پیام رهبری در روزهای گذشته و در آغاز به کار مجلس یازدهم از بسیاری جهات حائز اهمیت بود و تاکید ایشان بر فرهنگ در کنار اقتصاد به عنوان دو مولفۀ با اولویت در کار مجلس جدید، توجهات بسیاری را به خود معطوف کرد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیامی به مناسبت آغاز به کار یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی، یکی از الزامات در رأس امور بودن مجلس را حضور نمایندگان فعال، منظم، پاکدست، امانتدار و دارای شناخت از شرایط و اولویتهای کشور دانستند و با تأکید بر اینکه «اقتصاد و فرهنگ» در صدر اولویتهای کشور است، نمایندگان را به مسائلی همچون اولویت دادن به معیشت طبقات ضعیف، اصلاح خطوط اصلی اقتصاد مثل اشتغال و تولید و تورم، رعایت تقوا و انصاف در انجام وظایف نظارتی، موضع‌گیری‌های انقلابی در حوادث مهم و تعامل برادرانه با قوای مجریه و قضائیه توصیه کردند.
تاکید بر اقتصاد و فرهنگ به عنوان دو مفهوم کلیدی البته از سال گذشته در دستور کار مسئولان و به عنوان مبنایی کلیدی در تصمیمات مورد توجه قرار گرفته بود اما شاید این بار توجه به این دو مفهوم و مخاطب قرار گرفتن مجلس شورای اسلامی از سوی رهبر در این راستا بتواند شرایطی عملی را برای تحقق آن فراهم سازد.
اقتصاد و فرهنگ اولویتهای مجلس یازدهم
دکتر مهدی اسدی در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا و در رابطه با تاکید رهبری بر موضوعات اقتصاد و فرهنگ بیان کرد: تاکید بر مسئله اقتصاد مشخص است؛ چون پیام رهبری ناشی از نیازهای جامعه تعبیر می‌شود و مسئله اصلی امروز جامعۀ ما (پیش و پس از بروز کرونا) اقتصاد است؛ مسئله‌ای که امروز حادتر شده و در تمام تصمیم‌گیری‌ها و پیام‌ها باید لحاظ شود.
مسئله اقتصادی هم اولویت نظام است و هم اولویت زندگی مردم و این‌ها باهم ارتباط متقابلی دارند، نمی‌شود به‌راحتی از آن گذشت. مجلس مرجع قانونگذاری و قرار است در این خصوص مبنایی را در نظر گرفته و گره‌های اساسی را باز کند.وی افزود: تمام حوزه‌های زندگی مردم متأثر از حوزه اقتصادی است؛ این حوزۀ اقتصادی البته مبنای دینی هم دارد که اگر معاش مردم تأمین نشود، دین‌داری و اخلاقیات مردم در خطر جدی قرار می‌گیرد. درنتیجه تکلیف پیام رهبر در مورد مسئله اقتصادی واضح است. ضمن این که همه‌گیری کرونا به مسائل اقتصادی دامن زده است.
عضو هیئت‌علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی اجتماعی ادامه داد: در نتیجه باید فکری اساسی برای موضوع شود و رهبری هم احتمالاً بر این اساس تأکید بیشتری بر این حوزه داشته‌اند؛ کما اینکه در نام‌گذاری سال‌های قبل هم مسئله اقتصاد ازنظر ایشان برجسته بود و به موضوع تولید و اقتصاد توجه ویژه داشتند.
مشکلات اقتصادی جامعه ما علاوه بر اینکه ناشی از برخی دلایل واقعی مانند نرخ ارز و کمبود برخی منابع است (کاهش فروش نفت و تحریم‌ها) ابعاد و دلایل دیگری هم دارد و مسئله فرهنگ بسیار از این موضوع متأثر است؛ البته به موارد مهم دیگری هم مرتبط است.
اسدی در اشاره به رابطۀ فرهنگ با اقتصاد تصریح کرد: مجلسی‌ها از حیث فرهنگ هم می‌توانند در اقتصاد مداخله کنند. از این‌جهت که وقتی خوی سرمایه‌داری در این افراد نفوذ کند، دغدغه مردم را به‌درستی نفهمیده و دیگر نمی‌توانند نمایندگان مناسبی برای مردم باشند؛ یعنی اساساً ورود نمایندگان مجلس به مسئله اقتصاد باید از مسیر فرهنگ بگذرد. آن‌هم مسیر و فرهنگی که رهبری سال‌ها پیشگام آن بوده و آن را توصیه کرده؛ یعنی توصیه به ساده زیستی و زندگی در شرایطی که درد مردم فهمیده شود. بر این اساس تأکید ایشان بر این موضوع و در زمان حاضر برجسته بوده و در تشکیل مجلس یازدهم بر مسئله اقتصاد و معیشت مردم و فرهنگ تاکید کرده‌اند.
