«بدرالزمان قریب»، وجودی مغتنم برای فرهنگ ایران‌زمین بود
بدرالزمان قریب/ عکس: مجله بخارا

تهران - ایرنا - رئیس مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی، در گفت‎وگو با ایرنا، «بدرالزمان قریب» را چهره‌ای فرهیخته دانست که وجودش برای فرهنگ ایران ارزشمند و مغتنم بود؛ او بود که با دانش گسترده درباره زبان و ادبیات سُغدی، بسیاری از نادانسته‌ها را شناساند.

کاظم موسوی بجنوردی، قریب را از معدود محققان و دانشمندانی دانست که با توجه به تخصصی که در زبان و ادبیات سُغدی داشت، از جایگاه رفیعی برخوردار بود و در ادامه اظهار کرد: خانم قریب، بیش از دودهه، عضو شورای عالی علمی مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی بود و تمام مشکلاتی که مربوط به فرهنگ و زبان‌های باستانی به‌ویژه زبان و ادبیات سُغدی می‌شد را برای ما رفع می‌کرد چون به‌ندرت در جهان کسی را می‌توان سراغ گرفت که به این زبان باستانی که مشکل و پیچیده است، چنین دانشی داشته باشد زیرا جزء زبان‌های مهجور به‌حساب می‌آید.

او به خاطره‌ای هم در روند تألیف مجموعه بیست‌جلدی تاریخ جامع ایران اشاره کرد و گفت: ما می‌خواستیم در بخشی از این اثر به فرهنگ و زبان سُغدی بپردازیم و وجود این بانوی دانشمند، فرصت مغتنمی برای ما بود و بسیار به ما کمک کرد و در مسائل علمی به ما بهره‌های بسیار رساند.

کاظم موسوی بجنوردی

این مدیر فرهنگی، قریب را به لحاظ منش رفتاری و اخلاقی، بانویی فرهیخته و خَلیق دانست و افزود: او همیشه با روی گشاده به مرکز دائره‌المعارف بزرگ اسلامی یاری می‌رساند و افسوس که فرهنگ ایران‌زمین آن را از دست داد.

بدرالزمان قریب، ایران‎شناس، زبان‌شناس و پژوهشگر فرهنگ و زبان سُغدی، صبح امروز (سه‌شنبه، هفتم مرداد) در ۹۱ سالگی دار فانی را وداع گفت.

او متولد ۱۳۰۸ بود و فرهنگ سُغدی، به سه زبان (سغدی – فارسی- انگلسی) شاخص‎ترین اثر وی به‌شمار می‌رود. قریب از اعضای پیوسته فرهنگستان زبان و ادب‌ فارسی بود.

زبان سغدی شاخه‌ای از زبان‌های ایرانی میانه‌ شرقی و از خانواده زبان‌های هند و آریایی است که در فاصله میان سده‌های دوم تا دوازدهم پس از میلاد، مردمان ایران‌تبار ساکن در حد فاصل رود سیحون و رود جیحون بدان سخن می‌گفتند. این زبان به سبب اهمیت خود به عنوان ابزار انتقال فرهنگ، ادب، و تجارت به مردمان همسایه، به ویژه ترکان، یکی از مهم‌ترین زبان‌های ایرانی شرقی به شمار آمده است. گستره‌ زبان سغدی در غرب با حوزه‌ زبان فارسی مجاور بود و تا کناره‌های چین در شرق امتداد داشت.

قریب دکترای رشته ادبیات دانشگاه تهران را دریافت کرده بود. او کلاس‌هایی که با استادان به نامی چون محمد معین، احسان یارشاطر، پرویز ناتل خانلری و ابراهیم پورداود گذراند که دریچه جدیدی از ادبیات و تاریخ ایران را به روی او گشود. بدرالزمان به زبان‌های باستانی و میانه ایران علاقمند شد. پس از یک سال، بنا به علاقه‌اش به زبان‌های پهلوی و اوستایی و برای شناخت ریشه فرهنگ‌های ایرانی با گرفتن بورس از دانشگاه پنسیلوانیا راهی آمریکا شد.

بدرالزمان قریب در سال ۱۳۷۷ به‌ عنوان عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و در سال ۱۳۷۸ سرپرست گروه گویش‎شناسی انتخاب شد و در سال ۱۳۸۳ نیز مدیریت گروه زبان‎های ایرانی را به‌عهده گرفت.

قریب در ۱۳۷۷ از طرف انجمن آثار و مفاخر فرهنگی و در ۱۳۸۱ از طرف سازمان صداوسیما به‌عنوان چهره ماندگار برگزیده شد و به پاس خدمات ارزنده علمی‌اش در دی ماه ۱۳۸۷، هفدهمین قالیچه ابریشمی جایزه ادبی ‌تاریخی بنیاد موقوفات محمود افشار را دریافت کرد.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha