هدف یاغی‌گری هوایی ‌آمریکا چیست؟

به گزارش ایرنا شامگاه روز پنجشنبه دوم مردادماه رسانه‌ها از تعرض دو جنگنده به هواپیمای مسافربری ایران متعلق به شرکت هواپیمایی ماهان، در آسمان سوریه گزارش دادند. منابع خبری ابتدا این جنگنده‌ها را متعلق به رژیم صهیونیستی اعلام کردند اما بعد از یکی دو ساعت خلبان هواپیما از آمریکایی بودن آن خبر داد. ­خبرگزاری رسمی سوریه (سانا) نیز اعلام کرد جنگنده مزاحم آمریکایی و از پایگاه التنف سوریه به پرواز درآمده بود. رژیم صهیونیستی هم بلافاصله اعلام کرد که جنگنده یا جنگنده‌هایی که هواپیمای ایرانی را رهگیری کردند اسرائیلی نبوده‌اند. در پی این مزاحمت خلبان هواپیمای ایرانی برای پیشگیری از برخورد، ارتفاع هواپیما را به سرعت کاهش داده و بر اثر این تغییر ناگهانی چند تن از مسافران دچار آسیب شده و بلافاصله پس از فرود هواپیما جهت درمان به بیمارستان منتقل شدند.  پرواز ۱۱۵۲ هواپیمایی ماهان در ساعت ۲۳:۱۰ فرودگاه بیروت را ترک کرده و در ساعت ۲:۵۰ بامداد روز جمعه ۳ مرداد ماه در تهران به زمین نشسته است.

ساعاتی پس از این اقدام خلاف عرف جنگنده‌های آمریکایی، مهمترین گمانه‌زنی از دلیل آن، تلاش برای سردرگم کردن و به اشتباه انداختن پدافند هوایی سوریه برای ساقط کردن هواپیمای ایرانی بود. پیش از این در ۱۸ بهمن ۱۳۹۸ وزارت دفاع روسیه اعلام کرد که رژیم صهیونیستی در حملات هوایی خود به سوریه از پوشش و سپر هواپیماهای غیرنظامی استفاده می کند تا عملکرد سامانه‌های پدافند هوایی سوریه را مختل کند. این گمانه گرچه با اعلام عدم پوشش آن منطقه از سوی نیروهای سوری، رد شد اما پرسش‌ها همچنان درباره تازه‌ترین اقدام غیرقانونی کاخ سفید همچنان ادامه دارد.

سابقه تعرض و مزاحمت‌های هوایی آمریکا علیه هواپیماهای ایرانی چهل ساله است. پیش از این نیز مدعیان حقوق بشر، در ۱۱ تیرماه ۱۳۶۷ با ناو «یواس‌اس وینسنس» آمریکایی در خلیج‌فارس به هواپیمای ایرباس شرکت هواپیمایی ایران‌ ایر شلیک کردند و تمامی ۲۹۰ سرنشین آن که شامل ۴۶ مسافر غیرایرانی و ۶۶ کودک (زیر ۱۳ سال)  را به شهادت رساندند.

در نخستین ساعات روز جمعه «سید عباس موسوی» سخنگوی وزارت امورخارجه و «مجید تخت روانچی» نماینده ایران در سازمان ملل متحد نسبت به هرگونه تعرض به هواپیمای ایرانی در مسیر بازگشت هشدار دادند. ساعاتی بعد   «بیل اوربان» سخنگوی سنتکام مدعی شد که این تعرض برای "بازرسی بصری با هدف اطمینان یافتن از امنیت پرسنل نیروهای ائتلاف در پایگاه التنف" صورت گرفت و زمانی که خلبان اف-۱۵ هواپیما را به عنوان هواپیمای مسافربری ماهان‌ایر شناسایی کرد، اف-۱۵ به صورت امن اقدام به فاصله گرفتن از هواپیما کرد.

«محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه در پیامی توییتری این اقدام را گستاخی واشنگتن برای برتری دادن بی‌قانونی بر قانون‌مندی دانست و خواستار رویارویی جامعه جهانی با رفتارهای واشنگتن شد و نوشت: این افراد یاغی و مخالف قانون باید پیش از اینکه فاجعه‌ای به بار آورند، متوقف شوند.

سخنگوی وزارت امور خارجه هم در بیانیه‌ای تاکید کرد: «ثبات و امنیت منطقه غرب آسیا نباید بازیچه رقابت‌های انتخاباتی در آمریکا قرار گیرد. جمهوری اسلامی ایران هیچ حرکت خصمانه‌ای علیه ملت ایران را بی‌پاسخ نخواهد گذاشت و در زمان خود به هر حرکت نابخردانه‌ای واکنش قاطع و مناسب نشان خواهد داد.»

«محمدباقر قالیباف» رییس مجلس هم با تاکید بر اینکه آمریکایی‌ها دروغ می گویند، در حساب توییتری خود نوشت: «آمریکایی‌ها به دروغ می‌گویند در مسیر مانور استاندارد و همیشگی پرواز کردند در حالی که خلبان به علت نزدیک شدن بیش از اندازه دو جنگنده در بالا و پایین هواپیما دو بار اخطار TCAS دریافت کرده است.» دیگر نمایندگان مجلس هم در توییت‌ها و گفت و گوهایی اقدام ماجراجویانه آمریکا را محکوم کردند.

