آغاز فصل گرما، تب کریمه‌کنگو در کمین است

تب کریمه کنگو (CCHF) یک بیماری خونریزی دهنده تب دار حاد است که بوسیله کنه یا تماس با خون یا ترشحات یا لاشه دام و انسان آلوده منتقل می شود. این بیماری در فصل‌های گرم سال از اواخر فروردین تا اواخر شهریور (زمان رشد و تکثیر کنه‌ها) شیوع می‌یابد.       
سردرد، تب بالا، درد کمر، درد مفاصل، درد شکم و استفراغ، قرمزی چشمان، سرخ شدن صورت، سرخ شدن حلق و نقاط قرمز روی سقف دهان از علایم اولیه بیماری تب کریمه کنگو در انسان است.

با توجه به مرز طولانی استان سیستان و بلوچستان با کشورهای پاکستان و افغانستان و ورود دام قاچاق از این کشورها، بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو در این استان بیشتر شایع و نیازمند توجه بیش از پیش مردم است.

 مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی زاهدان با گرامیدشت هفته مبارزه با بیماریهای قابل انتقال بین انسان و حیوانات (زئونوز) گفت: بیماری های مشترک بین انسان و حیوانات، گروهی از بیماری های عفونی هستند که به طور طبیعی از حیوان به انسان منتقل می شوند، مهم ترین خطر انتقال از طریق تماس مستقیم یا غیرمستقیم با حیوان، فرآورده ها (گوشت، شیر و محیط زندگی آنها) وجود دارد.

دکتر مجید سرتیپی از تب خونریزی دهنده کریمه کنگو به عنوان یکی از شایع ترین بیماری های انسان و حیوان در سیستان و بلوچستان نام برد و افزود: این استان با توجه به هم مرز بودن با دو کشور پاکستان و افغانستان و ورود قاچاق دام از این کشورها بیشتر معرض تهدید قرار دارد، تب کریمه کنگو عموما از طریق گزش کنه آلوده یا تماس مستقیم با خون، ترشحات یا لاشه دام آلوده یا خون، بزاق، ادرار، مدفوع و استفراغ فرد مبتلا به بیماری انتقال می یابد.

وی گفت: کنه ها در انتقال بیماری تب کنگو نقش مهمی داشته و شیوع بیماری بیشتر در فصل گرم سال همزمان با فصل فعالیت مخزن بیماری (کنه) انجام می شود.

به گفته این مسوول در حوزه بهداشت و درمان سیستان و بلوچستان، با وجود اینکه ویروس عامل بیماری در خون حیوانات نشخوارکننده اهلی مثل گاو، گوسفند، بز و شتر به مدت یک هفته پس از آلودگی باقی مانده و هیچ گونه علایم مشخصی از بیماری در دام وجود ندارد ولی خطر انتقال آن به انسان در زمان ذبح حیوان آلوده و یا یک دوره کوتاه پس از ذبح حیوان آلوده وجود دارد به همین سبب ضروریست افراد در معرض خطر از جمله قصابان، سلاخان، کشاورزان، کارکنان کشتارگاهها، دامپزشکان، پزشکان، شاغلان در آزمایشگاه ها بیشتر دقت و حساسیت لازم را داشته باشند.

وی گفت: با توجه به ورود دام از کشورهای پاکستان و افغانستان که با شیوع بالای بیماری روبرو هستند، نگهداری دام ها در جوار اماکن مسکونی، فرهنگ مصرف بالای گوشت در میان مردم منطقه و تامین بخشی از گوشت مصرفی موردنیاز از طریق کشتارهای غیرمجاز و غیربهداشتی در سطح شهرها و روستاها بیشترین موارد بروز این بیماری در کشور در سیستان و بلوچستان رخ می دهد.

دکتر سرتیپی با بیان اینکه که حدود ۶۰ درصد موارد تب خونریزی دهنده کریمه کنگو در سیستان و بلوچستان اتفاق می افتد افزود: این بیماری کشندگی بالایی داشته به طوری که در صورت تاخیر در شروع درمان می تواند منجر به مرگ ۴۰ درصد از بیماران شود و هر ساله با شروع فصل گرما یعنی فصل بهار و تابستان و همزمان با رشد و بلوغ کنه ها تعداد مبتلایان به بیماری تب خونریزی دهنده کریمه کنگو افزایش می یابد.

مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماری های معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی زاهدان ادامه داد: حدود ۳۰ تا ۶۰ درصد مبتلایان به این بیماری فوت می کنند اما به دلیل نظام مراقبت قابل قبول بیماری در استان و اقدامات به موقع و مناسب درمانی، میزان کشندگی بیماری در استان در سال گذشته پنج درصد بود اما باید با حساسیت ویژه ای نسبت به آموزش مردم و گروه های در معرض خطر بیماری برای مراجعه به موقع و فوری در صورت بروز علائم شبه سرماخوردگی به ویژه افراد تماس گیرنده با خون، ترشحات و بافتهای دام آلوده انجام شود.

