بحران کووید-۱۹ اکنون به عنوان بزرگترین فاجعه اقتصادی جهان از زمان رکود بزرگ در سال ۱۹۳۰ شناخته می‌شود. در ماه ژانویه، صندوق بین‌الملی پول(IMF) پیش‌بینی می‌کرد که درآمد جهانی ۳ درصد رشد کند. حالا اما پیش‌بینی می‌شود که ۳ درصد سقوط داشته باشد؛ وضعیتی بسیار بدتر از بحران مالی جهانی سال ۲۰۰۸-۲۰۰۹.
در تفسیر این آمار می‌نویسد:«IMFدر پس این اعداد شوم و ترسناک، یک احتمال ترسناک‌تر وجود دارد؛ اگر پاندمی‌های گذشته را معیار قرار دهیم، عوارض و هزینه این اوضاع برای افراد فقیر و آسیب‌پذیر جامعه به مراتب بدتر از همه خواهد بود. در واقع، یک نظرسنجی از اقتصاددانان نشان می‌دهد که عالم‌گیری ویروس کرونا، وضعیت نابرابری را بدتر خواهد کرد و بیشترین تاثیر آن روی کارگرانی با مهارت کم خواهد بود. ما دریافته‌ایم که تمام پاندمی‌های بزرگ قرن اخیر، نابرابری درآمدی را افزایش داده و به اشتغال کسانی که تحصیلات ابتدایی دارند، بیشتر از همه آسیب زده‌اند.»
صندوق بین‌المللی پول مطالعه خود را با تمرکز روی پنج همه‌گیری بزرگ -«سارس ۲۰۰۳»، «H1N1 2009»، «مرس ۲۰۱۲»، «ابولا ۲۰۱۴» و «زیکا ۲۰۱۶»- انجام داده و وضعیت ناشی از هر کدام را در ۵ سال پس از فراگیری بیماری، بررسی کرده است.
به طور میانگین ضریب جینی، که نشان‌دهنده وضعیت نابرابری در جوامع است، پس از این وقایع افزایش چشم‌گیری داشته است. IMF، ضریب جینی را بر اساس درآمد خالص افراد پس از پرداخت مالیات بررسی می‌کند. نتایج مطالعه آن، نشان می‌دهد که بر خلاف تلاش دولت‌ها برای توزیع مجدد درآمد از سمت ثروتمندان به سمت فقرا، نابرابری به عنوان یکی از تبعات پاندمی‌ها، گسترش پیدا می‌کند.
در هر دوره از همه‌گیری بیماری، ضریب جینی نزدیک به ۱.۵ درصد بالا می‌رود. با توجه به اینکه ضریب جینی با سرعت آهسته‌ای در طی زمان حرکت می‌کند، این عدد نشان‌دهنده تاثیر بزرگی بر وضعیت نابرابری است.
نمودار زیر که از پایگاه اینترنتی صندوق بین‌المللی پول به فارسی برگردانده شده، نشان می‌دهد که نابرابری چطور از پاندمی‌ها تاثیر می‌پذیرد:
آثار بلندمدت پاندمی‌ها، روی وضعیت بیکاری و شوک درآمدی خود را نشان می‌دهد. حالا بررسی‌های صندوق بین‌الملی پول نشان می‌دهد که سطح تحصیلی افراد با اثرپذیری شغل آن‌ها در پاندمی‌ها، همبستگی دارد. به عبارتی دیگر، اثر همه‌گیری بیماری‌ها روی افراد در سطوح تحصیلی مختلف که یکی از شاخص‌های سطح مهارت است، متفاوت است.
صندوق بین‌المللی پول می‌نویسد:«نابرابری عیان است: بسته به جمعیت، نرخ اشتغال افراد در سطوح پیشرفته تحصیلی، به ندرت آسیب می‌بیند. درحالیکه نرخ اشتغال آن‌هایی که تنها تحصیلات ابتدایی دارند، در طول ۵ سال بیش از ۵ درصد کاهش می‌یابد.»
نمودار زیر که از پایگاه اینترنتی صندوق بین‌المللی پول به فارسی برگردانده شده، نشان می‌دهد که نرخ اشتغال در افرادی با تحصیلات متفاوت چطور از پاندمی‌ها تاثیر می‌پذیرد:
نظر شما