«لعیا جنیدی» معاون حقوقی رییس جمهوری تاکید کرد: «اقدام صورت گرفته جنگنده‌ها قابلیت تعقیب حقوقی دارد.»، «محمد اسلامی» وزیر راه و شهرسازی هم گفت: «تعرض به هواپیمای مسافری یک اقدام تروریستی است و چطور ممکن است هواپیمای مسافربری که طبق پروتکل‌های هوانوردی در مسیر تجاری خود در حال پرواز است از سوی جنگنده‌های یک کشور مورد تعرض و تهدید قرار بگیرد؟»، «سیدعباس صالحی» وزیر فرهنگ و ارشاد هم این اقدام را نشانه ادامه تروریسم دولتی آمریکا دانست. «کاظم غریب آبادی» سفیر و نماینده دائم کشورمان نزد سازمان‌های بین المللی در وین، تعرض به هواپیمای مسافری را کثیف‌ترین نوع سیاست دانست.

«علی باقری کنی» دبیر ستاد حقوق بشر، تعرض جنگنده‌های آمریکایی به هواپیمای مسافری ایران را مصداق بارز "راهزنی هوایی" خواند. حزب الله لبنان تعرض جنگنده های آمریکایی علیه هواپیمای مسافربری ایران در آسمان سوریه را محکوم کرد.

در همین راستا سازمان هواپیمایی کشوری در واکنش به تعرض جنگنده‌های آمریکایی به هواپیمای مسافربری ایران، اعلام کرد: ایران مراتب اعتراض جدی خود را رسما به شورای سازمان بین‌المللی هواپیمایی کشوری (ایکائو) ارائه و خواستار رسیدگی فوری به موضوع است.

کاخ سفید در پی چیست؟

سطح تنش‌ها در منطقه خاورمیانه به دلیل حضور نیروهای خارجی به قدری بالاست که هرگونه ماجراجویی در آن می‌تواند عواقب خطرناکی در پی داشته باشد. به طور قطع تصمیم‌گیران آمریکا هم از این گزاره به خوبی آگاه هستند و می‌دانند که در چنین شرایطی هرنوع تعرض به مرزها و مردم ایران با پاسخ جمهوری اسلامی همراه خواهد بود. با وجود این آگاهی اما چرا زیاده خواهی‌های واشنگتن در منطقه ادامه دارد؟ «دونالد ترامپ» رییس جمهوری آمریکا این روزها بیش از هر زمان دیگری نیاز به معجزه‌ای دارد تا وی را از شدت هجمه‌ها در داخل آمریکا برهاند. افکار عمومی ترامپ را در بحران کرونا ضعیف‌تر از همیشه ارزیابی می‌کنند، اعتراضات نژادی نه تنها با تدابیر او فروکش نمی‌کند بلکه یکی از مهمترین دلایل این گسترش این اعتراضات اقدامات وی اعلام شده است. وعده تحقق آمریکای بزرگ در مرحله اجرا با موانع جدی روبروست و در عرصه بین‌الملل هم ابتلای ترامپ به نارسیسم دیپلماتیک، اعتبار آمریکا را بیش از هر زمان دیگری زیر سوال برده است. رویارویی با حریف قدری چون چین هم توان و تمرکز را از تصمیم گیران کاخ سفید ربوده و این میان ترامپ هم مانند بسیاری از اسلاف رییس جمهوری خود این معجزه را در هزاران کیلومتر دورتر از مرزهای آمریکا و در جنگی تازه می‌جوید.

کاخ سفید برای آغاز این جنگ بهانه نیاز دارد و به شیوههای مختلف در پی کسب این بهانه است تا جامعه جهانی را متقاعد به خطرناک بودن ایران دستکم در ظاهر کند. گاهی با پهپاد وارد حریم هوایی ایران میشود و گاهی با ناوها به مرزهای آبی جمهوری اسلامی نزدیک می‌شود. زمانی با تروریسم اقتصادی مردم ایران را هدف قرار می‌دهد و گاهی با مزاحمت‌های هوایی. گاهی فرمانده ارشد جمهوری اسلامی را ترور می‌کند و گاهی راه‌های ارتباطی ایران را با جهان بن بست مواجه می‌کند.  با این همه پاسخ های ایران تاکنونی به قدری استراتژیک، صبورانه و توام با منطق بوده است که ترامپ بهانه مورد نیاز را نیافته است. در هر بار بهانه جویی، جمهوری اسلامی ضمن دفاع از حقوق کشور و مردم، اقدامات قانونی خود را بر اساس پروتکل‌های بین المللی صورت داده است تا بیش از همیشه غیرقانونی بودن تعرضات آمریکا آشکار شود.

یاغی‌گری‌های آمریکا با اقدامات قانونی ایران سرانجام جامعه جهانی را متوجه این واقعیت مهم خواهد کرد که آرمان شهر مورد ادعایی کاخ سفید ویرانه‌ای از ادعاهاست و در صورت عدم مقابله با این قانون‌شکنی‌ها، این زیاده خواهی‌ها روزی حیات و ممات آن‌ها را هم تحت تاثیر قرار خواهد داد.