گردشگری کشاورزی راه جدید کسب درآمد گلستانی‌ها

شهروندان خسته از زندگی ماشینی برای رهایی از هیاهوی تکنولوژی به دنبال مفری برای یافتن آرامش و آسایش هستند؛ آرزوهایی که سال ها است در دل روستاهای دور و نزدیک گلستان نشانه های این زندگی رویایی قابل مشاهده و لمس است.

چوپانی گله گاو، گوسفند و شتر در مراتع و چمنزارها، پرورش احشام، الاغ و اسب سواری، دوشیدن شیر، شکار و ماهیگیری، گلاب گیری، برداشت و پاک کردن زعفران و گل گاوزبان، چیدن زرشک و میوه های جنگلی از جمله فعالیت هایی است که موجب تداعی خاطره شیرین دوران کودکی برای برخی شهرنشین ها و انبساط خاطر و آرامش روحی آنان خواهد شد.

فعالیتی همگون با محیط زیست که علاوه بر کاهش استرس و فشارهای روحی زندگی شهرنشینی، درآمدزایی پایدار با حفظ شیوه زندگی سنتی را برای روستانشان به همراه دارد.

گردشگری کشاورزی (آگروتوریسم) نوعی گردشگری است که در آن، گردشگران با خانوارهای روستایی و کشاورزان زندگی کرده و علاوه بر آموزش نحوه فعالیت های کشاورزی و زندگی در کشتزارها و مناطق کشاورزی، در کار سنتی کشاورزی نیز مشارکت می کنند.

گردشگری کشاورزی از جمله ظرفیت‌های فراموش شده صنعت گردشگری ایران به شمار می‌رود که توسعه آن نیازمند شناسایی، تدوین طرح جامع و فراهم کردن زیرساخت‌های این بخش است.

گلستان از نظر ظرفیت‌های موجود در صنعت گردشگری بسیار غنی است که با توجه به درآمدزایی و ارزآوری این صنعت، باید این فرصت ها شناسایی و برای اجرای آن برنامه ریزی اصولی و هدفمند تدوین شود.

اولین نمونه فعالیت گردشگری گلستان توسط ۶ جوان در روستای خیرات گرگان راه اندازی شد که در آن، ۵ هکتار از یک مزرعه به فعالیت های گوناگون مرتبط با گردشگری کشاورزی اختصاص یافت.

این مزرعه با رویکرد کشاورزی و گردشگری از ۲ سال قبل در گلستان احداث شده و تمام فعالیت‌هایی که در این مزرعه انجام می‌شود بر اساس الگوی کار داوطلبانه است.

تمام محصولات تولیدی این مزرعه در خود مزرعه به فروش می‌رسد و همه کارها توسط افرادی که داوطلب فعالیت هستند انجام می‌گیرد و در ازای آن برخی از خدمات تفریحی و گردشگری به آنها داده می‌شود.

مدیر این مجموعه گفت: در مرحله نخست این طرح تمشک، توت‌فرنگی و صیفی‌جات مانند انواع فلفل، کدو، خیار، گوجه‌فرنگی کاشته و عرضه می شود که قرار است تعداد این محصولات توسعه پیدا کند.

مجید زمانی بیان کرد: این پروژه مشترک با همکاری مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان با هدف انتقال دانش فناوری و توسعه گردشگری کشاورزی انجام‌شده و امیدواریم رونق آن به بهبود وضعیت گردشگری در استان منجر شود.

استاندار گلستان هم با تاکید بر ضرورت توجه بیشتر به رونق گردشگری در این استان گفت: گردشگری کشاورزی از جمله ظرفیت های مهم گلستان در رونق صنعت توریسم است اما تاکنون توجهی به این بخش نشد.

هادی حق شناس اظهار داشت: اصل مهم در راه اندازی این بخش از گردشگری در گلستان، واردنشدن آسیب به فعالیت هایی باغداران و کشاورزان است که نباید به بهانه تفریح فعالیت اصلی آنها دچار خدشه و وقفه شود.

مدیر کل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری گلستان نیز گفت که این استان ظرفیت های بی نظیر کشاورزی و گردشگری دارد که تلفیق آن ها با یکدیگر می تواند موجب تحول در اشتغال و اقتصاد استان و محرکی نو برای توسعه صنعت گردشگری شود.

