معدن مس انجرد، تبلور تجربه موفق بخش خصوصی در تولید

به گزارش ایرنا، تجربه موفق سرمایه گذاری بخش خصوصی در معدن مس انجر شهرستان اهر از این رو حایز اهمیت است که نامگذاری شعار سال های اخیر توسط رهبر معظم انقلاب اسلامی در راستای مزیت ها و مشکلات مرتبط با حوزه تولید و اقتصاد بوده و افتتاح این معدن نیز نویدبخش ظرفیت های بالای بخش خصوصی از یک سو و اهتمام دولت تدبیر و امید به میدان دادن بیشتر به آن برای کمک به رونق و جهش تولید از سوی دیگر است. 

از سوی دیگر نباید از این نکته نیز غافل شد که ۸۰ درصد سرمایه گذاری های آذربایجان شرقی در چهار دهه اخیر در حوزه تولید وصنعت توسط بخش خصوصی و تنها ۲۰ درصد آن توسط دولت انجام شده و همین امر لزوم توجه هر بیشتر به سرمایه گذاران بخش خصوصی با رویکرد توانمندسازی ظرفیت های داخلی و تحقق توسعه درون زا را دوچندان می کند. 

در این رهگذر، سرمایه گذاری چهار هزار و ۵۰۰ میلیارد ریالی در فاز نخست معدن مس انجرد در ۹۰ کیلومتری شمال شرق تبریز در شهرستان اهر توسط مرحوم مقیمی اصل، از کارآفرینان برتر سال های متمادی ایران، در شرایط تحریم های نامشروع و غیرانسانی آمریکا و متحدانش علیه کشورمان می تواند تجربه ارزشمندی برای اشتراک با دیگران سرمایه گذاران علاقه مند به رونق چرخ های اقتصاد تولید باشد. 

از سوی دیگر برجسته سازی موفقیت های بخش خصوصی در سرمایه گذاری برای رونق بخش معدن آذربایجان شرقی از این رو حایز اهمیت فراوانی است که این استان دارای ذخایر معدنی قابل توجه و متنوعی است و وجود معادن مس با ذخیره و عیار بالا، سرمایه‌گذاری در استخراج، فرآوری و تولید محصولاتی با ارزش‌افزوده بالا در صنعت معدن را موجه می‌کند، ضمن آنکه اجرای طرح های توسعه مجتمع مس انجرد با تکیه بر توان داخلی، نویدبخش چشم‌اندازی روشن در این بخش و نیز پیشگامی در تحقق نهضت تولید ملی است.

تنوع عوامل زمین شناسی آذربایجان شرقی و شرایط ویژه حوضه های رسوبی موجود در این مناطق باعث شده مجموعه ای غنی از ذخایر معدنی فلزی و غیرفلزی در این استان وجود داشته باشد، به گونه ای که تاکنون وجود ۵۲ نوع ماده معدنی از مجموع ۶۵ نوع ماده معدنی موجود در کشور در آذربایجان شرقی شناسایی شده است.

توسعه صنعت مس آذربایجان در چند سال گذشته روند مناسبی داشته و در صورت حمایت و پرهیز از سنگ اندازی ها نه تنها می تواند محرک بسیاری از صنایع استان باشد، بلکه از ظرفیت های بالایی برای ایجاد ارزش افزوده بالا از طریق صادرات برخوردار است؛ در تبیین این موضوع می توان به واردات سالانه ۵۰۰ هزار تنی مس کاتدی از قزاقستان توسط ترکیه اشاره کرد که این نیاز می تواند توسط صنایع مس آذربایجان برطرف شود که فاصله آن با مرزهای ترکیه کمتر از ۲۰۰ کیلومتر است.

معدن مس انجرد و نمادسازی برای ظرفیت های بخش خصوصی 

عملیات اجرایی معدن و کارخانه کنسانتره مس انجرد در اهر ۲۴ آذر ۱۳۹۱ آغاز شد و نوزدهم مهر ماه ۱۳۹۸ با حضور وزیر وقت صنعت، معدن و تجارت و جمعی از مقام های کشوری و استانی افتتاح شد. 

کارخانه تولید کنسانتره معدن مس انجرد با سرمایه گذاری ٣٠ میلیون یورویی و ٢٥٠٠ میلیارد ریالی بخش خصوصی به بهره برداری رسید که با احتساب قیمت روز باید این رقم را پنج برابر کرد. به عبارت دیگر اگر امروز برای اجرای طرحی در این حد و اندازه افزون بر ۱۲ هزار میلیارد ریال نیاز است.

این طرح معدنی موجب تکمیل زنجیره ارزش در آذربایجان شرقی شده و در تأمین بخشی از کنسانتره مس پروژه کاتد مؤثر خواهد بود.

