برخی از بدخواهان نظام اسلامی همواره تلاش داشته اند تا در برابر فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای ایران، سنگ اندازی کنند که این کارشکنی ها در برهه هایی به تصویب قطعنامه هایی علیه برنامه هسته‌ای ایران در شورای امنیت سازمان ملل منجر شد که با تلاش بی وقفه تیم مذاکره کننده ایران و انعقاد برجام، این فشارها، کاهش یافت اما با خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریم ها مشکلات عدیده ای به لحاظ اقتصادی برای ایران به وجود آمد که دیپلماسی اعتدالی و تقویت مناسبات با دیگر کشورها می تواند به بی اثری تحریم ها کمک کند و چشم اندازی روشن پیش روی کشور بگشاید. بررسی روزنامه‌ها، تارنماها و خبرگزاری‌های داخلی نشان می‌دهد که رسانه‌های داخلی در سالروز تصویب این معاهده به بررسی آن پرداخته اند.
رسانه های اصلاح طلب
روزنامه ایران: پنجمین سالروز توافق هسته‌ای در حالی فرا رسیده است که روند اجرای این توافق در دو سال گذشته به دلیل خروج یکجانبه امریکا و بازگرداندن تحریم‌های هسته‌ای با دست‌اندازی جدی مواجه شده است. هر چند که برجام در تحقق منافع اقتصادی ایران ذیل همین تحریم‌ها چندان دوره موفقی را طی نکرد اما نباید همه دستاوردهای آن را به جنبه اقتصادی آن محدود کرد.
روزنامه ایران در یادداشتی به قلم حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل بین‌الملل، نوشت: واقعیت این است که برجام یک مدل موفق از همکاری‌های دیپلماتیک برای حل یک مسأله از طریق گفت‌وگو بود بدون اینکه به جنگ منتهی شود. منتقدان امروز برجام باید این واقعیت را در نظر بگیرند که در صورت فقدان این توافق چه شرایطی حاصل می‌شد. اگر برجام به دست نمی‌آمد، وضعیت ایران به مراتب از وضعیت سال ۹۱ بحرانی‌تر و پیچیده‌تر می‌شد؛ زیرا حتی دوستان امروز ایران یعنی چین و روسیه که به واسطه برجام در کنار آن قرار گرفته‌اند، عملاً در نقطه مقابل آن قرار می‌گرفتند. چه این دو کشور هنگامی که توافق حاصل نشده بود به قطعنامه‌هایی که ایران را تهدید صلح و امنیت بین‌الملل می‌دانست، رأی مثبت می‌دادند و در همه تصمیم‌گیری‌های ضد ایرانی غرب شراکت داشتند. بنابراین برجام باعث شد که نگرش جدیدی پیرامون ایران شکل گیرد. بخصوص گزارش‌های مثبتی که مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بعد از برجام ارائه داد، دقیقاً نشان داد که ایران به تعهدات خود در چارچوب این توافق و قوانین بین‌الملل احترام گذاشته و طرف مقابل یعنی امریکا که قبلاً ایران را متهم به بدعهدی می‌کرد، طرف رسوای این ماجرا و عامل برهم زدن توافقات بین‌المللی است.
روزنامه شرق در مطلبی به قلم صادق زیبا فعال سیاسی، نوشت: پنج سال پیش در تیر ۹۴ پس از قریب به ۲۱ ماه مذاکرات فشرده سرانجام توافق هسته‌ای حاصل شد؛ توافقی که به نام «برجام» مشهور شد. بالطبع مثل هر توافق دیگری یک‌سری امتیازات از سوی ایران داده شد و یک‌سری هم از سوی آمریکایی‌ها. آن توافق از بسیاری جهات نقطه عطفی در روابط میان ایران و غرب بعد از انقلاب بود. در حوزه عملی هم تحریم‌ها شروع به افول کرده و کسر درخورتوجهی از شرکت‌های بزرگ و کوچک غربی وارد ایران شده بودند؛ ازجمله در حوزه انرژی که ایران به‌شدت نیاز به تکنولوژی پیشرفته و سرمایه‌گذاری کمپانی‌های مهم نفتی غربی داشت.
روزنامه دنیای اقتصاد با درج مطلبی آورده است: با گذشت پنج سال از انعقاد برجام، اکنون وزارت خارجه ایران در بیانیه‌ای که در این رابطه منتشر کرده نوشته است رژیم ترامپ در آمریکا به‌دلیل برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در آبان ۱۳۹۹، در تلاش است به یک پیروزی در سیاست خارجی خود در قبال ایران دست یابد، بنابراین نابودی بیش از پیشِ برجام را به نفع خود ارزیابی می‌کند و در تلاش است تا عدم‌انتفاع کشورمان از منافع سیاسی برجام را نیز تحقق بخشد. همچنین وزارت خارجه در توییتی در این خصوص نوشت: «برجام محصول استقبال ایران از تعامل است، اما خروج بی‌مسوولیت آمریکا از این توافق به این دستاورد چندجانبه آسیب جدی وارد ساخت.» ۵ سال پیش در تاریخ سه‌شنبه ۲۳ تیر ۱۳۹۴ برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام، در وین اتریش بین ایران، اتحادیه اروپا و گروه ۱+۵ منعقد شد؛ اما برجام آن‌گونه که پیش‌بینی شده بود پیش نرفت و با تغییر دولت در آمریکا، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری این کشور در اردیبهشت ۹۷ به صورت یکجانبه از آن خارج شد.
روزنامه آرمان ملی در گزارشی نوشت: توافق هسته‌ای بین ایران و ۱+۵ که انتظار می‌رفت منافع دو طرف را در یک بازی برد- برد تامین کند به‌دنبال خروج آمریکا و مسئولیت گریزی دیگر اعضا در پایان چهارمین سال عمر خود در فضای خاکستری است. بیست وسوم تیرماه چهار سال پیش (۱۳۹۴) بود که بعد از مذاکراتی ۲۲ ماهه، سرانجام ایران و گروه ۱+۵ به توافق هسته‌ای دست یافتند؛ توافقی که انتظار می‌رفت بر عمر بیش از یک دهه اختلافات دو طرف پایان داده و روابط آنها را در مسیر عادی و بدون تنش قرار دهد. برنامه جامع اقدام مشترک یا برجام میان ایران و گروه ۱+۵ در راستای توافق جامع بر سر برنامه هسته‌ای ایران منعقد شد که طلیعه تعامل سازنده با جهان را نوید می‌داد که دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا با خروج یک‌طرفه از آن ضمن خروج از معاهده‌ای بین‌المللی، تلاش برای بی‌اثر کردن آن را آغاز کرد. با خروج آمریکا از برجام بار دیگر تحریم‌های ناعادلانه علیه ایران شروع شد؛ تحریم‌هایی که با مبادلات دلار، ریال، خرید و فروش و صدور و بیمه محموله‌های طلا و فلزات گرانبها و صنعتی، خرید و فروش اسناد و اوراق بهادار و تحریم صنایع خودروسازی کالاهای ایرانی شروع شد. ۱۸ اردیبهشت ۹۸ شورای عالی امنیت ملی ایران اعلام کرد: «ایران در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران و در اعمال حقوق خود مندرج در بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام از امروز ۱۸ اردیبهشت ۹۸ برخی اقدامات خود در توافق برجام را متوقف می‌کند.»
هرمیداس باوند کارشناس مسائل بین‌الملل، در گفت وگو با خبرگزاری ایسنا گفت: تحریم‌های آمریکا یک جانبه و مضاعف است اگر به خوبی در نظر نگیریم نمی‌توانیم روابط تجاری- مالی با کشورها داشته باشیم. اتحادیه اروپا خط مشی برای خود در پیش گرفته که با تحریم‌های آمریکا در تعارض نباشد. همان طور که می‌دانید انگلیس از اتحادیه اروپا خارج شده لذا ایران باید سعی کند روابط حسنه از همه جهات و با کشورهای منطقه ای داشته باشد گرچه کشورهایی مانند ترکیه و پاکستان در ظاهر صحبت از دوستی با ایران می‌کنند اما از این که ایران قدرت منطقه‌ای باشد خرسند نیستند. آمریکا و اروپا تعاملات گسترده‌تری با یکدیگر دارند لذا از اروپا انتظار می‌رفت که در قبال فشار آمریکا ایستادگی کند که انجام نداد، آنها منافع خودشان در این است که نیازهای تسلیحاتی ایران تامین نشود.
