تعزیه شهادت حضرت علی(ع)؛ بازتاب ایمان در آیینه بخشش

تهران - ایرنا - تعزیه شهادت حضرت علی(ع) به عنوان چهارمین اجرای نمایش‌های آیینی در چهارمین شب از سوگواره شبیه علی(ع)، روایت داستان شهادت امیرالمونین از هنگام ضربت خوردن در نماز سحرگاه ۱۹ ماه رمضان تا سخنان و وصایای امام اول شیعیان در آخرین ساعات عمر پربرکت‌شان با تاکید بر بصیرت، سیره و شیوه زیست ایشان به عنوان الگویی در مسیر حق‌طلبی، مسیر بندگِی، صلح‌جویی و بخشندگی را به عنوان هدیه‌ای در دومین شب از لیالی قدر به مخاطبان ارائه داد.

سابقه و پیشینه نمایش‌های آیینی با رویکرد و محوریت سوگ در ایران، به هزاره‌های دور بازمی‌گردد. اما با ورود اسلام به کشورمان سهم مهمی از آیین‌های نمایشی سوگ ایرانیان روایت و داستان خود را بر محور رثای و مراثی اهل‌بیت (ع)، پیامبر اسلام (ص) و رویدادهای همراه با تعزیت و مصیبت تاریخ اسلام استوار کرد.

با به رسمیت شناخته شدن دین اسلام از دوران صفویه در کشورمان، شکل و ساختار شیوه نمایش‌های آیینی در راستای آیین‌های سوگ به‎ویژه با محوریت تعزیت بر اهل‌بیت(ع) در قامت و ساختار نمایش آئینی تعزیه که به‌عنوان کهن‌ترین نمایش سوگ ایرانیان شناخته می‌شود جلوه‌ای متفاوت به خود گرفت.

از همان زمان تا امروز در دهه نخست ماه محرم؛ دهه پایانی ماه صفر همچنین طی شب‌های قدر در ماه مبارک رمضان، همسو با شهادت حضرت علی (ع)، هنرمندان عرصه تعزیه با اجرای نمایش‌های آیینی و نسخ مختلف تعزیه هم‌سویی و همراهی دوچندانی را با مسلمانان عزادار در راستای شهادت سید و سالار شهیدان حضرت امام حسین (ع) و شهادت حضرت علی (ع) را در دستور کار خود قرار داده‌اند.

اهمیت شب‌های قدر و جایگاه هنر نمایش آیینی

لیالی قدر به‌عنوان یکی از مهم‌ترین ایام برای مسلمانان که در آن نه‌تنها شاهد نزول قرآن به‌عنوان کتاب آسمانی و هدایت مسلمانان در مسیر رستگاری زندگی دنیوی و اخروی شناخته می‌شود، برای شیعیان به مناسبت ضربت خوردن و شهادت حضرت علی (ع) از روزهایی پربرکت و پرفضیلت و مهم ماه ماه مبارک رمضان شناخته می‌شود.

در همین راستا هنرمندان نیز در حوزه‌های مختلف ازجمله در عرصه تئاتر با تولید و اجرای آثار نمایشی مذهبی مرتبط با این ایام با محوریت زندگی و سیره حضرت علی(ع) تلاش می‌کنند تا فصل مهمی از پاسداشت ذهنی، روحی و روانی امام اول شیعیان را این‌بار با زبان و روایتی متفاوت در قامت هنر تعزیه و تئاتر دینی به مخاطبان ارائه دهند.

فضای مجازی، بستری متفاوت برای عرض ارادت هنرمندان به ائمه اطهار(ع)

شرایط جاری کشور مانند بسیاری از کشورهای جهان برگزاری مراسم آئینی و نمایش‌های سوگ مرتبط با لیالی قدر و شهادت حضرت علی (ع) را نسبت به سال‌های پیش دستخوش تغییر کرده است؛ زیرا هم‌زمان با تعطیلی فعالیت‌های فرهنگی و هنری در مسیر تلاش برای قطع زنجیره شیوع ویروس کرونا و تحقق شعار شکست این ویروس فصل جمعی و اجرای آثار نمایشی مطابق سال‌های گذشته با ممنوعیت فعالیت‌های فرهنگی و هنری با دشواری‌های خاصی همراه بود؛ اما همراهی با فضای مجازی و تنیده شدن فصلی دیگر از زندگی انسان‌های معاصر در این ایام با جهان مجازی باعث شده این بار بستری دیگر برای تولید و ارائه آثار نمایشی فراهم شود.

شکل گیری سوگواره شبیه علی(ع)

شکل‌گیری نخستین دوره سوگواره شبیه علی (ع) به‌ عنوان یکی از فعالیت‌های هنرمندان در ایام شیوع ویروس کرونا هم‌زمان با لیالی قدر با همکاری دفتر تعزیه و آیین‌های نمایشی مرکز هنرهای نمایشی حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی و تعامل با تلویزیون‌های تعاملی اینترنتی، فصلی متفاوت از تولید، اجرا و ارائه آثار را رقم زده است.به گونه‌ای که از ۲۲ تا ۲۷ اردیبهشت‌ ۱۳۹۹ هم‌زمان با ایام لیالی قدر شاهد برگزاری سوگواره شبیه علی (ع) با اجرای نمایش‌های تعزیه در سالن اندیشه حوزه هنری و پخش آن از طریق تلویزیون‌های تعاملی مانند نمایش‌نت هستیم.

