اگر چه پیشرفت‌های زیادی در علم و فناوری صورت گرفته است، اما آب و هوا همچنان یک عامل مهم و محدودکننده در کار کشاورزی است به طوری که انسان هنوز جز در مقیاس‌های بسیار کوچک قادر به کنترل و متناسب‌سازی کشاورزی با شرایط آب و هوایی نیست.
یکی از راهکارهایی که بشر برای کنترل شرایط آب و هوایی محیطی روی رشد و نمو گیاهان به کار برده است، استفاده از فضای گلخانه است؛ این فناوری و فضا به گونه‌ای است، که امروز برخلاف گذشته می‌توان فارغ از فصل‌ها، از خوردن هر نوع میوه و سبزی تازه برداشت شده لذت برد.
گلخانه به صورت معمول فضایی با سقف و دیواره‌های شفاف به منظور کنترل کیفیت و کمیت نور خورشید برای ورود به سازه و انجام فتوسنتز است، کشت پرلیت، کشت گلدانی، کشت هیدروپونیک و کشت در بستر خاک از انواع روش‌های کشت گیاهان در گلخانه‌ها هستند.
تولید خارج از فصل، کنترل شرایط محیطی، حفاظت گیاه از سرما و گرما، مصرف بهینه آب و افزایش تولید از مزایای احداث گلخانه است.
نکته مهم در بحث گلخانه با توجه به میزان سرمایه‌گذاری، این است که برای شروع کار باید از نظر افراد کارشناس و خبره در این موضوع بهره جست تا مسیر به درستی طی شود و ریسک کار کاهش یابد.
احداث گلخانه یک توصیه جهانی برای مصرف بهینه آب است
عضو هیات علمی گروه باغبانی دانشگاه شهرکرد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه افزایش جمعیت، کاهش کمیت و کیفیت منابع آبی دنیا را به سمت استفاده بهینه از منابع آبی و در نتیجه گلخانه‌ها سوق داده است، اظهار داشت: کشاورزی در مزرعه، اتلاف آب بالایی دارد اما بهره‌وری آب در گلخانه بالاتر، مصرف آب در آن کمتر از مزرعه و محصول تولیدی نیز بیشتر است.
سعید ریزی، احداث گلخانه را یک توصیه جهانی برای مصرف بهینه آب دانست و افزود: شرایط آب و هوایی و نوع بارش عامل احداث کردن یا نکردن گلخانه در یک منطقه نیست، چرا که مقاومت سازه بر حسب شرایط مختلف قابل تعریف است.
وی بیان کرد: اگر سازه مناسب و موقع بارش برف مدیریت وجود داشته باشد احداث گلخانه هیچ مشکلی ندارد به عنوان مثال اگر هنگام بارش برف سیستم گرمایشی گلخانه روشن و مناسب باشد برف روی سازه آب شده و آسیبی به گلخانه وارد نمی‌شود.
این پژوهشگر ادامه داد: گلخانه‌هایی که به دنبال بارش برف آسیب می‌بینند گلخانه‌هایی که خالی هستند و کشت در آنها انجام نمی‌شود و یا گلخانه‌هایی که به دلیل ایراد در سیستم گرمایشی برف روی سازه ذوب نمی‌شود، به دنبال بارش برف آسیب می‌بینند.
ریزی، به ضرورت نظارت و مدیریت صحیح در گلخانه‌ها اشاره و خاطر نشان کرد: اگر مدیریت صحیح نباشد و گلخانه به حال خود رها شود، بدون شک به دلیل تراکم کشتی که در گلخانه وجود دارد، مصرف کود و سموم بالا می‌رود، ولی مصرف کود و سموم در گلخانه‌هایی که زیر نظر کارشناسان هستند به طور معمول کمتر از مزارع است.
بانک‌ها سختگیری می‌کنند
یکی از گلخانه‌داران استان در گفت و گو با ایرنا با اشاره به پیشرفت ۷۰ درصدی گلخانه خود، بیان کرد: گلخانه با ۱۴ هزار مترمربع سطح زیر کشت در ۱۶ هزار مترمربع در روستای سورک احداث شده است.
مسلم باقری با بیان اینکه این گلخانه به کشت صیفی‌جات مانند فلفل، توت فرنگی، خیار و گوجه اختصاص دارد، گفت: برنامه‌ریزی ما برای صادرات این محصولات به کشورهایی مانند روسیه است.
باقری با بیان اینکه بذرهای کاربردی از ارقام خارجی و خاص هستند، تصریح کرد: محصولات سوپر و درجه یک صادراتی و درجه ۲ برای عرضه در بازار داخل است، ولی با توجه به اینکه همه شرایط تحت مراقبت و کنترل است و نوع بذر نیز خاص است ۷۰ درصد محصول تولیدی صادراتی است.
وی، بستر کشت گلخانه را با توجه به حاصلخیز بودن خاک منطقه خاکی عنوان و خاطر نشان کرد: در کشت هیدروپونیک، بازدهی کار بالا است و ۲۰ تا ۳۰ درصد محصول بیشتری تولید می‌شود، اما کود مورد استفاده برای این نوع بستر با توجه به تحریم‌هایی که وجود دارد، هزینه کار را بالا می‌برد.
باقری، به مشکلات پیش‌رو و بروکراسی‌های اداری برای احداث گلخانه اشاره کرد و گفت: پس از تایید کارگروه جهادکشاورزی در سال گذشته تصویب شد که ۳۰ میلیارد ریال تسهیلات بانکی برای این منظور به بنده پرداخت شود، ولی از آن موقع تاکنون هنوز مبلغی از سوی بانک پرداخت نشده است.
وی، با بیان اینکه بانک سختگیری زیادی برای پرداخت تسهیلات انجام می‌دهد، ادامه داد:نخستین چیزی که بانک برای پرداخت تسهیلات می‌خواهد مستندات زمین و پروانه آب است، این در حالی است که امور آب نیز برای صدور پروانه سختگیری‌هایی دارد.
استعلامات زمان‌بَر است
یکی دیگر از گلخانه‌داران استان با اشاره به وظیفه ذاتی نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی گفت: در عمل پیشنهاد احداث گلخانه می‌شود، اما متاسفانه استعلامات خیلی زمان بر و مشکلات و بروکراسی اداری نیز زیاد است.
رشد ۲ برابری سطح گلخانه‌ای استان در دولت تدبیر و امید
مدیر امور باغبانی جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه سطح زیر کشت گلخانه‌ای در استان از ابتدای دولت تدبیر و امید تاکنون ۲ برابر رشد داشته است، تصریح کرد: در ابتدای دولت تدبیر و امید سطح زیر کشت گلخانه‌ای استان ۱۳ هکتار بود، که این رقم اکنون به حدود به ۳۰ هکتار افزایش یافته است.
ابراهیم شیرانی، به برنامه این سازمان برای توسعه سطح گلخانه‌ای استان در سال جاری اشاره کرد و افزود: مطابق برنامه ابلاغی مقرر شده است که امسال ۱۰ هکتار به این میزان افزوده می‌شود.
وی با بیان اینکه ۱۰ هکتار از سطح گلخانه‌های استان به کشت گل اختصاص دارد، بیان کرد: سطح زیر کشت توت فرنگی چهار هکتار و سطح زیر کشت سبزی و صیفی نیز ۱۶ هکتار است.
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی چهارمحال و بختیاری پیش‌بینی کرد، امسال سه هزار و ۵۰۰ تن سبزی و صیفی، ۳۰۰ تا ۳۵۰ تن توت فرنگی و هشت تا ۱۰ میلیون گل شاخه‌بریده در استان تولید شود.
شیرانی بیان کرد: اینکه چه محصولی در گلخانه‌ها کشت شود بستگی به بازار دارد به عنوان مثال اکنون سبزی و صیفی از لحاظ فروش و صادارت بازار بهتری دارند کما اینکه هزینه تمام شده سبزی و صیفی نیز از گل کمتر است، چون گل به صورت کشت هیدروپونیک پرورش داده می‌شود و هزینه بالایی دارد.
وی با بیان اینکه در شرایط کنونی به دلیل شیوع کرونا بازار گل شرایط مناسبی ندارد و دچار نوسان است، ادامه داد: بیشتر متقاضیان تمایل به کاشت سبزی و صیفی در محیط گلخانه دارند.
مدیر امور باغبانی جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه صادرات محصولات گلخانه‌ای به صورت مستقیم از استان انجام نمی‌شود، خاطر نشان کرد: بیشتر شرکت‌های پشتیبان، محصول تولیدی در استان را خریداری و پس از بسته‌بندی در شهرضا و اصفهان به کشورهای دیگر صادر می‌کنند.
شیرانی، با تاکید بر اینکه محصولی که بخواهد صادر شود باید از ارقام خاص باشد، بیان کرد: صادرات و بسته‌بندی محصولات تولیدی را می‌توان داخل استان انجام داد، برای این منظور باید گلخانه‌داران خودشان در قالب اتحادیه ورود کنند و علاوه بر برنامه‌ریزی برای بحث نهاده‌ها برای صادرات نیز اقدام و تصمیم‌گیری کنند.
وی تصریح کرد: البته سال گذشته گلخانه‌داران چندین بار جلسه گرفتند، ولی خودشان به جمع‌بندی نرسیدند.
متقاضیان احداث گلخانه در استان حمایت می‌شوند
مدیر امور باغبانی جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری با اشاره به حمایت‌هایی که از گلخانه‌داران صورت می‌گیرد، تصریح کرد: اعطای تسهیلات با نرخ سود ترجیحی ۱۲.۵ درصد از جمله این حمایت‌ها است.
شیرانی، میزان اشتغال در گلخانه‌ها را به ازای هر هکتار ۱۰ نفر عنوان و تصریح کرد: پرداخت تسهیلات باید با پشتوانه مالی باشد، چون این یک بحث مالی و مربوط به قوانین بانکی است.
وی، با بیان اینکه صدور پروانه به نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی واگذار شده است، ادامه داد: سعی بر این است که صدور پروانه در کمترین زمان ممکن انجام شود، به گونه‌ای که خیلی از استعلاماتی که پیشتر انجام می‌شد اکنون حذف شده است اما خود متقاضی نیز باید برای تعداد استعلامات اندکی که وجود دارد سرعت عملی بیشتری داشته باشد.
مدیر امور باغبانی جهادکشاورزی گفت: متقاضی باید در سامانه سانکا ثبت‌نام و مدارک مورد نیاز را بارگذاری کند، در صورتی که همه مدارک را داشته باشد در اسرع وقت پروانه صادر می‌شود.
شیرانی، به کشت درخت در گلخانه اشاره و تصریح کرد: برای این موضوع برنامه وجود دارد ولی در استان تاکنون کسی اقدامی انجام نداده است.
وی ادامه داد: کاشت درخت در گلخانه هزینه بالایی نیاز دارد و باید برای محصولاتی باشد که از لحاظ اقتصادی دارای ارزش و توجیهه‌پذیر باشد.
افق روشن گلخانه برای ایجاد اشتغال و افزایش بهره‌وری آب
مدیر امور باغبانی جهادکشاورزی استان، با بیان اینکه امروز توصیه این است که سطح زیر کشت گلخانه‌ای افزایش یابد، گفت: متاسفانه به دلیل کمبود و برداشت آب دشت‌های استان ممنوعه شده‌اند و این ضرورت توجه بیشتر به کشت‌های گلخانه‌ای را نشان می‌دهد، چرا که مصرف آب در گلخانه یک دهم مزرعه و محصول برداشتی آن نیز ۱۰ تا ۱۲ برابر بیشتر از کشت در فضای باز است.
شیرانی، به نقش گلخانه برای تحقق شعار سال اشاره و تاکید کرد: تنها راه برون رفت از بحث بیکاری با توجه به کمبود بارش‌ها و خشکسالی همین گلخانه‌ها هستند ما باید بتوانیم از حداقل‌ها بیشترین بهره‌برداری را داشته باشیم.
وی با بیان اینکه گلخانه‌ها یکی از روش‌های تغییر الگوی کشت هستند، تصریح کرد: برای گرایش و توسعه بیشتر سطوح گلخانه‌ای باید شرایط مانند تسهیلات طولانی مدت با نرخ بهره پایین در اختیار کشاورزان باشد.
مدیر امور باغبانی جهادکشاورزی چهارمحال و بختیاری خواستار رفع مشکل پذیرش وثیقه در مناطق روستایی شد و گفت: ثابت نبودن قیمت‌ها در بازار به عنوان یک مشکل نیازمند بررسی است چراکه افراد معمولا روی شرایط کنونی برنامه‌ریزی می‌کنند اما همین ثابت نبودن قیمت‌ها فردا آنها را برای تامین لوازم کار دچار مشکل می‌کند.
به گزارش ایرنا، هم‌اکنون ۶۶ هزار بهره بردار در بخش کشاورزی چهارمحال و بختیاری فعال است و سالانه یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن انواع محصول کشاورزی در این استان برداشت می‌شود.
نظر شما