تک فرزندی در همه جوامع همیشه با پیامدهای منفی روبه رو بوده است و جوامع را به سمت پیری جمیعت پیش برده است. هر چند برخی از روانشناسان در برخی موارد به دلیل دارا بودن مزایایی از جمله توجه بیشتر به توانایی و استعدادهای فرزند و سرمایه گذاری بر روی تنها فرزند خانواده تاکید بر تک فرزندی دارند اما بسیاری از روانشناسان و آسیب شناسان اجتماعی بر این باورند که مزایای تک فرزندی بسیاری کمتر از معایب آن است چرا که تک فرزندی نه تنها به ساختار جامعه آسیب می زند بلکه ساختار خانواده و چهارچوب شخصیتی تک فرزند را دستخوش معایبی جبران ناپذیر می کند.
به گفته عطاءالله محمدی روانشناس شخصیت، تک فرزندان در اثر توجه بیش از اندازه گاه خودشیفته، پرمدعا و پرتوقع می‌شوند و به اصطلاح عامیانه احساس می‌کنند، تافته جدا بافته‌اند.
وی روز سه شنبه در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی ایرنا در رابطه با آثار و نتایج تک فرزندی گفت: تک فرزندان به منظور پیشگیری از بروز برخی آسیب‌های شخصیتی همچون خودشیفتگی باید به میزان احساس مسئولیت و انجام وظایف نقش‌ها ارزشگذاری شوند.
محمدی اضافه کرد: پیامدهای تک فرزندی براساس ساختار خانواده، رفتار و عملکرد والدین و روش تربیت پدر و مادر متغیر است.
وی افزود: به عبارت دیگر فرزندپروری والدین پیامدهای رفتاری و شخصیتی کودک و نوجوان را رقم می‌زند، اما گاه توجه بیش از اندازه به تک فرزندان موجب احساس یگانگی (منحصر به فرد بودن) در فرزند می‌شود.
روانشناس مرکز مشاوره دانشگاه تهران اضافه کرد: وابستگی و عدم استقلال نیز یکی دیگر از مهمترین تبعات تک فرزندی به شمار می‌رود که در اثر حمایت بیش از اندازه والدین حاصل می‌شود؛ والدین تک فرزندان همواره در رابطه با یگانه فرزند خود نگران و در اثر این مساله کودک را وابسته پرورش می‌دهند.
محمدی افزود: کاهش مهارت‌های اجتماعی و مسئولیت‌پذیری نیز به دلیل عدم تقاضا و خواست پدر و مادر برای انجام برخی از نقش‌ها در تک فرزندان اتفاق می‌افتد.
عضو پیشین کانون اصلاح و تربیت یادآور شد: بنابراین حمایت بیش از اندازه روانی، عاطفی و اقتصادی تک فرزندان را به ۲ طیف اساسی تقسیم‌بندی می‌کند؛ طیف نخست با کاهش مهارت‌های ارتباطی، اجتماعی، ترس و خجالت روبه‌رو و گروه دوم گستاخ، خودشیفته، پرمدعا و گاه تندخو و پرخاشگر می‌شوند.
محمدی با تاکید بر این که این خصائص در تک فرزندان سبب برخی از مشکلات در عرصه‌های آموزشی و اجتماعی می‌شود، گفت: ناسازگاری (عدم سازش) این فرزندان در مدارس از دوران کودکی باید مورد بررسی قرار گیرد و با بهره‌گیری از مشاوره و حمایت روانشناسان اصلاح شود.
وی همچنین در خصوص عملکرد والدین به منظور کاهش آسیب‌های شخصیتی تک فرزندان عنوان کرد: این والدین باید استقلال، خودمختاری و مسئولیت‌پذیری را آموزش دهند و فرزندان را به میزان احساس مسئولیت و انجام وظایف نقش‌ها ارزشگذاری کنند.
محمدی افزود: رعایت حقوق اجتماعی خانواده و دوستان نیز از آموزش‌های مورد نیاز تک فرزندان محسوب می‌شود که انتظارات نابه‌جا از دیگران را کاهش می‌دهد.
نظر شما