تعزیه شهادت حضرت علی(ع)، میهمان چهارمین شب سوگواره شبیه علی(ع)

در چهارمین شب از نخستین سوگواره شبیه علی(ع) و دومین شب از لیالی پرفیض قدر  که بناست طی ۶ شب ادامه داشته باشد شامگاه پنجشنبه‌ (۲۵ اردیبهشت‌) تعزیه شهادت حضرت علی(ع) به روایت و معین‌البکایی ابولفضل صابری و رضا حیدری در تالار اندیشه حوزه هنری بدون تماشاگر به صحنه رفت و از طریق فضای مجازی در اختیار علاقه‌مندان این عرصه قرار گرفت.

روایت تعزیه حضرت علی(ع) از شب نوزدهم رمضان تا شیوه رفتار با قاتلش

روایت داستان این تعزیه که بر اساس یگی از متقن ترین منابع و نسخ تعزیه از نسخه‌های میرعزا کاشانی انتخاب شده بود بازتاب دهنده این خط داستانی بود که امیرالمؤمنین که در سپیده دم شب نوزدهم ماه مبارک رمضان برای نماز صبح به مسجد کوفه رفته بود، توسط شقی‌ترین و پلیدترین انسان (ابن ملجم) که شمشیر زهرآلودش را بر فرق مبارک امام علی(ع) فرود آورد، زخمی شد و در اثر این زخم در بستر شهادت قرار گرفت و با شهادت جان سوزش جهان را بدرود گفت و راه سرای جاودانه را در پیش گرفت.

مردم کوفه با اطلاع از این خبر تکان دهنده، نگران و وحشت زده به سوی مسجد به راه افتادند. زن و مرد، پیر و جوان کوشیدند تا خود را به مسجد و محراب کوفه برسانند.

امیرالمؤمنین پس از خواندن نماز بامدادی به صورت اشاره و نشسته، از نزدیکان خواست تا او را به منزل ببرند. یاران و همراهان او را به سوی سرایش حرکت دادند و مردم با اشک و آه و شیون و گریه او را همراهی کردند.

در این میان نحوه ارتباط حضرت علی(ع) با ابن ملجم مرادی و در نهایت وصایای امام اول شیعیان به مردم بریا سعادت زندگی دنیوی و اخروی تا قصاص قاتلش - ابن ملجم - از دیگر بخش‌هایی بود که توسط هنرمندان این تعزیه به نمایش گذاشته شد.

ویژگی بارز تعزیه حضرت علی(ع)

نگاه ابولفضل صابری و رضا حیدری به‌عنوان راوی و معین‌البکای تعزیه حضرت علی(ع) بازتاب دهنده یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های نخستین سوگواره شبیه علی(ع) ست که به شکل مجازی طی ایام رمضان سال ۱۳۹۹ به مخاطب ارائه می شود.

درحقیقت این تعزیه نیز مانند آثار پیشین حاضر در این سوگواره علاوه بر روایت خط داستان اصلی واقعه و ماجرای محوری‌اش تلاش دارد تا مخاطب خود را با حوادث و اتفاقات روزآمد نیز همراه سازد. از این‌رو ابولفضل صابری و رضا حیدری به‌عنوان راوی و معین‌البکای تعزیه حضرت علی(ع) با تأکید بر جایگاه عدالت‌خواهی؛ حق‌طلبی؛ انصاف و بخشش به‌عنوان مهم‌ترین ویژگی‌های فرد مسلمان در زندگی امروز الگویی چون امام اول شیعیان را به مخاطب معرفی می کند. الگویی که می‌تواند نه تنها راه‌گشای مسلمانان که در نگاهی کلان‌تر با توجه به اهمیت و جایگاه جهان‌بینانه‌اش مفید برای تمامی افراد آزاده و حق‌جو در تمام حهان در مسیر حرکت آن‌ها در زندگی دنیوی و اخروی به شمار رود.

  سومین شب از اجرای سوگواره شبیه علی (ع) به‌عنوان نخستین سوگواره فضای مجازی در راستای لیالی قدر در این ایام که جامعه‌مان متأثر از شیوع ویروس کرونا نشان داد خلاقیت هنرمندان در عرصه نمایش با پویایی؛ زنده بودن و اجرا و اتکا به داشته‌های کهن نمایشی می‌تواند دستاوردهای گران‌بهایی را برای مخاطبان و علاقه‌مندان به عرصه نمایش‌های آیینی با خود به‌همراه داشته باشد.

تجربه پخش زنده آثار نمایشی از طریق پرتال تلویزیون تعاملی نشان داد بهره‌بردن از امکانات فضای مجازی می‌تواند بستری متفاوت و وسیع به وسعت خاک ایران‌زمین برای هنرمندان این عرصه جهت تولید و اجرای آثارشان با دامنه مخاطبان چندین میلیون نفری ایجاد کند.

سوگواره مجازی و نمایشی شبیه علی (ع) از ۲۲ تا ۲۷ اردیبهشت ماه همزمان با لیالی قدر هر شب از ساعت ۲۱.۳۰ تا ۲۳.۳۰ به شکل زنده و مستقیم از طریق تلویزیون تعاملی نمایش‌نت، تارنما (وب سایت) آپارات و برنامه کاربردی (اپلیکیشن) سپهر سوره هنر برای مخاطبان پخش می شود.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha