ویروس کرونا و تازه‌ترین یافته‌های علمی

متخصص میکروب شناسی پزشکی و پژوهشگر مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی میکروبی دانشگاه علوم پزشکی ایران روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار گروه دانشگاه و آموزش ایرنا اظهار داشت: در دو دهه گذشته، بشر شاهد سه شیوع عمده بیماری ناشی از ویروس خانواده کرونا بود. سندرم شدید حاد تنفسی سارس (SARS-CoV) در سال ۲۰۰۲ پدیدار شد و ۸۰۰۰ نفر را مبتلا و در این بین ۱۰ درصد این افراد را به کام مرگ کشاند.

دکتر عابد زاهدی اظهار داشت: ۱۰ سال پس از این دوره، سندرم تنفسی خاورمیانه (MERS-CoV) در سال ۲۰۱۲ با ۲۳۰۰ ابتلا و ۳۵ درصد مرگ و میر پدیدار شد. اما سومین و گسترده ترین شیوع بیماری همان SARS-CoV-۲ است که باعث بیماری شدید تنفسی کووید- ۱۹ شده که برای نخستین بار در دسامبر ۲۰۱۹ ( آذر ۱۳۹۸) در چین گزارش شد و به سرعت به یک بیماری همه گیر ویرانگر تبدیل شده است.

وی ادامه داد: گزارش وضعیت سازمان بهداشت جهانی در اواخر تیر ۱۳۹۹، بیش از ۱۵ میلیون مورد بیمار و ۶۲۰ هزار مرگ و میر را ثبت کرده است، اعدادی که روزانه در حال افزایش است.

این متخصص میکروب شناسی پزشکی افزود: انسان تجربه ایمونولوژیکی مستقیمی با این ویروس را ندارد و بنابراین این عامل، ما را در برابر عفونت و بیماری آسیب پذیر می کند. این ویروس بسیار مسری بوده و بر اساس تحلیل های مرگ و میر دانشگاه پزشکی جان هاپکینز تخمین میزان مرگ و میر بر اساس مناطق جغرافیایی بین ۸/۰ تا ۵.۱۴ درصد متغیر است.

انتقال از طریق هوا

وی ادامه داد: از آنجا که مکانیسم های انتقال کاملاً مشخص نیست، ارزیابی اثربخشی اقدامات مختلف برای کنترل بیماری همه گیر دشوار است. سازمان بهداشت جهانی معتقد است که مسیر انتقال انسان به انسان کرونا ویروس، یا از طریق قطرات تنفسی (آئروسل) یا تماس مستقیم است.

پژوهشگر مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی میکروبی دانشگاه علوم پزشکی ایران گفت: انتقال ویروس توسط آئروسل به این احتمال اشاره دارد که این ذرات ریز که دارای اندازه کمتر از ۵ میکرومتر می باشند، می تواند برای مدتی (حداقل ۳ ساعت) در هوا باقی بمانند، بنابراین استشاق هوای آلوده به عنوان یک عامل مهم عفونت کووید- ۱۹ و شیوع آن است و در نتیجه استفاده از ماسک و شستشوی مکرر دست ها با آب و صابون برای اجتناب از این بیماری ویرانگر اکیدا توصیه می شود.

زاهدی ادامه داد: با توجه به قابلیت انتقال ویروس از طریق هوا، سیستم های تهویه مطبوع اگر به درستی مورد استفاده قرار نگیرند ممکن است در انتقال ویروس نقش داشته باشند، همانطور که توصیفاتی از ژاپن، آلمان و کشتی کروز پرنسس دیاموند پیشنهاد شده است.

وی بیان داشت: همچنین گزارش های قبلی بیماری سارس که در باغ های آموی، اتاق های اضطراری و هتل ها اتفاق افتاد از انتقال هوایی این ویروس خبر دادند. اخیرا، ابتلای خدمه کشتی آرژانتینی به کرونا با وجود سفر دریایی ۳۵ روزه گزارش شده است.

زاهدی افزود: پیش از آغاز سفر همه اعضای خدمه ۱۴ روز قرنطینه اجباری را در هتلی در شهر «اوشوائیا» گذراندند و تست کرونای آنها نتایج منفی داشت. با توجه به اینکه ۳۵ روز هیچ گونه ارتباطی با خشکی نداشته اند و منابع مورد نیاز فقط از بندر اوشوایا وارد شده بود، تشخیص اینکه چگونه این خدمه آلوده شده است دشوار است.

این متخصص میکروب شناسی پزشکی افزود: عوامل مختلفی می تواند در ابتلای این خدمه موثر باشند که تاکنون، دلیل قطعی برای آن پیدا نشده است. راه هایی نظیر انتقال از طریق هوای آلوده و انتقال از طریق آب و مواد غذایی خام محتمل است.

وی بیان داشت: علاوه بر این نحوه نمونه گیری از بیمار و انتخاب تست آزمایشگاهی با دقت و حساسیت بالا که دو پارامتر اساسی هر تست آزمایشگاهی است در تشخیص بیماری کووید-۱۹ بسیار حائز اهمیت است.

شواهدی مبنی بر عفونی تر شدن ویروس کووید-۱۹

وی افزود: در حال حاضر واریانت SARS-CoV-۲ حامل اسید آمینه پوششی D۶۱۴G، رایج ترین شکل ویروس در همه گیری جهانی است. بررسی های آزمایشگاهی نشان از افزایش اسید آمینه پوششی G۶۱۴ در سطوح مختلف جغرافیایی دارند.

زاهدی اظهار داشت: محققان آزمایشگاه ملی لس آلاموس آمریکا دریافتند که نوع G۶۱۴ اگرچه با افزایش شدت بیماری همراه نیست ولی دارای سرعت رشد بیشتری بوده که حاکی از افزایش بار ویروسی در دستگاه تنفس فوقانی در مدت زمان کوتاه است و نکته مهم آن است که متاسفانه این شکل جدید ویروس بسیار سریعتر از فرم اولیه آن منتقل خواهد شد.

یافته‌های درمانی و توصیه‌ها

وی ادامه داد: در پاسخ به نیاز فوری به تولید واکسن های مؤثر و درمان های مبتنی بر آنتی بادی بر علیه SARS-CoV-۲، در حال حاضر بیش از ۹۰ واکسن و ۵۰ آنتی بادی در حال بررسی است که بیشتر آنها پروتئین های پوششی را هدف قرار می دهند که واسطه اتصال به سلول های انسان و ورود به آنها است.

متخصص میکروب شناسی پزشکی ادامه داد: لازم به توجه است که آنتی بیوتیک ها هیچ تأثیری در جلوگیری از ابتلا به بیماری های ویروسی ندارند و  نباید برای پیشگیری یا درمان بیماری کووید- ۱۹ مورد استفاده قرار بگیرند.

وی بیان داشت: آنتی بیوتیک ها فقط باید با تجویز پزشک برای درمان عفونت های باکتریایی استفاده شوند. مصرف بی‌مورد آنتی‌بیوتیک در نهایت می‌تواند منجر به عوارض شود، بار مالی داشته باشد و در درازمدت مقاومت‌های دارویی میکروبی به دنبال داشته باشد.

زاهدی گفت: تاکنون فقط ایزولاسیون اجباری اجتماعی، استفاده از ماسک و شستشوی مکرر دست ها با آب و صابون نشان داده است که به طور بالقوه می تواند شیوع بیماری را کنترل کند.