به گزارش دانشگاه علوم پزشکی ایران، دکتر سمانه کرمعلی اسماعیلی دکترای تخصصی کاردرمانی با گرامیداشت روز کم توانی ذهنی (۳۰ تیر ماه) عنوان کرد: دوران کودکی، بهترین زمان برای انجام مداخلات لازم به منظور بهبود عملکرد مغز است و استفاده نکردن از این فرصت طلایی، عوارض جبران ناپذیری را به همراه دارد. این اختلال در رشد مغز است که باعث می شود مغز کارآمدی مناسب نداشته باشد و فرد نتواند از توان هوشی و ذهنی خود به درستی استفاده کند.
وی بیان کرد: معمولاً این اتفاق قبل از ۱۸ سالگی می افتد و فرد در تمام طول سال های زندگی خود توانمندی‌های رشد متناسب با سن را ندارد و در اصطلاح گفته می شود رفتار تطابقی ندارد.
کرمعلی افزود : تشخیص اصلی این اختلال با انجام تست های استاندارد هوشی انجام می شود و افرادی که بهره هوشی آنها کمتر از ۷۰ باشد، دچار این اختلال هستند.
استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران اظهار داشت: این افراد چه در کودکی چه در بزرگسالی دارای مشکلات شناختی شدید در حافظه، ادراک، توانایی گفتار و زبان، مهارت ارتباط برقراری با دیگران، هماهنگی و مهارت های حرکتی هستند.
اسماعیلی خاطر نشان کرد: آمارهای دنیا نشان می‌دهد ۸۵ درصد این افراد در طیف خفیفی از اختلال قرار دارند. ۱۰ درصد در طیف متوسط ، ۴ درصد در طیف شدید و یک درصد در طیف عمیق هستند.
وی گفت: بسته به بهره هوشی افراد وضعیت زندگی آنها متفاوت است؛ برای مثال در نوع عمیق افراد گفتار خاصی ندارند و از همه جهت وابسته اند ولی در نوع خفیف افراد می توانند مهارت های لازم را فرا گیرند و صحبت کنند. افراد در نوع متوسط آن می‌توانند با حضور یک ناظر شغلی برای خود داشته باشند.
اسماعیلی تصریح کرد: به طور کلی می توان گفت کیفیت زندگی آنها با بقیه متفاوت است، لذا باید یک سری مراقبت های بهداشتی درمانی برای آنها فراهم شود. این اختلال یک بیماری نیست که روزی تمام شود، بلکه مشکلی است که در طول زندگی وجود دارد و فرد به مراقبت و توانبخشی نیاز دارد.
شایع ترین علل اختلالات ذهنی
دکترای تخصصی کاردرمانی دانشگاه افزود: علل بروز این اختلال متنوع است و حداقل ۵۰۰ علت برای آن تعیین شده است. شایع‌ترین علت مربوط به سندرم های ژنتیکی از قبیل سندرم داون، ایکس شکننده و الکل جنینی است.
۳۰ درصد از اختلالات ناتوانی ذهنی مربوط به همین عوامل ژنتیکی است. البته علل دیگری هم می‌تواند در بروز این اختلال نقش داشته باشد. اختلالات مربوط به قبل از تولد مثل: اختلالات متابولیک و عفونت های مادر و علل بعد از تولد ؛مانند آسیب های مغزی، بیماری زردی و عفونت خونی است. همچنین علل مربوط به سبک زندگی نظیر مصرف مواد مخدر، امواج تلفن همراه، آلاینده‌ها و سطح سواد اجتماعی و اقتصادی والدین را دربرمی گیرد..
اسماعیلی تاکید کرد: اگر خیلی از این اختلالات ذهنی به موقع و در زمان نوزادی تشخیص داده شود، می توان از عوارض جبران ناپذیر آن جلوگیری کرد. این کار در مراکز غربالگری و جامع تکامل انجام می‌شود و هرچه مراقبت و خدمات توانبخشی بیشتر باشد، صدمات کمتری دارد.
ارائه خدمات در دانشکده توانبخشی
وی اظهار داشت: در دانشکده توانبخشی از ابعاد مختلف نیاز در زمینه های کاردرمانی، گفتار درمانی، شنوایی شناسی و بینایی سنجی به افراد خدمات ارائه می‌شود.
اسماعیلی گفت: در دانشکده توانبخشی و کلینیک های تابعه و در ابعاد آموزشی پژوهشی و کارآموزی به اختلال ناتوانی ذهنی در دانشکده توانبخشی و کلینیک های تابعه پرداخته می‌شود. اگر افراد نیاز به خدمات سرپایی داشته باشند به کلینیک ها و بیمارستان ها ارجاع داده می‌شوند. البته باید توجه داشت خیلی از این افراد مستعد اختلالات روانپزشکی از جمله اختلالات رفتاری پرخاشگری هستند و نیاز به دارو درمانی و بستری دارند.
راه اندازی مرکز جامع تکامل
اسماعیلی از راه اندازی مرکز جامع تکامل با همکاری بیمارستان کودکان حضرت علی اصغر (ع) خبر داد و آن را گامی موثر در تشخیص زودهنگام نوزادانی که اختلالات ذهنی دارند برشمرد.
اهمیت شناسایی زود هنگام
استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران بیان داشت: انجام مداخلات در دوران خردسالی می‌تواند عملکرد مغز را بهبود بخشد. اگر از دوران طلایی کودکی به درستی استفاده نشود امکان درمان در بزرگسالی هم وجود ندارد. در واقع اهمیت شناسایی زودهنگام این اختلال در ارتقای توانمندی‌های افراد تاثیر مثبت دارد و هر چه این بیماری خفیف و متوسط باشد اقدامات درمانی در مورد آن موثرتر است. در این طیف فرد می‌تواند در جامعه حضور یابد، فعالیت کند و زندگی مستقل داشته باشد و هر چه به سمت طیف شدید و عمیق پیش رود، نتایج درمانی آن در حد مراقبت های شخصی و بهداشتی است و در همین حد باید انتظار تغییر داشته باشیم.
وی ادامه داد: خیلی اوقات به خاطر مسائل شدید رفتاری وخودآزاری ضروری است فرد به مراکز شبانه روزی انتقال یابد تا با اقدامات درمانی مناسب رفتارهای شخص مدیریت شود.
شرایط خاص برای افراد ناتوان ذهنی در بحران کرونا
مدیر گروه کاردرمانی دانشکده توانبخشی اعلام داشت: با شیوع کرونا شرایط برای افراد ناتوان ذهنی و خانواده‌های آنها خاص تر شده است. جلسات درمانی و توانبخشی لغو شده و خانواده ها در کنترل رفتار آنها با مشکل مواجه شدند.
وی گفت: همچنین به دلیل درک پایین افراد کم توان و ناتوان برای رعایت مسائل بهداشتی، امکان ابتلا به بیماری کرونا بیشتر است. لذا نظارت بیشتر از سوی خانواده ها در شرایط فعلی ضروری است .
اسماعیلی افزود: در این راستا تیم درمان دانشکده از طریق فضای مجازی خدمات درمانی و آموزش های لازم را ارائه می کند تا خلاء جلسات حضوری جبران شود.
نظر شما