فریبرز خسروی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا درباره شیوع بیماری کرونا و تأثیرات آن در حوزه کتابداری عنوان کرد: اعتقاد دارم که کرونا در برخی زمینه‌ها ما را به صورت آزمایشی ۴۰ سال به جلو پرتاب کرد؛ یعنی وضعیتی که ممکن است سالیان آینده برای ما پدید آید، یکباره در آن قرار گرفتیم و مجبور شدیم از ابزارها و شیوه‌های نوینی برای ادامه حیات استفاده کنیم. در این روند مراکز اطلاع‌رسانی متفاوت مانند کتابخانه‌های عمومی، کتابخانه‌های ملی، کتابخانه‌های تخصصی و کتابخانه‌های دانشگاهی نیز هر کدام راهکاری را برای ایجاد ارتباط و حفظ خواندن در مجموعه خودشان پدید آوردند.
وی افزود: کاری که در این فرصت کم از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور صورت گرفت، کار پسندیده‌ای بود که توانستند در مدت زمان کوتاهی با تمهید استفاده از فضای مجازی، خدمات کتابخانه‌ای را در ایام کرونا در اختیار همگان قرار دهند. با اینکه امیدواریم با یاری خدا در ماه‌های پیش رو مراکز آموزشی و فرهنگی و کتابخانه‌ها به روال عادی فعالیت خود بازگردند، ولی این دوران جنینی برای ما تجربه نابی بود که بتوانیم مباحث خاصی را برای آینده مورد توجه داشته باشیم و طور جد به آنها بپردازیم؛ مسائلی مانند اینکه آیا چشم فرزندان ما در آینده برای خواندن همچنان به کاغذ خواهد بود یا مانیتور؟ آیا دستشان برای نوشتن همچنان به قلم می‌رود و یا به کیبورد یا صفحات لمسی و یا اتفاقات نوین دیگر؟
معاون کتابخانه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران گفت: اینکه کتابداران فارغ از بخشنامه‌های اداری اقدام به فعالیت در فضای مجازی کردند و با اقدامات و ابتکارات خود اتفاقات سازنده‌ای در جهت حفظ پیوند اعضا با کتابخانه‌ها و حتی فراتر از آن جذب کاربران فضای مجازی به کتابخانه‌ها و فعالیت‌های کتابخوانی رقم زدند، کار مقبول و پسندیده‌ای بود که در یک زمان کوتاه به صورت جهادی انجام شد؛ ابتکاراتی که کتابخانه‌ها را به یک پلتفرم تعاملی نزدیک کرد.
خسروی ادامه داد: من به شخصه در ایام کرونا و تعطیلی کتابخانه‌ها در چند گروه کتابخوانی کتابداران حضور داشتم؛ گروه‌هایی از کتابداران همدان، یزد و سایر استان‌ها. وقتی در فعالیت‌های اینچنینی نوعی حالت اضطرار و رویکرد جهادی شکل می‌گیرد، طبیعتا خودجوشی‌ها و نوآوری‌هایی ایجاد می‌شود که اتفاق مبارکی است؛ به اعتقاد من این اقدامات نوآورانه رفتن به سمت همان نگاه تعاملی به کتابخانه های عمومی است؛ اینکه کتابداران منتظر نماندند تا به آنها مراجعه شود، بلکه توانستند در اوج محدودیت‌ها، فضایی برای برگزاری دوره‌های آموزشی، تشکیل حلقه‌های ادبی، برگزاری مسابقات کتابخوانی، جلسات آنلاین معرفی و رونمایی از کتاب و غیره بیابند.
وی تأکید کرد: همه این اقدامات و ابتکارات که اغلب تنها با یک گوشی موبایل شخصی انجام شده، شایسته تقدیر است. چراکه کتابداران برای تولیدات ویژه خود به منظور دعوت مردم به کتابخوانی منتظر ایجاد یک استودیوی آنچنانی، دستگاه‌های مختلف و دوربین‌های حرفه‌ای و همچنین سیستم‌ها و نرم‌افزارهای پیشرفته نماندند و تنها با یک گوشی و استفاده از نرم افزارهای دم دستی تلفن همراه، کلیپ‌های جذابی برای مخاطبان تهیه کردند که اتفاقا در این زمینه هم کاملا موفق بودند.
خسروی در ادامه به برخی نکات آسیب‌شناسانه برای تعمیق حضور موثر کتابداران در فضای مجازی و فعالیت کتابخانه‌ها به عنوان یک پلتفرم تعاملی پرداخت و گفت: در این رویکرد جدید کتابخانه و مراکز آرشیوی باید به عنوان تجلی‌گاه و منبع اطلاعات موثق و منبع دار و مرکزی برای افزایش سطح سواد رسانه‌ای جامعه فعالیت کنند که ما هنوز نتوانسته‌ایم این شأنیت را در ایران پیاده کنیم.
وی تاکیدکرد: همچنین فراهم کردن ابزار لازم برای غنا بخشیدن به نوع تعامل مراجعه کننده با کتابخانه، ایجاد زیرساخت های لازم و برنامه‌های نرم‌افزاری برای حضور موثر در این فضای جدید و در نهایت توجه به موضوع کپی‌رایت و رعایت قانون مالکیت مادی و معنوی آثار فرهنگی و ادبی در انتشار نسخه‌های الکترونیک کتاب‌ها، از جمله نکاتی است که در این فضای جدید باید مورد توجه قرار گیرد.
نظر شما