مشارکت در امور اجتماعی، نوعی تعهد و پذیرش مسئولیت فردی و اجتماعی است که همه افراد انسانی ناگزیر از آن هستند. مشارکت مردمی، امروز در اجتماعات بشری از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و نقش مؤثری در حل مسائل اجتماعی هم چون معضل ترافیک، نظم اجتماعی و بوروکراسی ناکارآمد دارد. ایجاد مشارکت اجتماعی یکی از کارهایی است که رسانه‌ها در کنار سایر نقش‌ها از جمله فرهنگ‌سازی، آموزش و اطلاع‌رسانی بر عهده دارند.
رسانه‌ها همانند عضوی از جامعه، با مشارکت مدنی در رویدادهای اجتماعی، می‌توانند یک نهاد اثرگذار باشند. رسانه در جایگاه اطلاع رسانی و آموزش می تواند از چهره های اجتماعی، فرهنگی، ورزشی و حتی سیاسی، همراهی بطلبد و پیام توده مردم را به گوش حاکمیت فرادست برساند. نمونه مهم این مشارکت‌ها، فعالیت جدی رسانه‌ها در پویش «من ماسک می‌زنم» است که همراهی هنرمندان، نویسندگان، ورزشکاران، سیاستمداران، معلمان، استادان دانشگاه و فعالان قرآنی در سراسر کشور را در پی داشت.
خبرگزاری ایرنا به عنوان باسابقه‌ترین خبرگزاری و یکی از پرمخاطب‌ترین رسانه‌های ایرانی نیز در این راه همه تلاش خود را به کار گرفته است تا سهم خود را در این مشارکت اجتماعی به انجام برساند. ایرنا نیز در کنار مردم ایران ماسک پوش شده است تا بگوید همه ایران، عضوی از کمپین من ماسک می زنم هستند و باید برای حفظ سلامتی خود، خانواده و همه اعضای جامعه تلاش کنند.
رسانه‌ها وظیفه دارند دولت را پاسخگو نگه دارند
محمدمهدی فرقانی، استاد علوم ارتباطات اجتماعی، در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا، درباره مسئولیت اجتماعی رسانه‌ها در شرایط امروز کشور، گفت: در این مواقع یک رسانه دولتی با رسانه خصوصی مسئولیت متفاوتی دارد، به این معنا که خبرگزاری ایرنا که ارگان دولت و سخنگوی آن است و این دیدگاه را نمایندگی می‌کند باید به برنامه‌های دولت و بهتر شدن خدمات اجتماعی آن کمک کند. همراهی با برنامه‌های توسعه‌ای و جلب مشارکت عمومی نیز از مسئولیت‌های این رسانه است.
رییس دانشکده علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی، انتقال افکار عمومی به دولت را یکی از وظایف مهم ایرنا دانست و اضافه کرد: انتقال افکار عمومی به دولت باید به گونه‌ای باشد که دولت کارها و برنامه‌های خود را اصلاح کند. رسانه ای چون ایرنا باید نبض افکار عمومی را در دست داشته باشد و نوسان آن را به دولت اطلاع بدهد اما رسانه‌های غیردولتی، می‌توانند مسئولیت دیگری برای خود تعریف کنند و در موضع نقد و مطالبه‌گری باشند که این کار نیز لازم و مهم است.
وی با بیان این که واژه دولت در ادبیات امروز، شامل همه مجموعه سیاسی و حاکمیتی است، ادامه داد: همه رسانه‌ها وظیفه دارند دولت را پاسخگو نگه دارند و می توانند حلقه وصل دولت و جامعه باشند. رسانه‌ها از برنامه‌های دولت پشتیبانی می‌کنند اما این کار به معنای حمایت مطلق نیست، بلکه نظارت بر برنامه‌ها را نیز شامل می‌شود. رسانه باید از فرآیند توسعه هم حمایت کند، این حمایت گاهی آموزش و آگاهی دادن درباره کروناست، گاهی مدیریت بحران‌های سیاسی یا اقتصادی است و همه این‌ها باید در کنار هم انجام شود.
فرقانی تشویق به مشارکت عمومی را از دیگر وظایف رسانه دانست و گفت: حمایت از پیشرفت و برنامه‌های درست دولت از یک سو و پاسخگو نگه داشتن دولت از سوی دیگر، نشان دهنده عملکرد حرفه‌ای یک رسانه است.
عضو انجمن جهانی تحقیق در افکار عمومی، نظریه برجسته‌سازی در رسانه را این‌گونه شرح داد: این نظریه در ۲ سطح، یکی چارچوب‌بندی و دیگری برجسته‌سازی کاربرد دارد و درباره آن تحقیقات و مطالعات بسیاری صورت گرفته است، این نظریه به ما می‌گوید که رسانه‌ها چه موضوعاتی را تبلیغ و به دستور کار جامعه تبدیل می‌کنند، واقعیت‌ها را چگونه انتقال می‌دهند و چگونه برخی جنبه‌ها را پررنگ و برخی را کمرنگ می‌کنند. اما این نظریه امروز در جریان غالب کمرنگ شده است.
وی نقش شبکه‌های و فضای مجازی را تاثیرگذار خواند و افزود: امروز فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی را در کنار رسانه سنتی داریم پس مردم دیگر به برجسته سازی نگاه نمی‌کنند و آن را به سادگی نمی‌پذیرند، حتی خبر برجسته شده یک رسانه را با یک رسانه دیگر مقایسه می‌کنند و واقعیت را به صورت استنتاج به دست می‌آورند، چشم و گوش‌شان به رسانه‌ها نیست. مخاطب امروز فعال شده است و رسانه‌ها دیگر قادر نیستند که تعیین کنند مخاطب به چه چیزی بیندیشد.
فرقانی اضافه کرد: دولت و رسانه‌ها نیز باید اجازه دسترسی به واقعیت‌ها را به مردم بدهند، تا احساس مشارکت اجتماعی افزایش پیدا کند. انعکاس واقعیت‌ها بهترین کار برای جلب اعتماد مردم است. رسانه باید واقعیت را روایت کند، نه این که واقعیت‌سازی کند. البته برخی نظریه‌ها امروز می‌گویند که رسانه باید واقعیت‌ساز باشد و این کار رابطه یک به یک میان خبر و واقعیت نیاز ندارد. باید بدانیم در مواجهه با افکار عمومی، نظریه‌های مختلفی وجود دارد.
ایرنا، همراه با مردم، همگام با دولت
در شرایطی که مردم ایران نیاز به همبستگی بیشتر برای حفظ سلامت و امید به آینده دارند، ایرنا هم چون دیگر رسانه‌ها در وظیفه همراهی با مردم، پیش‌گام بوده است و در کنار آن، در راستای برنامه‌ها و اقدامات دولت به اطلاع رسانی دقیق و موثق از رویدادها پرداخته است. ایرنا، چون یک شهروند ایرانی، تلاش کرده برای آرامش اجتماعی و سلامت عمومی، کارهای موثری انجام دهد و همراه با مردم و همگام با دولت، وظیفه رسانه‌ای خویش را به‌جای آورد.
نظر شما