تحقق وعده، آبیاری با لوله در ۴۶ هزار هکتار از دشت سیستان

به گزارش ایرنا، دکتر روحانی رییس جمهوری و هیات دولت در سفر فروردین سال ۹۳ به سیستان و بلوچستان ۲ طرح مهم اجرای سامانه آبیاری تحت فشار و انتقال آب با لوله به مزارع با هدف بهبود وضعیت مصرف آب کشاورزی برای ۱۴۶ هزار هکتار از زمین های شمال و جنوب استان را مصوب کردند که ۴۶ هزار هکتار آن در سیستان و ۱۰۰ هزار هکتار در بلوچستان واقع شده که هم اینک با بهره برداری از مرحله نخست آن نوید سرسبزی و آبادانی مجدد و تولید در منطقه را می دهد.

استان سیستان و بلوچستان از ۲ منطقه سیستان در شمال و بلوچستان در جنوب تشکیل شده است، این استان با گستره ۱۸۸ هزار و ۲۲۲ کیلومترمربع پهناورترین استان کشور محسوب می شود بطوریکه ۱۱ و نیم درصد مساحت کشور را به خود اختصاص داده است.

این استان همواره یکی از مناطق حاصلخیز ایران بوده است بطوریکه تا چند دهه پیش سیستان را انبار غله ایران می نامیدند، بلوچستان نیز سرشار از نعمات خدادادی منحصر به فرد در بخش کشاورزی، شیلات، معدن و تجارت است.

تولید انواع میوه های گرمسیری چون گواوا، پاپایا، چیکو، انبه، موز، مرکبات و محصولات زراعی برنج، گندم، جو، هندوانه و غیره در بلوچستان بخش زیادی از نیاز کشور را تامین می کند و حتی به کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز صادر می شود.

محصول دهی بسیار مناسب اراضی منطقه حتی دوبار در سال، سود سرشار، وجود آب، ساخت سدهای متعدد و سایر خدمات ارائه شده از سوی نظام مقدس جمهوری اسلامی و همت مردم سخت کوش و مهربان، منطقه بلوچستان را در مسیر توسعه و پیشرفت قرار داده است.

اما سیستان که رگ حیات آن هامون و هیرمند است، تا حدود ۲ دهه پیش از سرسبزترین و آبادترین مناطق شرق و جنوب شرق کشور محسوب می شد، آب و هوایی بسیار دلپذیر و مردمی شاد و با نشاط و زحمتکش داشت.

شغل بیشتر مردم این دیار کشاورزی ، دامداری ، صید و صیادی و شکار بود و زمانه را با خوشی و نشاط سپری می کردند.

تالاب بین المللی هامون که از رودخانه هیرمند آبگیری می شد شمال سیستان و بلوچستان را همواره شاداب و سرزنده داشت و بسیاری از هموطنان سایر استانها برای تفریح و گشت و گذار به این منطقه سفر می کردند.

خشکسالی هر از گاهی دامنگیر این منطقه می شد و با هر خشکسالی شماری از خانواده های ساکن به دلیل بیکاری مهاجرت می کردند و با آباد شدن مجدد سیستان بازگشتی دو باره و تلاش و کوششی دیگر منطقه را آباد تر از گذشته می کردند منتهی خشکسالی ها دوام زیادی نداشت و به چهار یا حداکثر پنج سال ختم می شد.

پس از گذشت دهها سال سرسبزی و آبادانی، خشکسالی بار دیگر بر منطقه حاکم شد، رگ حیات سیستان، هیرمند از سال ۷۸ رو به خشکی رفت بطوریکه هامون سرزنده آن به تلی از خاک تبدیل و مامن تاخت و تاز توفانهای سهمگین و شن های روان شد و زوزه های خشک و ترسناک بادهای ۱۲۰ روزه که اکنون به بیش از ۱۶۰ روز افزایش یافته هامون نشینان را به کوچ واداشت تا غربتی دیگر را تجربه کنند.

بخش کشاورزی یکی از مهمترین بخش های اقتصادی کشور است، امروزه روند رو به رشد جمعیت، لزوم تامین مواد غذایی آنان و در نتیجه فشار بیشتر بر منابع موجود که خود می تواند محیط زیست و حیات نسل های آتی را با خطر مواجه سازد باعث توجه بیشتر کشورهای جهان به توسعه بخش کشاورزی شده است.

منطقه سیستان در منتهی الیه شرقی و جنوب شرقی کشور با موقعیت منحصر به فرد از نظر اقلیمی در گروه خشک و فراخشک قرار گرفته و دارای ویژگی های اقلیمی خاصی از جمله دارا بودن بیشترین تبخیر سالیانه معادل چهار هزار تا چهار هزار و ۶۰۰ میلیمتر است.

بارندگی اندک در سال، پراکنش نامناسب زمانی و مکانی، دامنه زیاد تغییرات دما در شبانه روز، وزش بادهای موسمی و فصلی با شدت و تداوم زیاد از جمله بادهای ۱۲۰ روزه و دارا بودن بیش از ۳۶۰ روز خشکی از نظر هیدرولوژیکی منطقه سیستان را دچار کم آبی کرده است.