تومو مِلاسو استاد روابط بین‌الملل و علوم سیاسی دانشگاه تامپر فنلاند، در گفت و گو با خبرگزاری ایلنا، گفت: سیاست ایالات متحده در قبال کل خاورمیانه به ویژه در مورد برجام، ایران و فلسطینی‌ها به عنوان نمونه بسیار نابالغ و همچنین خطرناک و حتی مخرب بوده است و کماکان بسیار نابالغ است. سیاست تحریم بسیار نامشخص اما تحریم آمریکا بدون تردید تأثیر مهمی در توان ایران برای رویارویی با کرونا دارد. حتی اگر مقام‌های ایرانی هم اشتباهی در تلاش‌های خود برای کنترل ویروس مرتکب شده باشند، واضح است که تحریم‌های ایالات متحده آمریکا به طور چشمگیری توان کشور را برای مقابله با بیماری همه‌گیر را کم می‌کند. این امر به ویژه در واردات دارو و تجهیزات پزشکی مشهود است.
دیاکو حسینی تحلیلگر ارشد مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری در در گفت وگو با فرارو اظهار کرد: بخشی از نظارت‌هایی که امروز بر پایگاه هسته‌ای ایران صورت می‌گیرد به اتکای اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی است و اگر متوقف شود رژیم نظارتی آژانس بر ایران آسیب می‌بیند و محدودتر می‌شود. مجلس باید تمام شرایط و امکانات ممکن را در نظر بگیرد و این قاعدتا باید سیاست نظام تلقی شود. در نهایت اگر خروجی صورت بگیرد یا محدودیتی تعریف شود بدون این ناهماهنگی‌ها نمی‌تواند تامین کننده کامل منافع ما باشد و به روابط ایران با آژانس آسیب می‌زند و آن را پیچیده‌تر می‌کند. این روندی است که اخیرا در آژانس با آن مواجه بودیم و در آینده نیز در اجلاسی که دو ماه بعد برگزار خواهد شد با آن رو به رو می‌شویم. من مطمئن نیستم این طرح به رفع پیچیدگی‌های وضعیتی که ایران در آن گرفتار است کمکی کند.
رسانه‌های اصولگرا
روزنامه وطن امروز با درج گزارشی نوشت: دیروز، روز گفت‌وگو و تعامل سازنده با جهان بود؛ روزی که به مناسبت سالگرد انعقاد توافق هسته‌ای وسوم به برجام و به پیشنهاد رئیس‌جمهور در تقویم کشور درج شد، توافقی که ۲۳ تیر سال ۹۴ به دست آمد.
به گزارش خبرگزاری مهر، مشاور امنیت ملی آمریکا در سخنانی مدعی شد که ایران به تعهداتش در برجام و ان پی تی پایبند نبوده است. «رابرت اوبراین» در پاسخ به سوال خبرنگاری پیرامون آنچه «انفجارهای مشکوک» در ایران نامید، ادعا کرد: چیزی که ما می‌دانیم این است که ایران به دنبال دستیابی به سلاح هسته‌ای است. ما این را طبق اسنادی که اسرائیلی‌ها در آن عملیات اطلاعاتی جرأتمندانه به دست آوردند، می‌دانیم. همچنین اطلاع داریم که آنها مانع ورود بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دو مرکز هسته‌ای شده اند. آنها به تعهدات خود در ان‌پی‌تی یا برجام پایبند نیستند.
به گزارش خبرآنلاین، عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه، با اشاره به نامه وزیر امور خارجه به جوسپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ کننده برجام درخصوص فعال شدن ساز و کار حل اختلاف، اظهار داشت: نامه ایران واصل شده و آقای بورل به عنوان هماهنگ کننده کمیسیون مشترک در حال رایزنی با سایر اعضا است تا در خصوص چگونگی جلسه‌ای که باید به دنبال این نامه ایران تشکل شود، تصمیم‌گیری کنند.: زمان برگزاری این جلسه مهلتی دارد و اکنون آقای بورل با اعضای مختلف مشورت می‌کند، ما منتظریم تا نتیجه مشورت‌ها و رایزنی‌های مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ کننده برجام با سایر اعضا مشخص شود. اگر عضوی از برجام به تعهدات خود عمل نکند یا مرتکب نقض تعهدات خود در برجام شود، طرف مقابل می‌تواند بر اساس سازو کار حل اختلاف، به کمیسیون مشترک شکایت کند. معتقدیم کاری که ۳ کشور اروپایی انجام دادند به نوعی خلاف تعهداتشان در برجام است و این موضوع را به کمیسیون مشترک اطلاع دادیم و در کمیسیون مشترک نسبت به واکنش‌ها تصمیم‌گیری خواهد شد. فعلا در مرحله اطلاع‌رسانی هستیم و این ساز و کار را فعال کردیم تا کمیسیون مشترک در جریان نظرات ایران مبنی بر اینکه ۳ کشور اروپایی مرتکب نقض تعهدات خود در برجام شده‌اند، قرار گیرد.
نظر شما