در یادداشتی که جنین دی جووانی (Janine di Giovanni) خبرنگار و عضو ارشد مؤسسه امور جهانی جکسون دانشگاه ییل در نشریه نشنال منتشر کرده، آمده است: کسی چه می‌داند شاید دیگر هیچوقت برای تهیه خبر از یک رویداد، نیازی به سفر کردن نباشد. یک خبرنگار حوزه اخبار خارجی که قبلا در خاورمیانه و آفریقا مستقر بود و حالا در اروپا زندگی می‌کند، به تازگی برایم تعریف کرد چگونه برای پوشش خبر اتفاقی که در کشور تایلند افتاده بود، ۶ ساعت تمام پای تماس تصویری با یک مصاحبه شونده بوده است.
در هفته‌ای که گذشت من در یک جشنواره ادبی در بریتانیا شرکت کردم که از طریق سرویس ویدئو کنفرانس شرکت زوم (Zoom) برگزار می‌شد. با تاثیری که همه‌گیری ویروس کرونا بر جشنواره‌های ادبی مهمی چون جشنواره کتاب بروکلین، جشنواره فیلم جایپور یا جایزه ادبی جهانی فلسطین برجای گذاشت، برگزاری این نوع از رویدادها روال جدید است.
در ابتدا روبه‌رو شدن با آن تعداد از حضار در قالب ویدئو کنفرانس برایم کمی عجیب بود اما پس از طرح چند سوال اول همه‌چیز خوب شد. ما خودمان را با جهان جدید پساکرونا وفق می‌دهیم چون صریح بگویم راه دیگری نداریم.
یکی از سوالاتی که مطرح شد درباره این بود که خبرنگاران حوزه اخبار خارجی در شرایط کنونی با توجه به قرنطینه کشورها و بسته شدن مرزها، چگونه به کار خود ادامه خواهند داد. اگر زمانی کار در حوزه اخبار خارجی به ویژه در مناطق جنگی خطرناک بود یا کلی کاغذبازی آزاردهنده می‌طلبید، حالا با خطر آلوده شدن به یک ویروس مرگبار همراه است.
یکی از شرکت‌کنندگان در این جلسه که از دبیران یک روزنامه بزرگ انگلیسی بود نیز خاطرنشان کرد با توجه به پایین آمدن قابل توجه میزان بودجه، تعداد خبرنگارانی که به خارج از کشور اعزام می‌شوند، کمتر خواهد شد.
این که اتاق خبرها به الگوی قدیمی گزارش اخبار بازگردند، در عمل، کار سختی است. سفرهای هوایی پس از این که دوباره از سر گرفته شوند، گران و خطرناک خواهند بود. به علاوه حالا که در سه ماه گذشته استفاده از سرویس‌هایی چون زوم و اسکایپ چنین نتایج تاثیرگذاری برجای گذاشته روز به روز به تعداد دبیران خبری که به اعزام خبرنگاران به محل وقوع رویداد تمایلی ندارند، افزوده می‌شود.
آن دسته از خبرنگارانی که کارشان گزارش اخبار از خارج از کشور بود از آن رنگ و فضایی که فعالیت میدانی به کارشان می‌داد محروم شده و در بیشتر موارد نقل قول‌های مشابه دریافت خواهند کرد.
اگر آینده روزنامه‌نگاری اینطور باشد، پیامدهای منفی و مثبتی را برای دنیای رسانه به همراه خواهد داشت. اگر در دنیایی زندگی کنیم که چشم‌ها و گوش‌های بی‌طرف برای رصد رویدادهایی چون آتش‌سوزی‌ها در مینه‌سوتا یا اعتراضات در هنگ کنگ در میدان نباشند، چگونه اطلاعات واقعی درباره رخدادها را به دست آوریم.
با وجود این، چنین شرایطی همچنین می‌تواند یک جایگزین جالب و قابل پیشرفت برای مدل قدیمی فراهم کند. آن دسته از خبرنگاران محلی که مطبوعات در بخش اخبار خارجی معمولا به عنوان «کار چاق کن» می‌شناسندشان، در نهایت به آن توجهی خواهند رسید که استحقاقش را دارند.