با انجام اکتشافات تکمیلی در معدن مس انجرد شهرستان اهر، ذخیره آن به میزان ۳۰۰ میلیون تن کانسنگ سولفوری با عیار متوسط ۰.۸۵ درصد تخمین زده شده است.

معدن مس انجرد از نوع کانسارهای پرفیری بوده و به روش روباز استخراج می‎‌ شود؛ با در نظر گرفتن ظرفیت‌های این معدن، توسعه و احداث طرح‌های زنجیره کامل تولید مس از اهداف استراتژیک است.

تولید معدن برای تأمین خوراک کارخانه تغلیظ در فاز اول ۳۰ هزار تن کانسنگ در سال برنامه‎ریزی شده است.

معدن مس «انجرد» در شهرستان اهر در ۹۰ کیلومتری شمال شرق تبریز در مرحله اول فعالیت خود برای ۵۰۰ نفر اشتغال زایی مستقیم کرده است.

البته مرحوم مقیمی اصل برای راه اندازی این مجتمع معدنی تلاش های زیادی را متحمل شد که شاید بزرگ ترین آن تعامل با معارضان محدوده معدن بود. اما آنچه اهمیت کار او را به ویژه در اقتصاد کرونا زده امروزی دو چندان می کند، ناامید نشدن وی از تلاش شبانه روزی برای افتتاح این معدن در یکی از مناطق محروم آذربایجان شرقی به رغم کاغذبازی های زائد اداری رایج و  است. 

برخورداری از این روحیه باعث شد که احمد علیرضا بیگی، استاندار وقت آذربایجان شرقی در آغاز عملیات اجرایی معدن مس انجرد اعلام کند «کسانی که صاحب جسارت و شهامت در انجام کارهای بزرگ هستند به طور قطع سود و منفعت آن را نیز به دست می‌آورند».

از سوی دیگر، افتتاح معدن مس انجرد، ترس از ورود بخش خصوصی به سرمایه گذاری های کلان را که معمولاً عامل اجرای آن در کشور در دهه های اخیر دولت بوده است، کنار زد و نشان داد که توانمندی های این بخش برای کمک به توسعه درون زا بسیار فراتر از بخش های دولتی است؛ اجرای این طرح بزرگ معدنی همچنین باعث شد که امید به قطع روال ناخوشایند ارسال کنسانتره معادن مس استان به مناطق دیگر کشور برای ذوب و تبدیل به مس کاتدی پررنگ تر شود. 

در همین راستا بود که بیت الله عبداللهی، در آیین افتتاحیه معدن مس انجرد گفت: خروج مواد اولیه معادن مس سونگون و انجرد اهر  از آذربایجان شرقی، مترادف با خروج سرمایه از این خطه است.

همچنین افتتاح معدن مس انجرد گامی در راستای امیدآفرینی در زمینه رفع مشکلات مبتلابه مجتمع مس سونگون در مواردی از قبیل گردش مالی ۱۲۰ هزار میلیارد ریالی آن در خارج از استان و استفاده از نیروی انسانی متخصص بومی و محلی برای گرداندن چرخ های این صنعت عظیم با ارزش افزوده بالا بود. 

سرمایه گذاری ۳۰ میلیون یورویی در معدن مس انجرد

معاون سازمان مدیریت و برنامه‎ریزی آذربایجان‎شرقی در گفت و گو با ایرنا، احداث کارخانه تولید کنستانتره مس «انجرد» را از جمله طرح های نمونه و موفق در راستای عمل به شعارهای سال، از اقتصاد مقاومتی تا جهش تولید، خواند و گفت: بخش خصوصی در این طرح ۳۰ میلیون یورو اعتبار ارزی و ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال اعتبار ریالی سرمایه گذاری کرده است.

پرویز محمدزاده افزود: این پروژه موفق اقتصاد مقاومتی موجب تکمیل زنجیره ارزش در استان شده و در تأمین بخشی از کنسانتره مس پروژه کاتد مؤثر خواهد بود.

وی اظهار کرد: با انجام اکتشافات تکمیلی در معدن مس انجرد شهرستان اهر، ذخیره آن به میزان ۳۰۰ میلیون تن کانسنگ سولفوری با عیار متوسط ۰.۸۵ درصد تخمین زده شده است.

معاون توسعه و برنامه‎ریزی سازمان مدیریت و برنامه‎ریزی آذربایجان‎شرقی اضافه کرد: این معدن از نوع کانسارهای پرفیری بوده و به روش روباز استخراج می‎‌گردد؛ با در نظر گرفتن ظرفیت‌های این معدن، توسعه و احداث طرح‌های زنجیره کامل تولید مس از اهداف استراتژیک است.

