشنهاد تعمیم پوشش بیمه‌ای این خدمات را به وزیر بهداشت ارائه داد.

پیش نیازها باید در شورای عالی بیمه سلامت تصویب شود

معاون بیمه و خدمات سلامت سازمان بیمه سلامت اظهار کرد: با توجه به اینکه برای پوشش هر خدمت جدید، ابلاغ اولیه استانداردهای ارائه خدمت، سطح بندی، ضوابط خرید راهبردی خدمت و تعرفه‌های در تعهد الزامی است، اگر این پیش نیازها هرچه سریع‌تر در شورای عالی بیمه سلامت با حضور ذینفعان بررسی و تهیه شده و به تصویب برسد، این امکان برای سازمان فراهم می‌شود که با تمام ظرفیت نسبت به پوشش بیمه‌ای این خدمات در سطح کشور اقدام کند.

عبدالخالق کشاورزی مدیرکل دفتر ارزیابی فناوری سلامت، استانداردها و تعرفه‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز پیش از این درباره پوشش بیمه‌ای خدمات تله مدیسین به خبرنگار سلامت ایرنا گفته بود: خدمات تله مدیسین یا دورا پزشکی بر اساس زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و مقررات حوزه سلامت و پوشش بیمه‌ای هر کشور بسیار متنوع بوده و از خدمات مشاوره‌ای تا گزارش‌های تصویربرداری و ویزیت از راه دور تا معاینه‌ها و خدمات پیچیده پزشکی را شامل می‌شود. خدمات تله مدیسین علاوه بر سرعت مناسب خدمات رسانی، باعث دسترسی عادلانه مردم به خدمات شده و در شرایط اپیدمی مثل ویروس کرونا بزرگترین خدمت به مراجعه کنندگان سرپایی در جهت کاهش تردد به مراکز درمانی خواهد داشت. همچنین دسترسی بیماران مناطق محروم به متخصصان در مراکز استان‌ها را فراهم می‌کند.

وی بیان کرد: ستاد ملی مقابله با کرونا در اردیبهشت ماه مصوبه‌ای مبنی بر پوشش بیمه‌ای خدمات تله مدیسین و الزام به ارسال اسناد را به صورت الکترونیک تا خرداد ماه ابلاغ کرد که باعث تسهیل فرایند تله مدیسین می‌شود.

به گفته کشاورزی، درخواست سازمان‌های بیمه گر در این زمینه، تدوین مقررات و استانداردهای خدمت و تواتر خدمات است که همه استانداردهای خدمت در مرحله اول، تا پایان اردیبهشت ماه از سوی معاونت درمان ابلاغ می‌شود.

حرکت به سمت تله مدیسین

سعید نمکی، وزیر بهداشت نیز فروردین امسال درباره تله مدیسین گفت: چند اتفاق جالب در این دوره شکل گرفت. یکی اینکه توسعه خدمات الکترونیک و تله مدیسین و پزشکی از راه دور در حال ساماندهی است و با استفاده از ظرفیت‌های موجود به سمت تله مدیسین می‌رویم.

نمکی اظهار کرد: دلیلی ندارد یک فرد دیابتی مبتلا به فشار خون یا خیلی از افراد دیگر را هر روز به مطب بکشانیم تا کنترل شود. خدمات پزشکی از راه دور بسیاری از این خدمات را پوشش می‌دهد و باید به سمت نسخه نویسی و نسخه پیچی الکترونیک برویم.

قاسم جان بابایی، معاون درمان وزارت بهداشت نیز اسفند ۹۷ درباره تله مدیسین به خبرنگار سلامت ایرنا گفته بود: اینکه بتوانیم برخی خدمات مانند تصویربرداری از راه دور را برای بیماران اورژانسی توسط پرستار یا فرد آموزش دیده انجام بدهیم تا پزشک متخصص از نقطه‌ای دورتر بتواند به طور مثال سونوگرافی را ببیند و گزارش را ارائه بدهد. این موضوع مورد نظر وزیر بهداشت است، اما هنوز به صورت رسمی شروع نشده است. زیرا مواردی در رابطه با پوشش بیمه‌ای نیز وجود دارد که باید حل شود. تله مدیسین یکی از برنامه‌های وزارت بهداشت است. به طور مثال کلینیک مجازی می‌تواند بار مراجعه مردم را به صورت حضوری کم کند.

تله مدیسین چیست؟

تله مدیسین به معنی پزشکی از راه دور است. این کلمه در دهه ۷۰ میلادی توسط فردی به نام «تومایس برد» (Thomas bird) معرفی شد. تعریف‌های بسیاری از این کلمه مطرح شده و طبق تعریف ITU، تله مدیسین عبارتست از عمل مراقبت پزشکی با استفاده از ارتباطات صوتی تصویری. این عمل مشتمل بر نگهداری، مراقبت، تشخیص، مشاوره و معالجه است ضمن اینکه در این مرحله توجه به انتقال داده‌های پزشکی و مسائل آموزشی نیز وجود دارد. 

در نگاهی جامع‌تر و کامل‌تر می‌توان گفت که به طور عمومی تله مدیسن به کاربرد فناوری‌های پزشکی و ارتباطی جهت تبادل هر گونه اطلاعات، اعم از داده، صدا یا ارتباطات تصویری بین پزشک و بیمار یا پزشک و متخصصان بهداشت و درمان در موقعیت‌های مجزای جغرافیایی و به منظور ایجاد امکان تبادل جهت مقاصد پزشکی، بهداشتی درمانی، تحقیقاتی و آموزشی تحصیلی اطلاق می‌شود.

سرویس‌های تله مدیسین به سه گروه اطلاعات داده‌ای، صوتی و تصویری تقسیم می‌شوند. اطلاعات و سرویس‌های صوتی بر مبنای اطلاع رسانی به وسیله خطوط تلفن مهیا می‌شود. کم هزینه‌ترین نوع سرویس اطلاع رسانی پزشکی به وسیله تلفن است که در ایران هم تحت عنوان پزشک در منزل مورد استفاده قرار می‌گیرد. این سرویس به دو گونه تقسیم بندی می‌شود. گروه اول به صورت برون خط یا آفلاین است. به طور مثال صدای قلب بیمار برای پزشک ارسال و توسط دستگاه ضبط می‌شود تا مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد و گاهی هم خروجی به صورت منحنی کشیده شده و نتیجه به بیمار اعلام می‌شود.

گروه دوم به صورت بر خط یا آنلاین است. به طور مثال صدای بیمار از طریق خط تلفن مستقیم به پزشک می‌رسد و پزشک همان جا روی آن تصمیم گیری کرده و اعلام نتیجه می‌کند. اطلاعات و سرویس‌های تصویری از جمله این سرویس‌ها می توان به کنفرانس ویدیویی و انتقال تصاویر و دورآ پرتو نگاری اشاره کرد. این سرویس‌ها هزینه بر هستند، ولی کاربرد فراوانی دارند. گاهی اوقات با دستگاه‌های اسکنر این اطلاعات به پزشک معالج می‌رسد و گاهی هم به وسیله پرتونگاری دیجیتالی این اتفاق رخ می‌دهد که به طور مستقیم تصاویر به صورت دیجیتالی تبدیل شده و انتقال می‌یابد. این روش امروزه در مراکز پرتونگاری رایج است.