خورشید سی ام شعبان واپسین فروغ خود را که سپری می کند، شالیکاران، چایکاران، صیادان، جنگل نشینان و شهرنشینان راهی کلبه ها و خانه های خود می شوند تا هریک به آدابی، تصویرگر نیایشی باشند که آموخته اند و بدان آرام می گیرند.
ماه رمضان برای گیلانیان همچون دیگر ایرانیان و مسلمانان جای جای جهان رنگ معنویت دارد و در ماه رمضان همچون نوروز خانه ها نظیف و سجاده ها عطرآگین می شود و آذوقه به فراخور، چه برای ادای نذرها و چه برای گذران افطار و سحر مهیا می شود و گذراندن آخرین افطار در کنار خانواده یکی از آئین های بارز جشن فطر در گیلان است.
اما امسال کرونا، هیولایی جهانی بر زندگی ساده مردمان این سرزمین نیز سایه افکنده و آنان را خانه نشین و ناچار به فاصله کرده بطوریکه بارزترین آئین که افطاری و دورهمی بود را مختل کرد و خانواده ها به تنهایی میهمان ماه خدا گشتند.
خانم بزرگ بانوی سر سپید یکی از روستاهای شرق گیلان می گوید : پیش تر ها رمضان هم نوروز بود؛ خانه تکانی می کردیم و دیوارها را با گل رنگی سفید می کردیم، برنج خیس می کردیم و در نمکیار (ظرف سفالی ویژه گیلان که برای ساییدن مورد استفاده قرار می گرفت) آرد فرنی می ساختیم و رشته برای خشکار می ریختیم (رشته خشکار شیرینی خاص ماه های رمضان در گیلان است) و در روزهای روشن حبوبات پاک می کردیم و هر کس به فراخورش نذری آماده می کرد و همه به مسجد می رفتند.
وی ادامه می دهد : شب عید فطر همه اعضای خانواده باید در کنار هم باشند و با هم افطار کنند اما امسال بخاطر کرونا تنها ماندیم اما به فرزندانم گفته ام عید فطر بیایند و در ایوان بساط پذیرایی را فراهم می کنم که همه با فاصله بنشینند.
او می خندد و می گوید : ماسک و دستکش هم به دخترم گفته ام به تعداد بیاورد و چون نمی توانم نوه هایم را بغل نکنم گفته ام لباس یکبار مصرف از همین ها که پرستاران می پوشند هم برایم بیاورد.
کرونا همراه است
سرپرست معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گیلان گفت: وضعیت فعلی کرونا دراستان مانند یک ماه و نیم پیش است و بجز رضوانشهر که وضعیتش سفید است بقیه شهرها بین وضعیت زرد و قرمز در تغییر است.
آبتین حیدرزاده در گفت و گو اختصاصی با خبرنگار ایرنا افزود: تقاضا می کنیم مردم فاصله گذاری هوشمند و موارد بهداشتی را بشدت رعایت کنند و از اجتماع خانواده ها در یک مکان خودداری شود.
وی اظهار داشت: حتما از سفرهای غیر ضرور اجتناب شود و در صورت سفر و اسکان، افراد یک خانواده در یک اتاق مکان اقامتی اسکان یابند و از مواجهه با افراد مختلف و بیماران پرهیز کنند.
حیدرزاده تصریح کرد :همچنان امکان انتقال بیماری در سطح استان وجود دارد و در پایش های روزانه با افراد مثبت به کرونا مواجه هستیم.
گفت و گو خبرنگار ایرنا با کهنسالان گیلانی نشان از رسم شایسته ای در بخش های کوهستانی گیلان دارد بدین شکل که بچه های نوجوان خانواده که برای نخستین بار روزه می گیرند، از سوی پدر بزرگ یا پدر خانواده مورد تشویق قرار می گیرند.
در مناطق کوهستانی که مردم بیشتر دامدار هستند و زندگی آنان وابسته به پرورش دام است، پدر بزرگ یا پدر خانواده در نزدیکی های اذان مغرب آخرین افطار از مادر خانواده می پرسد که آیا نوجوان روزه را کامل گرفته است یا نه؟ اگر جواب مثبت شد نصف سهم گاو و گوساله را به نام نوجوان روزه دار می کند.
سبزی خوردن، شامی (حتما باید بر سر سفره افطار گیلانی ها باشد)، چای و شکر و پنیر و نان تازه و رشته خشکار (شیرینی ویژه ماه مبارک رمضان گیلانیان که ورقه ای است از آرد برنج، پر شده با گردو و هل و شکر) افطار مشترک روستایی و شهری را در گیلان تشکیل می دهد.
دعوت از خویشاوندان عروس یا داماد به ویژه در دوران نامزدی برای جشن فطر تقریبا در تمام نقاط گیلان مرسوم بوده که امسال با چهره هایی ماسک پوش و دستکش پوش و با رعایت فاصله گذاری انجام می شود.
تحقیقات میدانی پژوهشگران و گفت و گو با سالخوردگان حکایت از آن دارد که مردم گیلان در قرنی که گذشت، دست کم هشت آئین ویژه برای گرامیداشت ماه مبارک رمضان و عید فطر داشته اند که امروزه به جز دو، سه رسم که در برخی مناطق گیلان برجا مانده بقیه به دست فراموشی سپرده شده اند.
نظافت و خانه تکانی، خرید لوازم چایخوری و سفید کردن ظروف مسی، تهیه مایحتاج ماه مبارک رمضان، مراسم آشتی کنان، تشخیص و اعلام وقت سحر با بانگ خروس و ستارگان، افطاردهی و فرستادن سحری و افطاری، دوختن کیسه برکت، پیراهن سلامت و روسری بخت گشایی و مراسم ویژه عید فطر آئین هایی بودند که اجرای آنها در جای جای استان مرسوم بود.
آئین ها و آداب و رسوم دینی، همواره مستلزم نکات اخلاقی است و مشارکت کنندگان خود را به ارزش های پیش رو فرامی خواند و البته باید دقت کرد آداب و رسوم دینی با خرافات ساختگی امتزاج نیابد.
آئین ها نمادی از اعتقادات ریشه داری است که یادگارهای پیشین است و علاوه بر اینکه بیانگر قدمت و پیشینه تاریخی جامعه مان است، گویای هویت فرهنگی هست و نه تنها بهترین هایش می بایست حفظ، بلکه می بایست نیک اندیشی دیگر از نسل نو بر آن پایدار شود.
نظر شما