من عضو هیات مدیره بین‌المللی یک ان‌جی‌او به نام موسسه گزارش جنگ و صلح (IWPR) هستم که در دهه ۱۹۹۰ میلادی و در دوران جنگ‌های بالکان تاسیس شد. هدف این موسسه پشتیبانی و آموزش خبرنگاران محلی در مناطق جنگی است. ما به این دست از خبرنگاران کمک می‌کنیم تا در حرفه خود شکوفا شده و از جان خود حفاظت کنند و چگونگی گزارش داستان‌های خبری موثق از مناطقی چون حلب و بغداد را به آنها آموزش می‌دهیم.
فناوری چنین چیزی را ممکن می‌کند. وقتی ۳۰ سال پیش من کارم را به عنوان یک خبرنگار حوزه اخبار خارجی شروع کردم، بزرگترین چالشی که با آن روبه‌رو بودم، این بود که چگونه گزارشات خبری را به لندن یا نیویورک بفرستم. گاهی ناچار می‌شدم با باج دادن به کسی به یک تلفن ماهواره‌ای دست یابم و از طریق آن رونوشت گزارش را بخوانم. اما حالا تنها با استفاده از یک گوشی موبایل می‌توان از فاصله هزاران مایلی با استفاده از نرم‌افزار زوم با بخش مرکزی اخبار ارتباط برقرار کنید.
با استفاده از فناوری‌های موجود این روزها همچنین می‌توان اطلاعاتی که من مجبور بودم برای جمع‌آوری آنها از این خانه به آن خانه بروم را به راحتی گوگل کنید و یا با استفاده از تلفن همراه خود هرجا لازم شد فیلم بگیرید.
البته در دوره گسترش اخبار جعلی، چالش بزرگی که وجود دارد مطمئن شدن درباره بی‌طرفی خبرنگاران محلی‌ای است که با آنها همکاری می‌کنیم. دسترسی به نسخه دقیق یک داستان خبری وقتی کسی که آن را گزارش می‌کند از اعضای همان جامعه باشد، اگرچه کار ساده‌ای نیست اما ممکن است.
از طرف دیگر، این شرایط کار را برای خبرنگاران محلی در کشورهایی که به دنبال جلوگیری از انتشار حقیقت هستند، سخت می‌کند. با این وجود، بسیاری از این روزنامه‌نگاران نسبت به این مساله آگاه بوده و دو برابر شرایط عادی کار می‌کنند تا بتوانند استانداردهای ژورنالیسم موثق را حفظ کنند. گفتنی است که فهرست کشورهایی که این شرایط در آنها حاکم است روزبه روز طولانی‌تر می‌شود، تا جایی که این روزها کشورهایی چون آمریکا (که مدعی حمایت از آزادی بیان است) را نیز شامل می‌شود.
اخیرا با خبرنگار جوانی که خانواده‌اش اهل کشورهای حوزه بالکان بودند، گفت‌وگو کرد. وی گفت در دهه ۱۹۹۰ میلادی تا چه اندازه از خبرنگاران خارجی که برای پوشش اخبار مربوط به هموطنانش به کشورش می‌آمدند، نفرت داشت.
زیرا این داستان آنها نبود که بتوانند گزارشش کنند. من هم با وی موافق بودم هرچند ذکر این نکته که کار من و همکارانم در آن دوره نقش مهمی در تغییر جهان بینی‌ها و سیاست‌ها درباره جنگ در این منطقه داشت، خالی از لطف نیست.
مکالمات مشابهی نیز با نویسندگانی از خاورمیانه داشتم که معتقدند خبرنگاران خارجی نمی‌توانند جزئیات مربوط به منطقه‌شان را درک کرده و بنابراین در پوشش اخبار و تحولات مربوط به آن توانایی محدودی دارند.
شیوع کرونا در جهان تقریبا تمام ابعاد زندگی ما از جنبه‌های اقتصادی گرفته تا اجتماعی را تغییر داده است. این ویروس حالا حتی قرار است نحوه گزارش اخبار را نیز متحول کند. این الزاما چیز بدی نیست. شاید زمان آن فرا رسیده باشد که صحنه را به نسل جدید از خبرنگاران بسپاریم تا داستان کشورشان را با چاشنی همدردی، یکدلی و واقع‌گرایی مخابره کنند. گزارش حقایق چیزی نیست که الزاما در انحصار خبرنگاران خارجی باشد. اخبار درست و موثق می‌تواند از طریق افراد محلی که داستان‌های خبری را زندگی می‌کنند، منتشر شود.
نظر شما