حرکت به سمت آموزش الکترونیکی یک ضرورت است

به گزارش وزارت علوم،  محمود نیلی احمدآبادی در نشست مدیران ارشد وزارت علوم، تحقیقات و فناوری با معاون اول رئیس جمهوری که امروز (دوشنبه) در محل این وزارتخانه برگزار شد، با اشاره به سابقه ۱۷۰۰ ساله آموزش عالی گفت: بحران کرونا در کشور نشان داد که مفهوم و سبک فعلی آموزش نیازمند بازنگری است.
وی در ادامه به ۵ مدل نوآورانه آموزش عالی بر اساس گزارش اکونومیست اشاره کرد و افزود: مدل آنلاین به معنای استفاده از تکنولوژی دیجیتال و آموزش برای همه، مدل کلاستر به معنای تجمیع توانایی‌های دانشگاه‌های مختلف، مدل تجربی به معنای ترکیب آموزش سنتی با تجربه حرفه‌ای، مدل مشارکتی به معنای جذب همکاری و سرمایه گذاری بیرونی و مدل شخصی شده به معنای آموزش عمیق و بین رشته‌ای از جمله مدل‌های آموزشی است.
نیلی در ادامه گفت: با تغییر مسیر ناگهانی به سمت آموزش‌های الکترونیکی دو سوال مطرح شد یک وضعیت آموزش الکترونیکی در دوران پسا کرونا چگونه خواهد بود و تاثیر این تغییر مسیر ناگهانی بر اقتصاد آموزش عالی چیست؟ در این زمینه دیدگاه‌های متنوعی وجود دارد و برخی معتقدند تغییر مسیر سریع و برنامه‌ریزی نشده بدون توجه به زیرساخت اینترنت و عدم ارائه آموزش کافی با توسعه پایدار در تناقض است.

وی ادامه داد: برخی نیز معتقدند مدل جدید آموزش به صورت هیبریدی است و به سرعت جایگزین مدل‌های فعلی خواهد شد چرا که مزایای زیادی دارد و البته دیدگاه دیگر نیز معتقد است که آموزش الکترونیکی امکان ارتباط بهتر استاد و دانشجو در زمان‌های مختلف را فراهم می‌کند و کارآیی آن در برگزاری جلسات و به اشتراک گذاشتن منابع درسی بسیار زیاد است.
رییس دانشگاه تهران در ادامه با اشاره به مزایای آموزش الکترونیکی، افزایش ثبت‌نام‌ها، کاهش هزینه‌های یادگیری، مزیت‌های اقتصادی، افزایش دسترسی توسعه دانشگاه و حذف مرزهای جغرافیایی، تقویت مهارت‌های دیجیتالی دانشجویان، کاهش مشکلات ناشی از کمبود اعضای هیئت علمی، رفع مشکلات کلاس‌های شلوغ، کاهش هزینه‌های زیرساخت، بهبود جنبه دانشجو محوری آموزش، کاهش میزان تبعیض و بهبود زمان ماندگاری دانشجویان و رشد آماده فراغت تحصیلی از جمله مزایای استفاده از این نوع آموزش برشمرد.
وی درخصوص تاثیر آموزش مجازی در کشور مطرح کرد: تحقیقات نشان می‌دهد در مناطقی که دسترسی به اینترنت و امکانات وجود دارد، آموزش مجازی بسیار موثرتر از آموزش حضوری است و دانشجویان بین ۲۵ تا ۶۰ درصد منابع بیشتری جمع آوری می‌کنند، در صورتی که برای کلاس حضوری فقط ۸ تا ۱۰ درصد منابع کلاس را جمع آوری می‌کنند.

نیلی ادامه داد: دلیل این مسئله آن است که دانشجویان در آموزش مجازی، ۴۰ تا ۶۰ درصد وقت کمتری نسبت به کلاس حضوری نیاز دارند و می‌توانند با توجه به وقت خود مفاهیم درسی را انتخاب، چشم پوشی یا مطالعه مجدد کنند. با این وجود میزان تاثیر بستگی به زیرساخت و محیط فراهم شده برای آموزش دارد.
‌وی همچنین ضریب نفوذ و دسترسی به اینترنت، اقبال کمتر به آموزش‌های مجازی و کمبود منابع زبان رسمی هر کشور را از مشکلات اصلی آموزش الکترونیکی در خاورمیانه دانست و اظهار داشت: نتایج مطالعه IAU بر روی ۹۶۷۰ مرکز نشان می دهد ۱۰۰ درصد مراکز آموزشی جهان متاثر از همه‌گیری کرونا هستند، ۵۹ درصد آموزش حضوری را به طور کامل متوقف کردند و ۹۱% نیز زیرساخت لازم برای اطلاع رسانی را دارا هستند.
رییس دانشگاه تهران در ادامه در خصوص تاثیر کرونا بر ثبت نام سال آینده دانشگاه‌ها گفت: حدود ۸۰ درصد معتقدند ثبت نام دانشجویان جدید در سال تحصیلی پیش رو با مشکل مواجه خواهد شد، ۴۶ درصد معتقدند دانشجویان داخلی و دانشجویان بین المللی با مشکل مواجه خواهند شد. دو سوم مراکز آموزشی اعلام کردند که دولت مربوطه با ایشان در جهت تدوین سیاست مبارزه با کرونا مشورت نموده است و حدود ۴۸ درصد دیگر نیز اعلام کردند که دولت از ایشان در جهت کاهش آثار کرونا حمایت می‌کند.
نیلی احمد آبادی با بیان اینکه اکنون چالش اصلی آموزش مجازی، نداشتن زیرساخت، مجوزها و نیز عدم دسترسی به مواد آموزشی است، در خصوص دیدگاه دانشگاه‌ها نسبت به شرایط جدید گفت: تقریباً همه مراکز آموزش عالی اعلام کردند ویروس کرونا یادگیری و یاددهی را تحت تاثیر قرار می‌دهد که دو سوم این جمعیت آموزش از راه دور را جایگزین کرده‌اند.

