تنها توصیه جدید سازمان جهانی بهداشت که در بازنگری اخیر خود ارایه کرده، این است که استفاده از ماسک برای سالمندان و افراد دارای بیماری زمینه ای مانند سرطان، بیماری قلبی، ریوی و دیابتی حتی در صورت رعایت فاصله گذاری فیزیکی ممکن است دارای اثرات سودمندی در پیشگیری از ابتلای آنها به بیماری کرونا باشد.
در شرایطی که امکان رعایت فاصله گذاری فیزیکی وجود ندارد به خصوص در فضاهای بسته و مکان های شلوغ و پرتردد، توصیه شده که همه مردم اعم از سالمندان، بیماران مبتلا به سرطان و دارای بیماری های مزمن قلبی - ریوی از ماسک استفاده کنند.
افراد مبتلا به کووید- ۱۹ باید در تمام حالات، اعم از فضاهای باز و بسته از ماسک استفاده کنند تا از سرایت بیماری به دیگران جلوگیری شود. کادر درمانی اعم از پزشک، پرستار و همچنین اعضای خانواده مبتلا که با بیمار کرونایی سروکار دارند باید از ماسک جراحی استفاده کنند.
به مردم عادی توصیه شده که در فضاهای بسته و اماکن شلوغ و پرتردد که امکان فاصله گذاری فیزیکی (حداقل یک متر فاصله با دیگران) وجود ندارد از ماسک استفاده کنند. بر اساس شواهد و مستندات علمی، به نظر می رسد که در فضاهای باز و اماکن خلوت استفاده از ماسک فایده ای نداشته باشد و در عوض با ایجاد خستگی، استفاده از ماسک را در شرایطی که ضرورت دارد، نیز کاهش می دهد. شاید تنها فایده ماسک در فضای باز و کوچه و خیابان خلوت، ترویج فرهنگ محافظت در برابر کووید - ۱۹ باشد.
در عین حال، مهم ترین راه پیشگیری از ابتلا به این بیماری، همانگونه که بارها و بارها توسط مسوولان سازمان جهانی بهداشت گفته شده، رعایت بهداشت دست، لمس نکردن صورت و رعایت فاصله گذاری فیزیکی است.
برخی افراد در فضاهای باز و کوچه و خیابان از ماسک استفاده می کنند و پس از ورود به مکان هایی مانند محل کار که عمدتا فضای بسته است، آن را از روی صورت برمی دارند که به نظر می رسد کار اشتباهی است.
برخی مردم در حالت عادی ماسک بر صورت دارند ولی هنگام صحبت کردن ماسک را از روی صورت برمی دارند که این هم کار اشتباهی است زیرا درست در هنگام صحبت کردن احتمال پرتاب ریزقطره ها به بیرون افزایش می یابد. کار اشتباه دیگر این است که برخی ماسک را روی چانه خود قرار می دهند و شاید تصور می کنند که بیماری از طریق چانه منتقل می شود!
مهم ترین راه انتقال ویروس کرونا، دستگاه تنفس شامل دهان، بینی و چشم است و با استفاده صحیح از ماسک، با جلوگیری از سرایت بیماری به دیگران توسط افراد آلوده بدون علامت، افراد سالم از ابتلا به بیماری محافظت می شوند. به عبارت دیگر، استفاده از ماسک بیشتر از آنکه مستقیما از آلوده شدن فرد سالم جلوگیری کند، با جلوگیری از انتشار ویروس توسط افراد بیمار بدون علامت یا بیمارانی که هنوز علایم بیماری آنها ظهور نکرده از ابتلای دیگران پیشگیری می کند.
در نهایت، باید توجه شود که ماسک با اهداف مختلف مورد استفاده واقع می شود. اگر هدف از استفاده از ماسک، پیشگیری از استنشاق ذرات معلق هوا در شرایط آلودگی هوا باشد، در این حالت توصیه می شود مردم در بیرون از منازل و در فضاهای باز از ماسک استفاده کنند.
کاربرد دیگر آن برای افرادی است که مستقیما با بیماران سروکار دارند که در دستورالعمل های بهداشتی کاملا شرایط و ضوابط آن گفته شده و آنچه در این بحث بدان تاکید شده، در مورد استفاده از ماسک توسط افرادی است که علایم و نشانه های بیماری کووید - ۱۹ را ندارند.
در این حالت، توصیه موکد به استفاده از ماسک در مکان های شلوغ و فضاهای بسته ای است که در آنها امکان فاصله گذاری فیزیکی وجود نداشته باشد. همچنین در نظر داشته باشید که گاهی، در فضاهای باز نیز آنقدر تراکم جمعیت بالاست که شرایطی مشابه فضای بسته ایجاد می شود.
اقدام پیشگیرانه ای که تاثیر خیلی بیشتری از استفاده از ماسک دارد، پرهیز از حضور در اجتماعات، اعم از باز و بسته است، مگر در شرایطی که اضطرار وجود داشته باشد.
مسعود یونسیان، اپیدمیولوژیست و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
نظر شما