اینجا قطعی آب را هواشناسی اعلام می‌کند

سیل که وارد سد شیرین‌دره می شود، آب آن را گل آلود می کند و کدورت به حدی می رسد که شرکت آب و فاضلاب استان به ناچار آن را از مدار مصرف خارج می کند.

انتقال آب سد شیرین دره شهرستان مانه و سملقان به شهر بجنورد که سال ۹۱ به بهره برداری رسید، قرار بود مرهمی بر کیفیت نامطلوب آب بجنورد باشد.

دیر زمانی بود که شهروندان مرکز نشین در خراسان شمالی، همواره از کیفیت آب گلایه داشتند؛ مسوولان هم اذعان داشتند که آب شهر بجنورد سالم اما چندان مطلوب نیست و گوارایی مورد انتظار را ندارد، در این زمینه آب چاه های ارکان به مدد گرفته شد تا با  آب چاه های شهر بجنورد، طعم ناخوش را زهر بگیرد و کمی سبب رضایت مردم شود البته آب این چاه ها، پاسخگوی نیاز نبود و تنها شهروندان در جنوب شهر از آب مناسب و گوارای ارکان بهره مند شدند.

بعدها تصمیم گرفته شد که آب سد شیرین دره در شهرستان مانه و سملقان، به بجنورد منتقل شود تا کیفیت بالای آب سطحی ذخیره شده در این دریاچه، درمان درد باشد.

آب سد شیرین که در مدار مصرف شهروندان بجنورد قرار گرفت،  بروز مشکلات اینچنینی دور از انتظار بود و شاید کسی فکر نمی کند با گل و لای شدن آب سد شیرین‌دره، تامین آب بجنورد دچار مشکل شود.  

آب سد شیرین‌دره پس از عبور از ۴۸ کیلومتر خط لوله و ۷۴۰ متر اختلاف ارتفاع از طریق چهار ایستگاه پمپاژ قوی و همچنین طی فرایند تصفیه در پیشرفته‌ترین تصفیه خانه آب، وارد شبکه آب شرب شهر بجنورد شد.

مسوولان وقت شرکت آب منطقه‌ای خراسان شمالی گفتند که طرح ملی آبرسانی به شهر بجنورد برای تامین آب جمعیت شهر بجنورد تا افق ۱۴۱۰ پیش بینی شده است و سالانه ۲۰ میلیون و ۵۰۰ هزار متر مکعب آب مورد نیاز شهر بجنورد و روستاهای اطراف مسیر خط انتقال از سد شیرین دره تامین خواهد شد.

سد شیرین دره، تلخ‌کام از گل و لای 

در این سال ها، هر بار به علتی، آب سد شیرین دره دچار مشکل شده و شهروندان مرکز استان را گلایه مند کرده است.  

سال های پیش در مقاطعی از سال بویژه پاییز،که با تغییر آب همراه می شد، تغییر مزه و بوی آب، سبب گلایه مردم بجنورد می شد و در این مدت شهروندان مجبور به خرید آب معدنی و یا آب تصفیه بودند.

در این میان، مسوولان شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی اعلام کردند که علت اصلی تغییر کیفیت آب شهر بجنورد، سرد شدن هوا و تغییر دمای آب سد شیرین دره است، با سرد شدن هوا، پدیده وارونگی در مخزن سد رخ می دهد و در این پدیده به علت جریان همرفتی، آب از لایه های پایین مخزن به سمت سطح جریان پیدا می کند.

در فصل پاییز و با سرد شدن هوا، جریان همرفتی در مخزن سد ایجاد و این امر سبب می شود آب سطح پایین که به گل و لای نزدیک تر است به بالا جریان پیدا کند، علاوه بر این، آبی که در سطح پایین مخزن سد قرار دارد، اکسیژن کمتری دارد و از این رو کیفیت آن برای آشامیدن کمتر بوده و ممکن است خوشایند ذائقه شهروندان نباشد.

البته در سال های ابتدایی برداشت آب از سد شیرین دره، کیفیت آب مشکلی نداشت اما با مرور زمان که با ورود سیلاب، رسوب گذاری در مخزن سد زیاد شده، سطح گل و لای در این دریاچه بالا آمده و سطح برداشت آب به گل و لای نزدیک تر شده و مشکل تغییر کیفیت آب رخ داده است.

کدورت آب شیرین دره و گلایه بجنوردی ها 

ورود سیلاب به سد شیرین دره و گل آلود شدن آب این دریاچه هم، مشکل آشنای مردم بجنورد در این سال ها است، آب سد که گل آلود می شود، مسوولان به ناچار آب آن را از مدار مصرف قطع می کنند زیرا کدورت آب به حدی است که قابل انتقال به تصفیه خانه نیست. ورود سیل به دریاچه که با تلاطم زیاد همراه است، گل و لای آب سد را بالا می برد، به حدی که اگر آب وارد تصفیه خانه شود، به تاسیسات آسیب وارد می سازد از این رو به ناچار باید منتظر ماند تا گل و لای فروکش کند و آب زلال شود.  

اواخر تیرماه امسال، قطعی آب سد شیرین دره، چند روز طول کشید، از آنجا که ذخیره مخازن در این مدت پاسخگوی نیاز نبود، شهروندان با کاهش فشار آب و بعضا قطعی آن روبه رو شدند. کاهش فشار آب و قطعی آن در چند روز، سبب گلایه و انتقاد شهروندان بجنوردی، بویژه در شرایط کرونایی شد.

در این میان، مسوولان شرکت آب و فاضلاب می گویند: مشکل سد شیرین دره این است که این سازه برای کشاورزی ساخته شده است و پیش بینی ها برای برداشت آب مصارف آشامیدن در آن دیده نشده است.

به گفته آنها برداشت آب از سد برای مصارف آشامیدن باید از سطح سد انجام شود، اما سد شیرین دره برای کشاورزی ساخته شده است و دریچه ای که در این دریاچه ایجاد شده در قسمت زیرین سد است از این رو آب برداشت شده از این دریچه، از لایه های پایین سد آب می گیرد و کیفیت خوب و دلخواه را ندارد و البته در سیلاب ها، گل آلود است.  

در این زمینه، در یک سال پیش، شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی، در طرح ابتکاری خود، به صورت موقت آبگیری ایجاد کرد که به صورت شناور در سطح دریاچه بود و آب را از تاج سد برداشت می کند؛ اما به گفته آنان، دبی آب این آبگیر کم است و پاسخگوی نیاز نیست.   

حل مشکل قطعی آب سد شیرین دره، در انتظار آبگیر سطحی 

معاون بهره برداری و توسعه آب شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی در این باره گفت: حل اساسی مشکل قطع شدن آب سد شیرین دره از مدار مصرف بجنورد، منوط به بهره برداری از طرح آبگیر سطحی است.  

رضا عطایی اظهار داشت: پروژه آبگیر آب سطحی در سد شیرین دره، توسط شرکت آب منطقه ای در دست اجرا است و بیش از ۹۷ درصد پیشرفت دارد، ما هم پیگیر هستیم تا زمان بهره برداری از آن، تسریع شود.

وی افزود: با ورود سیل به سد شیرین دره، آب سد دچار تلاطم می شود و گل آلود شدن و کدورت زیاد سبب می شود تا آب از مدار مصرف مرکز استان خارج شود.

وی با اشاره به اینکه شهروندان در مرکز استان، ۷۵۰ لیتر بر ثانیه آب مصرف می کنند که ۴۵۰ لیتر از آن، از سد شیرین دره در شهرستان مانه و سملقان تامین می شود افزود: برای تامین آب مورد نیاز شهروندان بجنورد، ۲۷ حلقه چاه در ارکان، کلاته نقی و اطراف بجنورد تامین می شود.

شهروندان در مرکز استان، ۷۵۰ لیتر بر ثانیه آب مصرف می کنند که ۴۵۰ لیتر از آن، از سد شیرین دره در شهرستان مانه و سملقان تامین می شود

معاون بهره برداری و توسعه آب شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی گفت: با توجه به فصل گرما و ضرورت بهره مندی شهروندان، تلاش ما بر این بود که سطح ارتفاع مخازن بالا نگه داشته شود تا در موارد بروز مشکل، دست کم به مدت ۲۴ ساعت، آب مورد نیاز شهرونان قابل تامین باشد.

وی افزود: در سیل اخیر، با استفاده از تمامی منابع در اختیار و خط آبگیر موقتی سد، ۲۵۰ لیتر از ۴۵۰ لیتر آبی که از سد می گرفتیم، تامین کردیم اما همچنان ۲۰۰ لیتر کسری آب داشتیم، ضمن اینکه در روز جمعه با افزایش میزان مصرف، با افت فشار آب یا قطعی آب در بعضی نقاط مواجه شدیم.

دبی آب در طرح ابتکاری، کم است

عطایی در باره اجرای طرح ابتکاری و برداشت آب از تاج سد شیرین دره گفت: این طرح که در سال گذشته انجام شد، شامل استفاده از سه خط با دبی ۱۵۰ لیتر بر ثانیه از تاج سد بوده در حالی که نیاز آبی که از طریق سد تامین می شد، ۴۵۰ لیتر بر ثانیه است.

معاون بهره برداری و توسعه آب شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی گفت: همین طرح را در سال جاری نیز انجام دادیم اما دبی آب کافی نیست و در شهر مشکل کمبود آب به وجود آمد.

اجرای آبگیر سطحی ۹۸ درصد پیشرفت فیزیکی دارد

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی هم در این باره گفت: اجرای طرح آبگیر سطحی تا ۹۸ درصد پیشرفت فیزیکی دارد و در مراحل پایانی کار است.  

سیدعقیل مرتضوی اظهار داشت: این طرح از سال قبل آغاز شده است و با وجود اینکه اعتبار ملی به آن اختصاص داده نشده، ما معطل نمانده و طرح را اجرایی کرده ایم.

وی افزود: بیش از ۴۰ میلیارد ریال اعتبار برای این پروژه هزینه شده است و اکنون منتظر هستیم تا شرکت توزیع نیروی برق استان کار برق رسانی به محل را انجام دهد.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی اظهار داشت: با برق رسانی و اجرای زیرساخت های برق، در کمتر از یک ماه، می توانیم طرح آبگیر سطحی را بهره برداری کنیم و برداشت آب از سطح سد آغاز شود.

با برق رسانی و اجرای زیرساخت های برق، در کمتر از یک ماه، می توانیم طرح آبگیر سطحی را بهره برداری کنیم و برداشت آب از سطح سد آغاز شود

وی خاطرنشان کرد: بخش بسیار زیادی از آب آشامیدنی مورد نیاز شهروندان بجنورد، از سد شیرین دره تامین می شود که کاهش کیفیت آب این سد در برخی از مقاطع سال موجب گلایه مردم شده است.

مرتضوی اظهار داشت: با توجه به گلایه و انتقاد شهروندان بجنورد از بوی نامطبوع آب، اجرای آبگیر شناور در دستور کار قرار گرفت تا برداشت آب از سطوح و لایه های باکیفیت دریاچه انجام شود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی با بیان اینکه در عملیات انجام شده این طرح،  ۲ کیلومتر خط انتقال نیز اجرا شده است افزود: اجرای این پروژه در مراحل پایانی است و امید می رود با همکاری شرکت توزیع نیروی برق، به زمان بهره براری آن سرعت داده شود.

طرح آبگیر منتظر اجرای زیرساخت برق

سرپرست معاونت هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان شمالی هم در این باره گفت: برای حل مشکل گل و لای آب سد شیرین دره با ورود سیلاب، قرار است آبگیر سطحی به وسیله شرکت آب منطقه ای استان اجرایی شود که البته در مراحل پایانی است.

محسن محمدی اظهار داشت: در این زمینه مقرر است شرکت توزیع نیروی برق استان، زیرساخت های برق را مهیا سازد.

وی با بیان اینکه تلاش داریم تا اعتبارات مورد نیاز این طرح از منابع ملی تامین شود خاطرنشان کرد: با بهره برداری از این طرح، مشکل کاهش کیفیت آب شهر بجنورد با گل آلود شدن آب سد شیرین دره، حل می شود.

 برداشت ماهی از سد همچنان بلاتکلیف

بر این اساس مشکل گل آلود شدن آب سدشیرین دره قرار است حل شود اما برداشت ماهی از این آب گل آلود همچنان بلاتکلیف است.  

در سال های اخیر، علاوه بر سیل، ماهی های آب سد شیرین دره هم مشکل زا شده و کیفیت آب شهر بجنورد را تحت تاثیر قرار داده اند. در بیش از یک دهه از بهره برداری از سد شیرین دره، ماهی های آن برداشت نشده است و در این مدت تراکم آبزیان زیاد شده است.  

هر از چند مدت، طعم و بوی آب بجنورد، تغییر می کند و سبب گلایه شهروندان می شود. مسوولان می گویند حجم ماهی ها و سایر آبزیان در سد بالا است و تغییر طعم و بوی آب، به همین علت است از این رو، باید با برداشت ماهی، از تراکم آنان کاسته شود.  

جست‌وجوی ارتقای کیفیت آب سد در تور ماهیگیران

هر از چند مدت، طعم و بوی آب بجنورد، تغییر می کند و سبب گلایه شهروندان می شود. مسوولان می گویند حجم ماهی ها و سایر آبزیان در سد بالا است و تغییر طعم و بوی آب، به همین علت است از این رو، باید با برداشت ماهی، از تراکم آنان کاسته شود

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان شمالی گفت: تراکم آبزیان در مخزن سد شیرین‌دره شهرستان مانه و سملقان، زیاد و بیش از حد نرمال بوده و این امر، تهدیدی برای کاهش کیفیت آب این دریاچه است.

مرتضوی اظهار داشت: بخش زیادی از آب مورد نیاز شهروندان در مرکز استان از سد شیرین دره تامین می شود و بر این اساس، نیاز است تا برای جلوگیری از بروز مشکل در کیفیت آب،  صید آبزیان در دستور کار قرار گیرد.

وی با اشاره به اینکه در سال های پیش، کاهش کیفیت آب سد شیرین دره سبب انتقاد و گلایه شهروندان بجنورد شده بود افزود: اکنون هم گلایه هایی در این زمینه مطرح می شود و درخواست ما این است که آبزیان و دست کم بزرگ جثه ها، صید شود زیرا، ماهی های پیر در کف سد می مانند و می میرند و انباشت لاشه ها سبب کاهش کیفیت آب می شود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی گفت: البته برای جلوگیری از بروز مشکل کاهش کیفیت آب، اقدامات لازم در تصفیه خانه انجام می شود اما رویکرد ما استفاده حداقلی از افزودنی های شیمیایی است.

وی با بیان اینکه برای انجام صید آبزیان سد شیرین دره، نیازمند همکاری محیط زیست هستیم اظهار داشت: ما ادعا داریم سد، در حوزه استحفاظی ما است و مدیریت آن با این شرکت است اما محیط زیست می گوید برای انجام صید، مجوز آن اداره کل هم نیاز است.  

مرتضوی افزود: مستندات برای گرفتن مجوز صید آبزیان، به اداره کل حفاظت محیط زیست استان ارسال شده و آن اداره کل باید نتایج بررسی های خود را اعلام و مجوز را صادر کند.

وی با اشاره به اینکه پیش از این، صید آبزیان سد شیرین دره با مجوز اداره کل حفاظت محیط زیست انجام اما پس از مدت بسیار کوتاه متوقف شد گفت: با مجوز محیط زیست، پیمانکار برای برداشت آبزیان و کاهش تراکم آن اقدام کرد اما پس از مدت کوتاه، با اعتراض مردم و مشکلات اجتماعی روبه رو شد و با ورود مدعی العموم، کار متوقف شد.  

با مجوز محیط زیست، پیمانکار برای برداشت آبزیان و کاهش تراکم آن اقدام کرد اما پس از مدت کوتاه، با اعتراض مردم و مشکلات اجتماعی روبه رو شد و با ورود مدعی العموم، کار متوقف شد

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی خاطرنشان کرد: قرارداد ما با پیمانکار هنوز به پایان نرسیده است، قرار بود اسفندماه نتیجه درخواست ما برای از سرگیری برداشت ماهیان از طرف حفاظت محیط زیست اعلام شود اما همچنان منتظر اعلام موافقت آن اداره کل هستیم و آن اداره هنوز پاسخ درخواست ما را نداده است.  

ماهیان زردپر تاثیری در کاهش کیفیت آب ندارند

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی گفت: وجود ماهیان زرد پر سبب آلودگی و تغییر طعم آب سد شیرین‌دره شهرستان مانه و سملقان نبوده و کاهش کیفیت آب را نباید به این آبزیان نسبت داد.

مهدی اله پور اظهار داشت: بررسی های کارشناسی نشان می دهد، ماهیان زردپر نمی توانند سبب کاهش کیفیت آب شوند به عکس، این آبزیان به عنوان تصفیه کننده آب که از میکروارگانیسم ها و موجودات ریز آب تغذیه می کنند، سبب افزایش کیفیت آب می شوند.  

ماهیان زردپر نمی توانند سبب کاهش کیفیت آب شوند به عکس، این آبزیان به عنوان تصفیه کننده آب که از میکروارگانیسم ها و موجودات ریز آب تغذیه می کنند، سبب افزایش کیفیت آب می شوند

وی افزود: ماهی زردپر یا زردک از نظر حفاظتی از آبزیان حمایت شده است و این گونه آبزی، در رده های گونه های آسیب پذیر قرار دارد و یگان حفاظت محیط زیست استان با هر گونه صید ماهی غیر مجاز برخورد قانونی خواهد کرد.  

ماهی زردپر، پیش مرگ انسان در صورت آلودگی آب

وی اظهار داشت: این گونه را می توان به عنوان یک پیش مرگ در صورت آلودگی آب توسط مواد شیمیایی در نظر گرفت که در مواقع بحرانی پیش از اینکه آب به مصرف آشامیدنی برسد می تواند به عنوان نشانگر طبیعی کیفیت آب تلقی شود.  

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان شمالی درباره زمان برداشت ماهیان گفت: این امر بزودی انجام می شود.  

ماهی زردپر، تا هشت سال عمر دارد و زادآوری آن بسته به مهاجرت در بهار یا پاییز، در تابستان همان سال و یا بهار یا تابستان سال بعد انجام می‌شود.  

آنگونه که مسوولان گفته اند، قرار است با بهره برداری از طرح آبگیر سطحی، مشکلات مربوط به کیفیت آب شهر بجنورد، برای همیشه حل شود که امید است جامه عمل بپوشد.  

سد شیرین دره واقع در ۶۵ کیلومتری شمال غربی شهر بجنورد، در محدوده شهرستان مانه و سملقان، بزرگترین سد خراسان شمالی است که بر روی رودخانه ای به همین نام، از سرشاخه ‌های رود اترک ساخته شد.

این سد با هدف کنترل و مهار سیلاب‌ها، تامین آب آشامیدنی مورد نیاز برای شهر بجنورد و روستاهای مسیر خط انتقال، آب مورد نیاز صنایع و تامین آب لازم برای بهبود و توسعه کشاورزی زمین‌های پایین دست ساخته شده است.

عملیات ساخت این سد در مهرماه سال ۷۵ آغاز شد و در فروردین سال ۸۴ به بهره برداری رسید.