امام خمینی (ره) در ۱۰ اسفند ۱۳۵۷ خورشیدی و پس از پیروزی انقلاب اسلامی، خواستار تغییر آرم و نشان پرچم جمهوری اسلامی بر پایه ارزش ها و موازین ملی و مذهبی ایران شدند و در یک سخنرانی اعلام کردند: ما یک مملکت محمدی ایجاد می‌کنیم. بیرق ایران نباید بیرق شاهنشاهی باشد، آرم‌های ایران نباید آرم‌های شاهنشاهی باشد، باید آرم‌های اسلامی باشد. از همه وزارتخانه‌ها، از همه ادارات، باید این شیر و خورشید منحوس قطع بشود، علم اسلام باید باشد. آثار طاغوت باید برود. اینها آثار طاغوت است؛ این تاج آثار طاغوت است؛ آثار اسلام باید باشد.
بنابراین چنانکه آیت الله هاشمی رفسنجانی نیز در خاطراتش می نویسد: از همان روزهای اول پیروزی انقلاب و خصوصاً پس از برگزاری رفراندوم نظام جمهوری اسلامی ایران، شکل و فرم آرم و نشانه اصلی این نظام جدید، مورد بحث بود. البته نباید فراموش کرد در روزهای نخست پیروزی انقلاب همانگونه که در بسیاری از مسایل اختلاف نظرهایی وجود داشت در این مورد هم این اختلاف نظر نمایان شد.
آیت الله هاشمی در ادامه در خاطراتش می نویسد: در مورد رنگ های سبز، قرمز و سفید مخالفتی نبود؛ اصل، نشان جمهوری اسلامی بود که باید به نحوی محتوای آن حکومت اسلامی را بیان کند. هنگام تهیه قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران نیز به این مسأله توجه شد و ضمن تأیید رنگ های پرچم جمهوری اسلامی ایران تصویب شد که این پرچم، با علامت مخصوص جمهوری اسلامی و شعار «الله اکبر» مورد استفاده قرار گیرد.
ستاره و مشت گره‌کرده
سخنرانی امام(ره) باعث شد تا دولت موقت مسابقه‌ای عمومی برای طراحی نشان جمهوری اسلامی برگزار کند. طراحان دست به کار شدند و نشان هایی طراحی کردند که در نهایت از میان آنها شورای انقلاب اثر صادق تبریزی را پذیرفت. به این ترتیب نخستین نشان جمهوری اسلامی شامل «ستاره و مشت گره‌کرده» شد که بر روی اسکناس‌ها نیز چاپ شد و به مدت یک سال یعنی تا ابتدای ۱۳۵۹ خورشیدی نشان رسمی کشور بود اما بعد از آن به دلایلی، طرح کنونی جایگزین آن شد.
آیت الله هاشمی: آرم‌های منتشر شده جمع‌آوری شوند
در مسابقه ای که دولت موقت برگزار کرد، طراح های زیادی آرم های پیشنهادی خود را ارسال کردند که یکی از آنها حمید ندیمی بود که طرح او ابتدا مورد قبول واقع نمی شود اما او طرح آماده شده خود را به دفتر امام(ره) در قم ارسال می‌کند. وقتی آیت الله هاشمی طرح آرم را می بیند، خدمت امام(ره) نشان می دهد و درخواست می کند که آرم تغییرکند. با تایید ایشان، آیت الله هاشمی فوری دستور می دهد تا آرم های منتشر شده جمع آوری شوند. همان شب آیت الله هاشمی با ندیمی تماس می‌گیرد و خبر از تنفیذ آرم توسط امام در ۱۹ اردیبهشت ۱۳۵۹ خورشیدی به او می‌دهد و از او می‌خواهد تا روی طرح پرچم نیز کار کند.
ندیمی در یکی از محدود مصاحبه هایی که انجام داده در این مورد می گوید: ته دلم برای این طرح حقانیتی قائل بودم. بنابراین از تماس آقای هاشمی اصلاً تعجب نکردم. انتظار داشتم چنین اتفاقی بیفتد. وی در ادامه می گوید: خیلی کار سختی بود، چون آقای هاشمی گفت باید شعار الله اکبر در آن آورده شود، این متن قانون اساسی است. با خودم فکر کردم چه چیزی باید طراحی کرد که آرم را تحت الشعاع قرار ندهد و رقیب آرم نشود. از شعار بودن الله اکبر، تکرار را اقتباس کردم و یازده الله اکبر در بالا و یازده الله اکبر در پایین طراحی شد.
آرم نهایی جمهوری اسلامی ایران
به هر ترتیب آرمی که ندیمی طراحی کرده بود به تصویب رسید. این آرم به صورت چهار هلال و یک ستون میانی و نشانگر کلمه مقدس «اللَّه» است و در عین حال کلمه مبارک «لا اله الا اللَّه» را نیز تشکیل می‌دهد. در توضیح محتوای این شکل نمادین باید اشاره داشت که ستون میانی یا شمشیر، نشانه اقتدار و قدرت؛ هلال نشان‌دهنده رشد، پنج جز اصلی نمایشگر اصول پنج‌گانه دین (مذهب تشیع) و ترکیب متقارن بیانگر تعادل و میزان و عدالت است.
ندیمی در این خصوص می گوید: پنج جزء تشکیل‌دهنده علامت که اگر به پنج اصل پایه دین برگردد اصل توحید را در حکم عمود و ساقه اصلی در میان دارند، گذشته از آنکه در ترکیب کلی خویش کلمه الله را بیان می‌کنند و عصاره‌ای از کلمه توحید یعنی لا اله الا الله را نیز در دستور خود مستتر دارند. خطوط هلالی‌های طرح که در یک دایره محاط است با تداعی نصف‌النهارهای کره جهانی بودن دعوت اسلام را تجسم می‌بخشند. کلمه الله به صورت کروی طراحی شده تا نشان‌دهنده پیام جهانی آن باشد. هلالی‌های تعبیه شده در این آرم از نقش مبارکی ریشه می‌گیرد که حضرت رسول(ص) بارها با شمشیر مبارک‌شان به عنوان امضا بر روی شن‌ها ترسیم کرده‌اند اما پس از آن وی پرچم را نیز طراحی نمود.
وی از شعار بودن الله اکبر، تکرار را اقتباس می‌کند و خودش در این باره می گوید: این شعار یازده بار در رنگ سرخ و یازده بار در رنگ سبز یعنی بیست و دو بار تکرار می‌شود و این اشاره‌ای است به بیست و دوم بهمن ۵۷. قالب راست گوشه خط نوشته الله اکبر یادی است از کوبندگی این شعار و این همان خطی است (خط بنایی) که شعار الله اکبر را بر بلندای اذان و بر گنبدها و مناره‌های الله اکبر در مساجد اسلامی نقش می‌کرده و اکنون بر بلندای پرچم ایران نشسته است. کلمه قرمز الله منقوش بر پرچم جمهوری اسلامی بیانگر مبدأ و منت‌های آفرینش است الی الله المصیر و هدف و غایت حکومت اسلامی را نشان می‌دهد.
نظر شما