وی ادامه داد: همچنین از دیدگاه همکاری‌ها، ۶۴ درصد دانشگاه ها اعلام کردند که همکاری‌های بین دانشگاهی تحت تاثیر کرونا قرار گرفته است. نصف این جمعیت، تضعیف همکاری‌ها را اعلام کرده‌اند. ۱۸ درصد نیز آن را باعث تقویت همکاری‌ها دانسته‌اند.

رییس دانشگاه تهران افزود: همچنین۳۱ درصد معتقدند که فرصت‌های جدیدی در این حوزه ایجاد شده است. براساس بررسی‌ها، بیشترین نگرش منفی در آسیا وجود دارد زیرا ۸۵ درصد مراکز آموزش عالی معتقدند کرونا تاثیر منفی زیادی بر ثبت نام‌ها خواهد داشت.
وی در ادامه سخنان خود به برخی از چالش‌های دانشگاه در نیمسال جاری و ترم آینده در حوزه آموزش الکترونیکی اشاره و آماده سازی ذهنی مدیران، اساتید و دانشجویان با توجه به وضعیت پیش آمده و اجرای آموزش از طریق الکترونیکی، آنجام آموزش‌های لازم به اساتید برای ارائه آموزش به شیوه الکترونیکی، توسعه زیرساخت‌ها و امکانات آموزش الکترونیکی، مشکلات دانشجویان در زمینه دسترسی به اینترنت، هزینه آن و سخت افزارهای مورد نیاز، تصمیم‌گیری در مورد مشکلات آموزشی دانشجویان مانند حذف ترم و درس، برگزاری کلاس‌های عملی، آزمون‌ها و ارزشیابی نهائی، دفاعیه ها و چگونگی انجام رساله و پایان نامه‌ها، بازگشایی خوابگاه‌ها، شهریه دانشجویان و… از جمله چالش دانشگاه‌ها در شرایط جدید عنوان کرد.
رییس دانشگاه تهران به اقدامات این دانشگاه در جهت مسئولیت های اجتماعی اشاره کرد و گفت: اقدامات این دانشگاه در سه محور آموزش، بین الملل و پژوهش انجام شده که بر همین اساس در حوزه آموزش بیش از ۴۶۰ هزار کاربران آنلاین، بیش از ۳۷ هزار آرشیو قابل دانلو و بطور کلی ۴۲ هزار و ۴۰۸ کلاس آنلاین از ۱۰ اسفندماه سال گذشته تا ۱۰ خردادماه امسال برگزار شده است.
وی ادامه داد: مشارکت حداکثری اساتید و دانشجویان در اجرای برنامه های آموزش الکترونیکی، اینترنت رایگان و کمک مالی به دانشجویان در جهت خرید تبلت، آزمون‌ها و ارزشیابی نهائی در مقاطع تحصیلات تکمیلی به شیوه غیر حضوری، برگزاری دفاعیه ها به شیوه حضوری و الکترونیکی، بازگشایی خوابگاه ها برای دانشجویان ارشد و دکتری، دانشجویان بین المللی مشابه دانشجویان ایرانی و همچنین آمادگی نسبتاً مناسب برای ارائه آموزش مجازی در نیمسال آتی در صورت لزوم را از جمله برنامه‌ها و اقدامات دانشگاه در دوران کرونا دانست.
نیلی احمدآبادی گفت: در بحث آموزش نیز ایجاد شبکه‌های اجتماعی مرتبط با کرونا، تشکیل کارگروه‌های علمی و خوشه‌های تخصصی، ایجاد شبکه علمی مشترک با مشارکت مسئولان و صاحب‌نظران دانشگاه تهران، دانشگاه‌های بزرگ و دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، برگزاری جلسات و نشست‌های منظم در کارگروه های مختلف و ارسال گزارش جلسات به نهادهای بالادستی حسب نیاز صورت گرفت.
وی با اشاره به اقدامات این دانشگاه در حوزه بین‌الملل گفت: مکاتبه با روسای بیش از ۴۰۰ دانشگاه همکار خارجی، پیگیری وضعیت دانشجویان خارجی، هماهنگی برنامه ها با دانشگاه های سطح یک در حوزه بین الملل، پیگیری وضعیت قراردادهای بین المللی و پیگیری وضعیت اساتید و دانشجویان در فرصت مطالعاتی اقداماتی بود که در این حوزه طی این مدت انجام شد.
نیلی احمدآبادی گفت: بحران کرونا یک مساله جهانی است که آثار آن را می‌توان تنها با همکاری جهانی و پیاده سازی راه حل‌ها در مقیاس محلی به حداقل رساند.

رییس دانشگاه تهران، حرکت به سمت آموزش الکترونیکی را یک ضرورت دانست و گفت: چراکه شیوه سنتی آموزش در برخی جنبه ها کارآیی خود را از دست داده است و لازم است که دانشگاه‌ها از قالب فعلی خود که به جای آموزش و ترویج تفکر انتقادی (که لازمه جهان آینده است) به سمت آموزش مجازی حرکت کنند. بحران کرونا نشان داد که سرمایه‌گذاری در آموزش عالی یک سرمایه‌گذاری هوشمند برای حرکت به سمت آینده‌ای ایمن است.