توجه به معیشت مردم از زاویه فرهنگ همیشه و در زندگی امام خمینی (ره) و رهبری و در اسناد بالادستی جمهوری اسلامی تأکید شده اما کمتر به آن عمل شده است؛ موضوع ساده زیستی و اینکه مسئولان درد مردم را بفهمند نوعی از تأکید فرهنگی است که در ارتباط با اقتصاد معنی و جایگاه خودش را بازمی‌یابد.
فرهنگ، گذرگاه مسائل اقتصادی
تأکید بر فرهنگ به عنوان زیربنای حل مسائل اقتصادی و واقعی جامعه مخصوصاً در مورد نمایندگانی که از بین مردم برخواسته‌اند، رأی مردم را کسب کرده‌اند، ارتباط تنگاتنگی با مردم داشته‌اند و در دوران انتخابات و پس‌ازآن به شهرهای خودشان می‌روند ،مهم است؛ قطعاً باید با این موضوع از این حیث مواجهه شوند که قرار است نمایندگان مجلس گره‌ای از کار مردم باز کنند، به همین دلیل باید برنامه دقیقی برای این موضوع داشته باشند که تصمیماتشان چطور می‌تواند اثرگذار باشد و این موضوع برخاسته از فرهنگ است.این استاد دانشگاه تاکید کرد: هدف از تاکید بر اقتصاد در اینجا به معنای بی اهمیتی فرهنگ نیست زیرا ذات انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی ذاتی فرهنگی و هویتی است؛ اما تأکید بر موضوع فرهنگ می‌تواند از باب اقتصاد باشد. اگر قرار است تصمیمات و قانونگذاری در مورد اقتصاد تا این اندازه مورد تأکید رهبری و راهگشا باشد، گذرگاه آن از مسئله فرهنگی است؛ یعنی باید از دید فرهنگی به مسئلۀ اقتصادی توجه شود و بدانید در لایه‌های زیرین جامعه چه اتفاقاتی می‌افتد. اگر غیر از این باشد فرهنگ معنایی ندارد؛ یعنی وقتی اقتصاد ما اصلاح نشده است، می‌خواهیم چه چیزی را اصلاح کنیم؟
وی افزود: مجلسی‌ها همیشه مدعی بوده‌اند (و هم بعضاً در عمل ثابت کرده‌اند) دوست دارند برای نظام جمهوری اسلامی اقداماتی مفید انجام دهند و مشکل نظام و مردم را حل کنند. ویژگی انقلابی عمل کردن این مجلس به معنی اینکه می‌خواهند از همان مسیر میانبری که رهبری قبلاً به آن تأکید کرد، حرکت کنند و موانع تولید را بردارند و اقداماتی در این حوزه‌ها انجام دهند، می‌تواند بسیار مفید باشد؛ یعنی مجلس باید خود را از حالت رویه‌های مرسوم اداری و بروکراسی و... رهانده و فکر کند در یک مرحله خاص و شرایط شبه‌بحرانی قرار دارد؛ براین اساس باید تصمیمات جدی و دقیق و زودبازده و سریعی را اتخاذ کند، در عین اینکه به استحکام تصمیمات توجه کرده و گره‌های اساسی را امروز باز کند.
مسئله فروش نفت، بودجه‌ریزی و اینکه باید درآمد داشته باشیم، نرخ ارز تنظیم شود و مشکلات زندگی مردم مانند مسکن و خرید خودرو و نرخ بیکاری نیازمند تصمیماتی دقیق با سرعتی بالاست. جامعه نمی‌تواند زمان طولانی منتظر بماند که در لابلای این راهروهای اداری، قوانین تصویب شود و بعد از مدتی مورداجرا واقع شده و پس از مدت‌ها مشکلات را حل کند. سرعت کار باید بالا باشد و این موضوع با ویژگی انقلابی بودن که رهبری بر آن تأکید کرده، گره‌خورده است. یعنی نمایندگان باید توان خودشان را شب و روز به‌کارگیرند تا برخی از مشکلات اساسی را حل کنند.
نمایندگان باید شبیه به مردم زندگی کنند
اسدی ضمن اشاره به مشکلاتی که باعث فاصله گرفتن نمایندگان مجلس از عامۀ مردم می‌شود، یادآور شد: در حوزه فرهنگ رفتارها باید عوض شود. رفتارشناسی نمایندگان مجلس در دوره‌های مختلف نشان می‌دهد در مواردی رفتارهای ایشان با جامعه هماهنگ نیست؛ مثلاً پویشی در این مجلس با عنوان «نه به ودیعه مسکن» راه افتاده که مبلغ نیم میلیارد تومانی حق ودیعه مسکن نمایندگان را دریافت نکنند.
وی افزود: برخوردای از مزایا باید عوض شود، نمی‌خواهم بگویم نباید از امکانات استفاده شود بلکه در وهلۀ اول نماینده‌ها باید در حوزه رفتار فرهنگی، خودشان را شبیه مردم کنند. هرچقدر هم سخت باشد و شاید برایشان مشکلاتی را رقم بزند، باید خودشان را دست‌کم در حوزه‌هایی شبیه مردم جلوه دهند و این رنج را بر جان متحمل شوند که شبیه مردم باشند؛ یعنی اگر مردم مشکل مسکن دارند نمایندگان مجلس هم باید این موضوع را درک کنند.
مجلس دهم و کارهایی که شد یا نشد
تا زمانی که نمایندگان مجلس مشکلاتی چون مشکل مسکن را نداشته باشند، قادر به درک شرایط مردم نیستند. این موضوع اصلی و اولیه‌ای است که مربوط به رفتار نمایندگان است و زیربنای آن‌هم فرهنگ است؛ یعنی ما باید از فرهنگ دینی_اسلامی و انقلابی رفتار نمایندگان را دربیاوریم و برای آن‌ها رفتار تعیین کنیم که باید بدین شکل مسائل را دنبال کنید و به این شکل دغدغه مندی خود را نشان دهید که مشکل جامعه، مشکل شما هم باشد. این استاد دانشگاه در انتها و در واکنش به نقاط ضعف مجلس در دورۀ دهم خاطرنشان کرد: باید با توجه به مصوبات دراین‌باره اظهارنظر کرد که مجلس پیشین در چه حوزه‌هایی ضعیف عمل کرده است؛ مهمترین نقطه ضعف مجلس دهم به لحاظ عملکرد در حوزه فرهنگ، وارد نشدن و نداشتن نظارت دقیق و جزئی بر فضای مجازی بود. با توجه به تأثیر روزافزون این فضا در شرایط امروز جامعه ایران نیاز بود نمایندگان مردم در مجلس، ورود جدی‌تری نسبت به نظارت بر فضای مجازی و قانونگذاری در این حوزه داشتند.
قطعاً نمایندگان باید در مورد حدود و چارچوب مجاز استفاده از فضای مجازی قانونگذاری لازم را انجام می‌دادند تا ما همزمان با پدیده فیلترینگ و شکستن فیلترها حتی از سوی مسئولان مواجه نباشیم که نمونه آن را در استفاده از توییتر می‌بینیم.
وی افزود: مسئله بعدی انجام ندادن اقدامی شاخص در حوزه جوانان بود. لااقل از مجلس انتظار می‌رفت با توجه به هماهنگی با دولت در خصوص کاهش موانع ازدواج اقدام جدی کند. یعنی با توجه به سمت و سوی مجلس دهم که فراکسیون امید در آن حضور جدی داشت، باید در مورد مسائل مربوط به حوزه جوانان مثل ازدواج و اشتغال جوانان اقدامات شاخص انجام شود. البته قانون منع بکاررگیری بازنشستگان بسیار عالی و به‌موقع بود که متأسفانه کامل اجرا نشد و مبهم باقی ماند. لازم بود نمایندگان، همانند تصویب آن در خصوص میزان اجرایی شدن و تأثیرات ناشی از آن به نفع جوانان گزارش مبسوطی به مردم می دادند که ندادند.
مسئله بعدی فقدان نظارت کافی بر حوزه ورزش بود. نمایندگان مجلس باید در حوزه باشگاه‌های ورزشی و تیم‌های ملی نظارت دقیق‌تری می‌کردند تا اتفاقات فدراسیون فوتبال و مانند آن رخ ندهد و در صورت امکان از مهاجرت برخی قهرمانان از طریق ایجاد فضای مناسبتر داخلی جلوگیری می‌شد.
اسدی ادامه داد: موضوع مهم دیگر ناتوانی مجلس در نظارت بر صدا و سیما بود. مجلس به عنوان یکی از ارکان نظارتی بر صدا وسیما باید در اتفاقات متعددی که طی این سال‌ها در این سازمان رخ داد، از عزل و نصب‌ها و محتوای تولیدات تا سبک و نوع تبلیغات ارائه شده در صداوسیما، تأثیرگذارتر عمل می‌کرد. با توجه به تأکیدات مکرر مقام معظم رهبری بر سبک زندگی اسلامی و ایرانی در سال‌های اخیر و عدم همخوانی رویه‌های تبلیغاتی و برنامه‌سازی صدا و سیما با این مهم لازم بود نمایندگان مجلس هم از طریق شورای نظارت بر صدا و سیما و هم سایر راهکارهای قانونی، نسبت به این موضوع واکنش جدی نشان می‌دادند.
وی یادآور شد: مجلس در این موارد ضعف داشت، البته در حوزه‌هایی چون امربه‌معروف تلاش‌هایی انجام شد.
نظر شما