وی با اشاره به علائم این بیماری گفت: علائم بیماری شبیه به سرماخوردگی بوده و می توان به مواردی مانند شروع ناگهانی تب، سردرد شدید، درد شدید در ناحیه پشت و کمر، تهوع و استفراغ، اسهال و درد شکم و در برخی مواقع خونریزی از تمام نقاط بدن به ویژه بصورت زیرپوستی اشاره کرد که در صورت تاخیر فرد بیمار در مراجعه به بیمارستان می تواند منجر به مرگ وی شود.

وی توصیه کرد: خانواده ها گوشت مصرفی خود را تنها از مراکز و قصابی های معتبر و زیر نظر اداره دامپزشکی تهیه کرده و از خرید لاشه های بدون مهر اداره دامپزشکی ( کشتار غیر مجاز ) خودداری کننند.

سرتیپی تاکید کرد: همچنین ضروری است افراد هنگام هر نوع تماس با دام یا لاشه آن مانند قصابی، کمک به زایمان دام، خرد کردن گوشت تازه، تیمار کردن، پشم چینی ، تمیز کردن آغل یا طویله از وسایل حفاظت فردی شامل کلاه، ماسک، عینک، دستکش، روپوش، پیش بند پلاستیکی و چکمه استفاده کنند.

وی افزود: شهروندان باید به این نکته نیز توجه داشته باشند که‌قبل از خرد کردن، دستکاری و مصرف گوشت تازه ی دام ذبح شده باید حداقل به مدت ۲۴ ساعت و امعاء و احشای آن مانند دل، جگر و قلوه به مدت ۴۸ ساعت در یخچال و در دمای چهار تا هشت درجه نگهداری شود و از مصرف جگر و گوشت دام به صورت خام یا نیم پز جدا خودداری کنند.

مدیرکل دامپزشکی سیستان و بلوچستان نیز گفت:  یکی از دلایل اصلی بیماری تب کنگو در این استان کشتار غیرمجاز دام است که عده‌ای از مردم اقدام به کشتار دام در منازل یا معابر عمومی می‌کنند که این خود عاملی برای شیوع این بیماری است.

دکتر مهدی حسینی افزود: آموزش گروه‌های در معرض خطر نظیر دامداران، افراد شاغل در کشتارگاه‌ها و مراکز بسته بندی گوشت، آموزش دامپزشکان و کارکنان دامپزشکی بویژه در بخش‌های نظارت بر بهداشت عمومی، قرنطینه‌ها و بررسی مراقبت بیماری، اطلاع رسانی عمومی از طریق توزیع بروشور، مبارزه با ناقلان عامل بیماری (کنه) از طریق سمپاشی دام و جایگاه دامی در کانون‌های بیماری و قرنطینه‌های دامی، کنترل و نظارت قرنطینه‌ای دام‌ها هنگام حمل به کشتارگاه و جابجایی، نظارت بهداشتی بر کشتار دام، استحصال، حمل و عرضه گوشت و آلایش دامی از جمله اقدامات دامپزشکی سیستان و بلوچستان در زمینه مقابله با تب کریمه کنگو است.

وی از شهروندان درخواست کرد برای تهیه گوشت سفید و قرمز موردنیاز خود به مراکز عرضه تحت نظارت دامپزشکی سیستان و بلوچستان مراجعه کنند و از کشتار دام در منازل و تماس با خون و ترشحات دام به شدت خودداری کنند.

حسینی تاکید کرد: از نگهداری دام قاچاق و غیرمجاز در منازل خودداری شود زیرا فاقد هرگونه سابقه بهداشتی و دامپزشکی هستند.

وی گفت: دام‌های مجاز علیه انگل‌های خارجی سمپاشی و واکسینه و سپس به کشتارگاه حمل و تحت نظارت کارشناس بهداشتی مستقر در کشتارگاه کشتار می‌شوند و به مدت ۲۴ ساعت در اتاق پیش سرد کشتارگاه نگهداری و به مراکز عرضه در سطح استان ارسال می‌شود.

مدیرکل دامپزشکی سیستان و بلوچستان افزود: افرادی که نقش مستقیم در نگهداری و کشتار دام دارند باید حتما از وسایل حفاظتی از جمله دستکش، چکمه، پیراهن آستین بلند و روپوش استفاده کنند تا مورد گزش کنه ناقل این بیماری و آلودگی به ترشحات و خون حیوان قرار نگیرند.