وی با بیان اینکه تولید معدن برای تأمین خوراک کارخانه تغلیظ در فاز اول ۳۰ هزار تن کانسنگ در سال برنامه‎ریزی شده است، «طراحی سیستم زیرساخت اطلاعات مکانی(SDI) » را مهم‌ترین طرح آذربایجان‎شرقی در حوزه کمک به رونق و توسعه بخش معدن عنوان کرد. 

وی تشریح کرد: طرح زیرساخت اطلاعات مکانی (SDI) در سال ۱۳۹۶ و به عنوان یکی از پروژه‌های اولویت‌دار اقتصاد مقاومتی از سوی معاون اول رئیس جمهور و رئیس ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی اعلام شد و سازمان مدیریت و برنامه‎ریزی استان به عنوان کارفرما و گروه GIS دانشگاه تبریز نیز به عنوان مشاور طرح فوق تعیین شده است.

محمدزاده ادامه داد: مشکلاتی مثل دوباره‌کاری، موازی‎کاری در تولید اطلاعات، اعمال هزینه‌های سنگین بر دستگاه‌های اجرایی در موارد متعدد، ناآگاهی از موجودیت اطلاعاتی و محتوای آنها، عدم تطابق اطلاعات موجود با نیاز کاربران در بسیاری از دستگاه‌ها، نبود استانداردهای لازم در تهیه اطلاعات و مسائلی از این قبیل ضرورت ایجاد زیرساخت اطلاعات مکانی (SDI) را اثبات می‌کند.

محمدزاده متذکر شد: بر اساس نتایج طرح، تنها ۱۶ دستگاه در سطح استان بیش از ۹۰ درصد از لایه‌های اطلاعات مکانی را تولید و استفاده می‌کنند.

چالش های صنعت مس آذربایجان شرقی

رییس خانه معدن آذربایجان شرقی هم در گفت و گو با ایرنا با اشاره به اینکه در قانون معادن کشور تنها تکالیف بهره بردار مشخص شده و وظایفی برای سازمان های مرتبط از جمله صنعت معدن و تجارت، محیط زیست و منابع طبیعی تعیین نشده است، گفت: این در حالی است که ایجاد زیر ساخت جزو وظایف دولت است.

نصیر نوری با اشاره به اخذ حقوق دولتی از مکتشفان و بهره برداران معدنی، افزود: بخشی از این حقوق باید برای زیرساخت هزینه و به مکتشف خدمات ارائه و اطلاعات پایه داده شود.  

وی با بیان اینکه مطالبات به حق معدنی در ماده ۱۹ قانون معادن هم آمده است، ادامه داد: این در حالی است که در زمان حاضر به ازای اطلاعات نداده هزینه اخذ می شود.

نوری با بیان اینکه در سیاست های اقتصاد مقاومتی و برنامه ششم توسعه بر جذب سرمایه گذار خارجی تاکید شده است، گفت: متاسفانه در زمینه فعالیت های معدنی سرمایه گذار به عنوان غارتگر دیده می شود.

وی با اشاره به اینکه در فعالیت های معدنی، میزان خطر پذیری عملیات بالا و رسیدن به محصول زمان بر است، گفت: فشارهای اجتماعی و زیست محیطی هم موجب کاهش تمایل سرمایه گذاران و گاهی انصراف آنان از ادامه فعالیت می شود.

وی بر بسترسازی مناسب فرهنگی در میان عامه مردم به خصوص مسوولان تاکید کرد و گفت: برای رونق فعالیت های معدنی نیازمند اصلاح ذهنیت عمومی از سرمایه گذاران هستیم.

 نوری با اشاره به اینکه بانک ها پروانه بهره برداری معدن را به عنوان وثیقه قبول نمی کنند، خاطرنشان کرد: پروانه بهره برداری، سندی ارزشمند و در بسیاری موراد تنها دارایی بهره بردار معدنی است.  

وی بر لزوم نهادینه کردن توسعه پایدار تاکید کرد و گفت: با الزام معدن کار به اصلاح محیط زیست و استفاده از روشهای کم آسیب می توان گام های بلندتری در جهت رونق تولید برداشت.

رییس خانه معدن آذربایجان شرقی همچنین توجه به عناصر نادر خاکی در فعالیت های معدنی را ضروری دانست و پیشنهاد کرد کارگروهی به منظور برنامه ریزی جامع در زمینه صنعت مس استان تشکیل شود.

نوری بر لزوم سرمایه گذاری مشترک در صنعت مس آذربایجان به صورت کنسرسیوم تاکید کرد و گفت: در این صورت می توان از تمام ظرفیت های موجود بیشترین بهره را برد.