فولاد ایران در جایگاه نخست خاورمیانه و دهم جهان

 تازه ترین گام برای توسعه صنعت فولاد ایران،  افتتاح طرح های توسعه ای واحد تولید آهن اسفنجی و واحد تولید گندله آهن مجتمع فولاد و ذوب آهن پاسارگاد شهرستان کوار فارس که در وزدهم تیرماه جاری (پنجشنبه گذشته)  به شیوه ویدئو کنفرانس با فرمان رییس جمهوری انجام شد.  

قرار است از چهار واحد مجتمع فولاد و ذوب آهن پاسارگاد کوار که سه واحد آن به بهره برداری رسیده، واحد کنسانتره آن تا پایان امسال به بهره برداری برسد.  

براساس بررسی‌های خبرنگار اقتصادی ایرنا، امروز ایران با تولید حدود ۲۸ میلیون تن فولاد (براساس کارنامه پارسال) و صدور بیش از ۱۰ میلیون تن جایگاهی قابل اتکا دارد.
بررسی کارنامه فعالیت صنعت فولاد گویای عمر افزون بر پنج دهه است، اما جهش این صنعت در دوره ۹۸- ۱۳۹۲ رقم خورد و اکنون نیز در چارچوب سند چشم انداز ۱۴۰۴ حرکت رو به جلو تداوم دارد.  

برآورد شده در قالب سند یاد شده ظرفیت فولاد به ۵۵ میلیون تن برسد و جایگاه جهانی نیز از رتبه دهم به هفتم ارتقا پیدا کند.
بررسی های انجام شده گویای آن است که عمده تولید کنندگان فولاد در خاورمیانه کشورهای ایران، عربستان، امارات و قطر هستند که سهم کشورمان با تولید حدود ۲۵ میلیون تن در سال ۲۰۱۸ بالغ بر ۶۹ درصد ثبت شد.

وزارت صنعت، معدن و تجارت در ارتباط با مجموع تولید فولاد سال گذشته رقم ۲۸ میلیون تن را اعلام کرد و برای امسال انتظار می رود ۲۸ تا ۳۰ میلیون تن محقق شود.

آمارهای مورد بررسی حاکی از آن است که کشور عربستان با ۱۵ درصد تولید فولاد، امارات با ۹ درصد و قطر با هفت درصد با فاصله بسیار زیاد در منطقه پشت سر ایران قرار گرفته اند.

ایران مصرف کننده نخست

براساس مطالعات طرح جامع فولاد کشور، ایران، عربستان و امارات  باوجود اینکه بزرگترین تولیدکنندگان فولاد در خاورمیانه به حساب می آیند، بالاترین آمار مصرف فولاد را به خود اختصاص داده اند.

داده های مورد بررسی نشان می دهد که سه کشور ایران، عربستان و امارات بیش از ۷۰ درصد سهم مصرف فولاد را در این منطقه دارند.

ایران ۳۸ درصد مصرف، عربستان ۲۱ درصد، امارات ۱۵ درصد را دراختیار دارد. سپس عراق با ۶ درصد و سایر کشورها در مجموع با ۲۰ درصد قرار گرفته اند.

ایران از واردکننده تا صادر کننده

پیشینه صنعت فولاد نشان می‌دهد در سال های آغازین دهه ۹۰ ایران از یک کشور وارد کننده که سالانه پنج تا هفت میلیون تن فولاد وارد می کرد، اکنون به عنوان صادرکننده سهم متمایزی را به خود اختصاص داده است.

پیش بینی شده براساس سند چشم انداز ۱۴۰۴ ایران حداقل ۱۵ میلیون تن صادرات فولاد داشته باشد و این مهم با شرایط کنونی تولید دور از انتظار نیست.

آمار صادرات 

موضوع صادرات فولاد در سال گذشته بالاترین میزان و رکوردگونه محسوب می شود و رقم بیش از ۱۰ میلیون تن است.

این رقم در بیش از پنج دهه گذشته بیشتر بسان یک رویا بود، اما براساس سیاست های توسعه ای این مهم به عنوان یک واقعیت محقق شده است.

صادرات در سال ۹۹ هم تداوم دارد و تداوم این رویه مهم نیازمند حمایت های دولت دوازدهم است که تاکنون از این صنعت پشتیبانی کرده است.   

بستر سازی در مسیر توسعه صنعت فولاد 

 آیین افتتاح طرح های توسعه ای واحد تولید آهن اسفنجی و واحد تولید گندله آهن مجتمع فولاد و ذوب آهن پاسارگاد شهرستان کوار فارس نوزدهم تیرماه جاری (پنجشنبه گذشته)  به شیوه ویدئو کنفرانس با فرمان رییس جمهوری برگزار شد.  
 قرار است از چهار واحد مجتمع فولاد و ذوب آهن پاسارگاد کوار که سه واحد آن به بهره برداری رسیده، واحد کنسانتره آن تا پایان امسال به بهره برداری برسد.  

طرح های توسعه ای واحد تولید آهن اسفنجی و واحد تولید گندله آهن مجتمع فولاد و ذوب آهن پاسارگاد از چهار واحد تشکیل شده که واحد تولید شمش فولادی آن با ظرفیت ۱.۵ میلیون تن و سرمایه گذاری ۶۹ میلیون یورو و ۱۵۰ میلیارد تومان در سال ۱۳۹۲ به بهره برداری رسید و اشتغال یکهزار و ۱۰۳  نفر به صورت مستقیم و ۱۲ هزار نفر به صورت غیر مستقیم به دنبال داشت.
 واحد دوم آن شامل واحد آهن اسفنجی با ظرفیت تولید ۱.۸ میلیون تن و سرمایه گذاری ۱۳۹ میلیون یورو و ۱۹۹ میلیارد تومان است که عملیات اجرایی این واحد در فروردین ماه ۱۳۹۶ آغاز و ۱۹ تیر ۹۹ به بهره برداری رسید و میزان اشتغال در این واحد، یک هزار و ۸۷۰ نفر به صورت مستقیم و بیش از ۲۰ هزار نفر به صورت غیرمستقیم برآورد شده است.
 واحد سوم و چهارم این مجتمع واحد گندله سازی و کنسانتره است که ظرفیت گندله سازی ۳.۵ میلیون تن و ظرفیت کنسانتره ۲.۵ میلیون تن است.
 میزان سرمایه گذاری برای راه اندازی این واحدها ۱۴۱ میلیون یورو و ۲۰۰ میلیارد تومان است.
 عملیات اجرایی این واحدها نیز در فروردین ماه ۱۳۹۶ آغاز شد و ۱۹ تیر۹۹ واحد گندله سازی آن به بهره برداری رسید.
اکنون در ارتباط با واحد کنسانتره نیز تمام طرح های مهندسی، انجام شده و تجهیزات و ماشین آلات از خارج از کشور وارد شده است.

پایان سخن

 صنعت فولاد نیازمند چرخه تکمیلی زنجیره است که از معدن آغاز و تا خطوط حمل ونقل ریلی و جاده ای و بندر برای بازارهای صادراتی تداوم دارد.
 بنابراین ضعف و نقصان هریک می تواند بر ناکارآمدی بقیه تاثیر گذار باشد و محصول به بار ننشیند.
امروز در چارچوب سند چشم انداز میزان نیاز سنگ آهن بالغ بر ۱۶۲ میلیون تن برآورد شده، اما این مهم پایان کار نیست، گندله سازی و آهن اسفنجی هم باید همسویی خود را در چرخه داشته باشد.
حمایت های مستمر دولت در شرایط تحریم بیش از هر زمان به عنوان ابزار کارآمد و موثر مورد نیاز است و تصمیمات برآمده از نشست های مشورتی با اهل حرفه و تلاشگران این صنعت می تواند ضمانت اجرایی خود را به دنبال داشته باشد.