ایران صاحب فناوری تولید چرخ مسی شد

چرخ مسی به عنوان یکی از اجزای مهم در ریخته‌گری در صنعت شناخته می‌شود. مراحل تولید این محصول پیچیده است و فناوری تولید آن در انحصار چند کشور از جمله آلمان بود که به دلیل تحریم های ظالمانه برخی از مراکز تولیدی با مشکل در زمینه نداشتن این قطعه مواجه بودند.

چرخ مسی، کریستالیزاتور خط ریختگری پیوسته مس است که به‌ عنوان خط پراپرزی (properzi) در صنعت شناخته شده است.

برای تولید این چرخ باید مراحل ریختگی، فورج گرم، رینگ رولینگ، فورج سرد، عملیات حرارتی و ماشین‌کاری طی ‌شود، زیرا جنس چرخ از آلیاژ مس کروم زیرکونیوم بوده و مراحل تولید آن پیچیده است.

سید محمد طباطبایی رییس مرکز تحقیقات و فن آوری مواد ویژه فلزی جهاد دانشگاهی تهران روز سه شنبه در حاشیه این رونمایی به خبرنگار ایرنا گفت: در سال های اخیر به دلیل کمبود این قطعه حساس در برخی مراکز صنعتی و تولیدی، با تلاش مهندسان موفق شدیم در زمینه تولید نیمه صنعتی برخی مواد فلزی که در کشور کاربرد زیادی دارد، به خودکفایی برسیم.

وی اظهار داشت: با توجه به کمبود برخی مواد پرکاربرد سه سالی است که در زمینه تولید مواد فولاد آلیاژی تمرکز کرده ایم و در زمان حاضر در زمینه تولید این محصولات به خودکفایی رسیدیم و می توانیم برای تولید انبوه این قطعات را به کارخانجات فولادی و خودرویی و همچنین ریلی عرضه کنیم.

رییس مرکز تحقیقات و فن آوری مواد ویژه فلزی جهاد دانشگاهی تهران ادامه داد: در شرایط کرونا و در ظرف مدت ۶ ماه موفق شدیم محصول مهم چرخ مسی را تولید کنیم.

طباطبایی ادامه داد: این آلیاژ در ریخته‌گری تمایل شدیدی به اکسیدشدن کروم و زیرکونیوم دارد؛ هم‌چنین سیالیت آن در حین ذوب نسبتاً کم است که همه این موارد تولید شمش آن را با مشکل مواجه می‌کند.

به گفته وی، پس از تولید شمش اولیه، مراحل مختلف تولید جهت رسیدن به خواص مکانیکی و فیزیکی طی شده که از ویژگی‌های این چرخ، استحکام مکانیکی، هدایت حرارتی و دمای تبلور مجدد بالا است که باعث افزایش عمر کارکردی قطعه می‌شود.

طباطبایی خاطرنشان کرد: چرخ تولید این محصول تاکنون با تولید هفت هزار تن محصول توانسته است تاییدیه‌ کارفرما را اخذ کند.

وی تاکید کرد: مرکز تحقیقات و فناوری فرآوری مواد ویژه فلزی سازمان جهاد دانشگاهی تهران در سال ۱۳۶۶ با تمرکز بر سه حوزه پژوهش، تحقیقات مهندسی و ساخت و تولید فعالیت خود را آغاز کرده و در سال های اخیر موفق به انجام پروژه های مختلف برای رفع نیازهای کشور به ویژه در بخش صنعت خودرو شده است.

جهش تولید با کار جمعی صورت می‌گیرد

رییس مرکز تحقیقات و فن آوری مواد ویژه فلزی جهاد دانشگاهی تهران با اشاره به سال جهش تولید نیز گفت: جهش تولید با کار جمعی بین مراکز دانشگاهی و دولت و صنعت شکل می گیرد و اگر این دستگاه ها در کنار یکدیگر به وظیفه خودشان عمل کنند، شاهد جهش تولید هستیم.

کاظم حنایی محقق این محصول نیز در گفت و گویی با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: در مدت سه ماه موفق شدیم کار مطالعاتی و اجرایی این محصول را انجام دهیم. این شمش ۶ تنی با کیفیت بالا و حتی بهتر از محصولات سایر کشورهای اروپایی در حال تولید است و در حالی که چرخ مسی سایر کشورها با تولید پنج هزار تن نیاز به تراشکاری دارد، این چرخ با تولید هفت هزار تن نیاز به تراشکاری نداشته و پیش بینی می شود در این مرحله حدود ۱۰ تن تولید کند.

وی خاطرنشان کرد: با توجه به شرایط تحریم حمایت از سازمان های علمی و تحقیقاتی کشور همچون جهاد دانشگاهی ضروری است چرا که این مراکز با در اختیار قرار دادن دانش فنی تولید برخی از قطعات پرکاربرد در بخش های مختلف به ویژه در بخش ساخت خودرو می توانند کشور را در تولید این قطعات به خودکفایی برسانند.

صنایع ذوب فلزات پرکاربرد هستند

سید حسن سجادیان مدیر یکی از شرکت های تولیدکننده مواد ویژه فلزی سازمان جهاد دانشگاهی تهران نیز در حاشیه این مراسم به خبرنگار ایرنا گفت: تولید قطعات و تجهیزات صنعتی صنایع ذوب فلزات که در این مرکز تولید می شود، در صنایع فولاد و آلومینیوم ریزی، نفت، گاز و پتروشیمی و همچنین صنعت خودرو کاربرد دارد.

وی با اشاره به مهمترین تولیدات این مرکز اظهار داشت: مته جانک میل که در حفاری چاه های نفت از ستون های حفاری استفاده می شود، در مواردی همچون شکستگی ابزار حفاری یا گرفتگی در اثر ذرات فلزی چاه مسدود می شود که برای بازکردن مسیر حفاری و آسیاب کردن عامل مسدودکننده از ابزاری به نام جانک میل استفاده می شود که این ابزار را ما تولید کردیم.

به گفته سجادیان تولید لوله مغزی سیار نیز برای خارج کردن شن و ماسه و سایر ذرات از چاه نفت و همچنین خرد کردن یا حل کردن ذرات درشت با اسید مورد استفاده قرار می گیرد که دانش فنی این قطعات در اختیار سازمان جهاد دانشگاهی تهران قرار دارد و همچنین تولید چرخ مسی انجام شده است که توانایی بیش از پنج هزار تن آلومینیوم را داشته که نمونه وارداتی آن حدود سه هزار تن تولید می کند.

مراسم رونمایی از پروژه چرخ مسی (مس زیرکونیوم) با حضور محمود نیلی رییس دانشگاه تهران، حمیدرضا طیبی رییس جهاد دانشگاهی، خداداد غریب‌پور معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس هیات عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) و مدیرعامل مس ایران در دانشکده فنی جهاد دانشگاهی تهران برگزار شد.