احمد تجری افزود: روستاهای زیارت، جهان نما، وامنان و بسیاری از روستای شرق و غرب گلستان مستعد اجرای برنامه های گردشگری کشاورزی هستند و با داشتن طبیعت بکر، فرهنگ اصیل کار و کشاورزی و روستاهایی دست نخورده از ده ها سال قبل، می توانند پای مسافران بسیاری به استان باز کنند.

اقامت چندروزه گردشگران در روستاها، آموزش عملی کاشت و داشت محصولات زراعی ، برداشت محصول، اقامت در خانه های روستایی، دوشیدن دام، صرف غذاهای محلی، شرکت در بازی ها، مسابقات، سرگرمی های محلی، مراسم عروسی وجشنواره های روستایی و پیاده روی در روستا، سوارکاری و ماهیگیری از جمله بخش های گوناگون گردشگری کشاورزی است.

علی فندرسکی از کارشناسان حوزه گردشگری گلستان گفت: گردشگری کشاورزی به عنوان فعالیتی درآمدزا با حضور گردشگران در مزرعه یا دامداری برای لذت بردن، آموزش و تفسیر میراث طبیعی، فرهنگی، تاریخی و زیست محیطی جاذبه های روستایی و اراضی روستایی همراه است.

وی اظهار داشت: کشاورزان در این نوع از گردشگری شرایطی را در مزرعه خود فراهم می کنند که مسافران بتوانند اقامت شبانه، پذیرایی، تغذیه دام و تغذیه دستی جانوران اهلی روستایی، اسب سواری و تعامل مستقیم با مزرعه و بسیاری از فعالیتهای کشاورزی را تجربه کنند.

وی افزود: گردشگری کشاورزی با نهادینه کردن این بخش از صنعت توریسم در مناطق روستایی با توجه به ظرفیت‌های استان، راهی موثر برای تحقق تولید پایدار و درآمد اقتصادی کشاورزان به ویژه کشاورزان خرده مالک است و با توسعه این بخش از گردشگری می توان به مهاجرت معکوس نیز امیدوار بود.

وی اظهار داشت : آثار گردشگری کشاورزی در نواحی روستایی بسیار گسترده است که از آن جمله می توان به گسترش بهره برداری از مزرعه، نوآوری در کسب درآمد برای روستائیان فاقد مزرعه، افزایش مصرف کنندگان محصولات کشاورزی، افزایش آگاهی پیرامون محصولات کشاورزی محلی، کمک به احیا و توسعه سنت‌ها و صنایع محلی، ارتباط و درک درون منطقه ای و تدارک فرصت برای مدیریت بحرانهای اقتصادی در زمینه کشاورزی اشاره کرد.

گلستان به دلیل دارا بودن شرایط اقلیمی خاص، آب و هوای مناسب، خاک حاصلخیز، تنوع قومیتی با آداب، رسوم و سنت های خاص، اماکن تاریخی مانند برج قابوس، موزه گرگان، کاروانسرای قزلق، میل رادکان، پل های شاه عباسی و روستای فارسیان قانچی، صنایع دستی مانند ابریشم بافی، پشتی، جاجیم و قالیچه ترکمنی، غذاهای محلی و بازارهای محلی و مرزی، ظرفیت‌های فراوانی در زمینه جذب گردشگر دارد.

وجود آب و هوای متفاوت در مناطق مختلف استان و پراکندگی روستاها و زمین های کشاورزی در مناطق مختلف کوهستانی و جلگه‌های، فرصت مناسب تولید انواع محصولات کشاورزی است که این ظرفیت در صورت استفاده صحیح، عامل مهمی در جذب گردشگران طبیعت و توسعه گردشگری کشاورزی گلستان خواهد بود.

در استان گلستان بیش از ۷۰ نوع محصول مهم زراعی و باغی همچون گندم، جو، سویا، کلزا، پنبه، ذرت، برنج، زیتون، هلو، زعفران و گیاهان دارویی تولید می شود.

همچنین انتخاب بیش از ۵۰ روستای هدف گردشگری در گلستان نشان می دهد که پتانسیل مناسبی در جذب گردشگران بومی و غیربومی و توسعه توریسم روستایی و گردشگری کشاورزی این استان وجود دارد که باید از آن استفاده کرد.

زندگی صنعتی و ورود تکنولوژی به زندگی روستانشیان موجب کاهش برخی کسب و کارهای سنتی شده است؛ موضوعی که اگر به آثار آن پرداخته نشود تبعات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مانند مهاجرت و پیری جمعیت بر جای خواهد گذاشت.