تعطیلی مجدد سینماها؛ بهاری که نکو نبود

پس از شیوع گستردۀ ویروس کرونا در جهان و ورود آن به ایران از اواخر سال ۹۸، سینماها جزو اولین مراکزی بودند که به تعطیلی کشیده شده و بسته شدند؛ این تعطیلی که در ابتدا قرار بود اندک زمانی تا بهبود شرایط به طول انجامد، به دلیل افزایش آمار مبتلایان و صلاحدید ستاد ملی مبارزه با کرونا تا اوایل تیرماه ۹۹ ادامه یافت تا سینما عملا از فروش پیک تجاری خود در بهار محروم گردد. بهار بهترین زمان سال برای اکران است که هنر هفتم بیشترین مخاطب را دارد و سینماگران برای قرار گرفتن در لیست اکران این فصل سرودست می‌شکستند. 

استمرار تعطیلی و عدم وجود شرایط ثابت برای بازگشایی سینماها بحث اکران آنلاین را بیش از پیش برجسته ساخت و شبکه‌ها و برنامه‌هایی که پیش از این خود را به واسطۀ نمایش و پخش مجازی آثار سینمایی و تلویزیونی مطرح ساخته بودند، فرصت یافتند تا خودی نشان داده و در غیاب اکران سالن‌های سینمایی نبض پخش را در دست گیرند؛ تا جایی که ابراهیم حاتمی‌کیا اعلام کرد که قصد دارد آخرین فیلمش خروج را که در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمده و دو سیمرغ بلورین (بهترین چهره‌پردازی و بهترین جلوه‌های ویژۀ بصری) را از آن خود کرده بود، در فضای پخش آنلاین به اکران بگذارد.

به این ترتیب خروج اولین فیلم سینمای ایران شد که قبل از اکران پرده‌ای، در اکران آنلاین درآمد و توانست از زمان پخش خود در فضای مجازی (از ۲۴ فروردین ۹۹۹) تا به امروز به فروشی بیش از ۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دست یابد.

پس از خروج، سینماگران و فیلم‌های دیگری ابراز تمایل کردند و متقاضی اکران آنلاین شدند؛ به این ترتیب فیلم‌های دیگری چون کشتارگاه، تیغ و ترمه، زیرنظر و بهت اولین تجربۀ نمایش خود را نه بر صفحۀ نقره‌ای که بر صفحه‌های نمایش خانگی تجربه کردند؛ اگرچه هیچ‌کدام به اندازۀ خروج در فروش موفق نبودند.

این تعطیلی چقدر طول خواهد کشید؟

پس از آن که در خردادماه مدت کوتاهی شیوع و میزان مبتلایان کاهش یافت و مسئولان امر را به بهبود وضعیت (همانند بیشتر مناطق جهان) امیدوار کرد، زمزمه‌های فعالیت مجدد سینماها مطرح شد و این امر در اوایل تیرماه به حقیقت پیوست و سینماها بازگشایی شدند. 

اگرچه سینماها در این مدت زمان کوتاه از بازگشایی طبق دستورالعمل‌های وزارت بهداشت و ستاد ملی کرونا عمل کردند و با رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و پروتکل‌های بهداشتی و همینطور بهره‌گیری تنها از سقف 50 درصدی سالن‌های سینما، تلاش کردند تا به وظیفۀ خویش در باب قطع زنجیرۀ ابتلا به کرونا یاری رسانند اما کارشکنی‌ها در قالب انصراف‌های مکرر از سویی و بالارفتن میزان شیوع و ابتلا به ویروس کرونا در نهایت باعث بسته‌شدن مجدد سالن‌های سینمایی شد.فیلم خوب، بد، جلف ۲: ارتش سری که در واپسین روزهای زندگی در دوران پیش از کرونا در اسفندماه روی پرده قرار داشت و به فروش خوبی هم دست یافته بود، اولین فیلم در لیست شروع مجدد فعالیت سینما در ابتدای تیرماه بود و برای دو هفته دیگر به اکران سینمایی درآمد.

فیلم دیگر شنای پروانه بهترین فیلم از دیدتماشاگران در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر بود که در شروع مجدد سینماها به اکران درآمد و موفق شد تا در زمانی کوتاه، بخش عمده‌ای از مخاطبان را جذب کرده و به فروشی نزدیک به ۲ میلیارد دست پیدا کند. به رغم حواشی‌ای که حول محور شنای پروانه شکل گرفت (در حالی که صدرعاملی تهیه‌کننده این فیلم خبر از موافقت شورای صنفی مبنی بر درخواست توقف اکران فیلم داد، مرتضی شایسته (دبیر شورای صنفی نمایش) این درخواست را منتفی دانسته و آن را غیرقانونی خواند)در نهایت این فیلم هم همانند خوب، بد، جلف ۲ با بداقبالی ناشی از تعطیلی مجدد سینماها روبرو شد.

بر این اساس و در روز سشنبه ۲۴ تیر ماه طبق نامه رسمی سازمان مدیریت بحران شهرداری تهران به تمامی واحدهای تابعه این نهاد، به دستور ستاد ملی مبارزه با کرونا، اعمال محدودیت‌ها برای کلان شهر تهران به مدت یک هفته در دستور کار قرار گرفت؛ در نتیجه با دستور استاندار مقرر شد تا سالن‌های سینما و تئاتر استان تهران به مدت یک هفته فعالیت نداشته باشند تا شاید این کار در کنار تعطیل‌شدن برخی مشاغل دیگر به کاهش آمار شیوع کرونا یاری رساند.

همانند تعطیلی سینماها در اواخر سال ۹۸ که اعلام شد کوتاه خواهد بود اما چهار ماه به طول انجامید، این بار هم مشخص نیست این تعطیلی که برای یک هفته اعلام شده است تا چه زمان ادامه خواهد داشت و آیا باز هم شاهد یک تعطیلی طولانی مدت برای سینما خواهیم بود؟ یا سایۀ این ویروس منحوس به زودی از سرجامعه‌مان رخت برخواهد بست.

نگاهی بر اتفاقات رخ داده از پایان سال گذشته و آغاز سال جدید نشان از نکو نبودن سالی برای سینما دارد که از بهارش پیدا بود.