طغیان آفت جوانه‌خوار بلوط در جنگل‌های مهاباد

خالد خضری روز سه‌شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: در پایش کارشناسان اداره منابع طبیعی مشخص شده که این آفت در تمامی ۴۵۰ هکتار جنگل‌های بلوط این شهرستان شیوع پیدا کرده و در حدود ۶۰ درصد به برگ درختان بلوط خسارت وارد کرده است.

وی اضافه کرد: شرایط خاص آب و هوای امسال از جمله سرمای بهاره باعث رشد نکردن مناسب برگ درختان شد و گرم شدن ناگهانی هوا باعث طغیان آفت کرم جوانه‌خوار بلوط در جنگل‌های این شهرستان گردید.

وی با اشاره به اینکه امسال هیچ مبارزه شیمیایی و بیولوژیکی برای مقابله با افت کرم جوانه‌خوار بلوط صورت نگرفته است، افزود: هم‌اکنون این آفت در بخش‌های زیادی از جنگل‌های این شهرستان در حال تبدیل شدن به پروانه است و دیگر مبارزه با آن سودمند نیست.

کارشناس جنگل اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مهاباد گفت: کرم‌ها پس از تبدیل شدن به پروانه تخم‌ریزی کرده و برای بهار سال آینده دوباره لاروها به کرم تبدیل می‌شود که لازم است برای مقابله با شیوع دوباره آن برنامه‌ریزی لازم صورت گیرد.

لارو پروانه جوانه‌خوار بلوط با نام علمی «Tortrix viridana» از خانواده «Tortricidae» ها یکی از مهمترین آفات برگ خوار بلوط در جنگل‌های زاگرس محسوب می‌شود.

این حشره با تغذیه از جوانه‌های رویش و زایشی و غنچه‌ها و برگ‌های جوان درختان بلوط در اوایل فصل رویش باعث لخت و بی‌برگ شدن و حالت خزان گرفتن آنها در جنگل­ می‌شود، این آفت بسیار مخرب است که باعث کاهش رویش چوب، زوال جنگل، تغییر در زادآوری و توالی شده یا حتی باعث مرگ و میر درختان می‌شود.

شرایط اقلیمی، مخاطرات زیست محیطی از جمله ریزگردها، جنگل تراشی و عدم چاره‌جویی برای درمان این آفت از عواملی است که روز به روز سطح بیستری از این جنگل‌ها را در معرض آسیب این بیماری مهلک قرار می‌دهد.

لاروهای پروانه‌خوار بلوط در اوایل فصل بهار، وارد جوانه‌های تازه باز شده بلوط شده و تغذیه خود را شروع می‌کنند و در همین حال لاروهای سن آخر نیز تغذیه خود را با خوردن برگ‌های باز شده، کامل می‌کنند که ادامه این روند درختان را در اواخر بهار کاملاً عاری از برگ می‌کند.

از بین رفتن برگ‌های درخت در فصل رویش باعث می‌شود تا درخت ابزار و وسیله تولید را از دست داده، میزان فتوسنتز تقلیل یافته و در نتیجه از میزان رویش قطری و ارتفاع آن کاسته شود که ادامه این وضعیت در چند سال متوالی می‌تواند به کاهش تولید چوب منتهی شده و جنگل را به سمت نابودی سوق دهد.

در شهرستان مهاباد بیش از ۴۵۰ هکتار جنگل وجود دارد که این جنگل‌ها در مناطق بالادست در روستاهای «کاولان» و «کوران» این شهرستان و در همجوار جنگل های سردشت و پیرانشهر قرار دارند.

جنگل‌های این منطقه جزو جنگل‌های منطقه زاگرس به شمار می‌روند که به لحاظ حفاظت از منابع آب و خاک، تولید محصولات فرعی، ذخایر ژنتیکی، مصارف درمانی، قابلیت‌های اکوتوریستی و ارزشهای زیست محیطی دارای اهمیت منحصر به‌فردی هستند.