تنها منابع آب قابل بهره برداری سیستان آبهای سطحی جاری در بستر رودخانه هیرمند بوده که سرمنشا این رودخانه نیز ارتفاعات مرکزی کشور افغانستان است که با توجه به وسعت تقریبی حوضه آبخیز ۳۶۰ هزار کیلومتر مربع و رژیم طغیانی این رودخانه و از طرفی سدهای مخزنی و انحرافی بالا دست در کشور همسایه باعث شده که عمده آورد این رودخانه به صورت سیلابی و در فاصله زمانی کوتاه دو تا سه ماه اتفاق افتد که در این زمینه برای بهره وری بیشتر از طغیان رودخانه‌های سیلابی و آوردهای کوتاه مدت این رودخانه آب در چاه نیمه های سیستان برای مصارف خانگی و کشاورزی ذخیره می شود.

از آنجایی که آب مهمترین مساله منطقه در توسعه اقتصادی، اجتماعی و سیاسی است لذا باید توزیع آب در همه بخش ها به ویژه کشاورزی کاملا هوشمندانه انجام شود از اینرو طرح انتقال آب با لوله به دشت سیستان می تواند سبب جلوگیری از هدر رفت آب، توزیع همراه با سهمیه بندی این نعمت الهی و سرسبزی و آبادی مجدد این منطقه شود.

سیستان که سالیان متمادی با مصیبت خشکسالی دست و پنجه نرم می کرد اکنون به همت دولت و تدبیر ضرب آهنگ حیاتی دوباره را به رگها و قلب خود احساس می کند و امید را برای مردم به ارمغان می آورد.

افتتاح فاز نخست طرح انتقال آب با لوله به مزارع سیستان به عنوان مصوبه بسیار مهم دولت تدبیر و امید در سفر به سیستان و بلوچستان با عنایت رهبر معظم انقلاب نوید دهنده سرسبزی و آبادانی سیستان و آغاز گامهایی بلند برای بازگشت سیستانی های ترک دیار کرده به موطن شان را می دهد.

 وزیر جهاد کشاورزی در سفر به سیستان و بلوچستان گفت: طرح آبیاری با لوله به ۴۶ هزار هکتار از اراضی کشاورزی دشت سیستان یکی از نمادهای اقتصاد مقاومتی با تکیه بر دانش و تجهیزات داخلی کشور است که فازنخست آن  در قالب ۳۲ هزار هکتار . با اعتبار ۳۴ هزار و ۱۹۸ میلیارد ریال امروز به بهره برداری رسید.

کاظم خاوازی اظهارداشت: این طرح بسیار عظیم با محبت رهبر معظم انقلاب، پیگیری دولت و توجه ویژه رییس جمهوری در حال اجراست.

وی ادامه داد: این طرح در گستره ای با بیش ‌از ۲۰۳ هزار هکتار از دشت سیستان مورد توجه قرار گرفته که ۴۶ هزار هکتار آن در دل اراضی کشاورزی  است.

وزیر جهاد کشاورزی افزود: همچنین تامین، انتقال و توزیع آب در این طرح توسط وزارت جهادکشاورزی انجام می‌شود به طوریکه بیش‌از پنج هزار کیلومتر لوله گذاری در آن انجام شده است.

وی بیان کرد: این طرح به عنوان یکی از طرح‌های عظیم بخش کشاورزی دارای ۱۲ ایستگاه پمپاژ پیشرفته است به طوریکه ۲ ایستگاه پمپاژ آن به عنوان ابر ایستگاه به طور متوسط ۱۵ هزار مکعب آب را در ثانیه جابجا می‌کند.

خاوازی با بیان اینکه تاکنون بیش‌از ۳۲ هزار هکتار از این طرح به اتمام رسیده و آب به محل زراعت رسیده است، اظهارداشت: ۲۵ هزار هکتار باقی مانده این طرح نیز به دلیل مشکلاتی نظیر کرونا که تعطیلی کارگاه‌ها را به همراه داشت تا اواخر شهریور و اوایل مهر به بهره‌برداری خواهد رسید.

رییس سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان نیز گفت: جلوگیری از مهاجرت ساکنان منطقه و پیامدهای ناگوار اجتماعی و سیاسی آن بر کل کشور، حفظ و پایداری سیستان به عنوان منطقه استراتژیک در جغرافیای امنیتی کشور، احیای کشاورزی قابل برنامه ریزی و اسکان رضایت مندانه مردم، حفظ و تثبیت اکو سیستم طبیعی و انسانی دشت سیستان، بهره وری هوشمندانه و بهینه از منابع پایه تولید و تبدیل منطقه به قطب تولید محصولات کشاوزی از مهمترین اهداف این طرح بوده است.

غلام‌حیدر زورقی افزود: از دیگر مزایای این طرح می توان به ایجاد اشتغال پایدار، افزایش ضریب امنیتی منطقه و کاهش تلفات انتقال و توزیع آب در منطقه اشاره کرد.

وی با اشاره به ویژگی های طرح ۴۶ هزار هکتاری دشت سیستان افزود: در این طرح آب به صورت مستقیم با هدف جلوگیری از تبخیر و هدر رفت آن، از مخزن چاه نیمه وارد شبکه لوله می‌شود و در مسیر بعد از رسیدن به مزرعه، داخل مزارع توسط سامانه‌های جدید به صورت حجمی(بعد از پمپاژ و رسیدن به مزرعه با کنتور) به بهره بردار تحویل داده خواهد شد.