تخت‌روانچی: ایران متناسب با تهدیدهای متوجه برجام اقدام می‌کند

مجید تخت روانچی در گفت‌وگو با انجمن کنترل سلاح واشنگتن در پاسخ به این سوال که هدف ایران از کاهش تعهدات برجامی چیست و آیا در آینده گام‌های جدیدی برخواهد داشت، این مطلب را مطرح کرد.

وی افزود: خروج آمریکا از برجام در هجدهم اردیبهشت ۱۳۹۷، نقض شدید تعهدات این کشور تحت قوانین بین المللی است، چرا که برجام بخشی از قطعنامه ۲۲۳۱ است.  برجام پیوست قطعنامه است.

نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد ادامه داد: قطعنامه شورای امنیت، برجام را مورد تایید قرار داده و خود قطعنامه ۲۲۳۱ هم به طور اجماع به وسیله تمام اعضای شورای امنیت به تصویب رسیده است. بنابراین، این نشان دهنده آن است که تمام جامعه بین‌المللی پشت سر قطعنامه ۲۲۳۱ قرار دارند.

تخت‌روانچی اضافه کرد: حرکت آمریکا علیه قوانین بین‌المللی و بر ضد تعهدات بین‌المللی ایالات متحده بود. پس از خروج آمریکا از برجام، ایران نزدیک به یکسال صبر کرد تا ببیند سایر اعضای برجام چه می‌توانند انجام دهند تا ایران به منافع برجام دست یابد.

وی یادآور شد: برخی از اعضای برجام به ما گفتند که خسارت ایران که به واسطه خروج آمریکا از برجام متحمل شد، جبران خواهد شد اما متاسفانه، پس از یکسال، ما هیچ منافع محسوسی از اجرای تعهداتمان تحت برجام، دریافت نکردیم.

عضو تیم مذاکره کننده ایران در توافق هسته‌ای در زمینه اینکه آیا ایران قصد برداشتن گام‌های بیشتری دارد یا خیر اظهار کرد: همانطور که می‌دانید پس از برداشتن پنج گام، ایران گفت که فعلا اقدام بیشتری انجام نخواهد داد و تا الان هم موضع ما این چنین بوده است. درباره اقدامات آتی ما باید گفت که به این بستگی دارد که برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ تا چه حد مورد تهدید قرار گیرند. اقدامات ما با آنچه که برای برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ رخ می‌دهد، متناسب خواهد بود.

تخت‌روانچی تصریح کرد: حرکت آمریکا در چند ماه گذشته، اقدام دیگری در نقض شدید تعهدات آمریکا بود، آنگاه که تحریم‌هایی برای همکاری هسته‌ای بین ایران و دیگر کشورها وضع کرد. آنها همکاری هسته‌ای با کشورهای دیگر را رد کردند و اکنون در حال ایراد ضربه نهایی به برجام هستند.

وی خاطرنشان کرد: اینها قصد واقعی آمریکا را نشان می‌دهد وقتی که نمی‌خواهند ایران پیشرفتی در تکنولوژی برتر داشته باشد و اینکه آمریکا علاقمند نیست که ببیند مردم ایران ازمنافع دستاوردهای علمی اش بهره‌مند شوند.

نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد ادامه داد: درباره تاسیسات هسته‌ای اراک هم ما در حال گفت‌وگو با شرکای خود هستیم و این گفت‌وگوها ادامه دارد. همزمان، ما گفته‌ایم که اگر ما با وضعیتی مواجه شویم که ایران نتواند توسعه این بخش از تاسیسات هسته‌ای را پیش ببرد، ما به طراحی گذشته بازخواهیم گشت که  ساخت خودمان بود.

تخت‌روانچی اضافه کرد: بنابراین، این یک گزینه برای ایران است و ما در زمان مناسب تصمیم خواهیم گرفت که چه زمانی به طراحی گذشته خود بازگردیم. این گزینه بسیار متناسبی برای ایران است.

شکایت ایران

نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه هدف ایران از درخواست تشکیل کمیسیون حل اختلاف در ماه ژوئیه چه بوده است، گفت: این برای نخستین باری نبود که ما مکانیسم حل اختلاف را شروع کردیم. در واقع از سال ۲۰۱۶ ما در موضوعات اختلافی که برجام نقض شده بود، به این مکانیسم استناد کرده بودیم.

تخت روانچی افزود: آخرین باری که ما به این مکانیسم استناد کردیم، در پاسخ به فقدان اجرای تعهدات طرف اروپایی بود. این مکانیسم، سازوکاری است که هر یک از اعضای برجام می‌توانند درخواست اجرایی کردن آن را بنمایند و ما از حق خودمان طبق برجام برای بهره‌مندی از مزایایی که باید ایران داشته باشد، استفاده کرده‌ایم.

وی ادامه داد: هدف اصلی ما این بود که نشان دهیم شکایتی داریم و کمیسیون مشترک برجام باید این شکایت را بررسی کند. ما نامه خود را به مسئول کمیسیون اروپایی فرستاده‌ایم و امیدواریم که نگرانی‌ها و شکایت ما به وسیله کمیسیون مشترک مورد توجه قرار گیرد.

پرهیز آژانس انرژی اتمی از سیاسی‌کاری

عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران در پاسخ به این سوال که ایران در همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفته است که ابتدا باید ابهامات قانونی برطرف شود، این ابهامات چیست و ایران چگونه می‌خواهد آنها را رفع کند، گفت: نخست اینکه ایران همکاری مداومی با آژانس داشته است.

تخت‌روانچی فقط به ارقام ارائه شده از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نگاهی بیندازید. در سال ۲۰۱۹ تقریبا ۲۰ درصد از کل بازرسی های سراسر جهان، در ایران انجام شده است. این رقم به خودی خود نشان می‌دهد که ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری می‌کند، بنابراین بازرسان می‌توانند به مکان‌های مختلف ایران سفر و بازرسی کنند.

وی ادامه داد: فراخوان از ایران برای همکاری، واقعا بحث جالبی نیست، زیرا ایران با آژانس انرژی هسته‌ای همکاری می‌کند. در مورد مکان‌های مشخصی که آنها می‌خواستند بازرسی کنند، ما با کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران در حال بحث و گفتگو بوده ایم، معاون مدیر کل آژانس به ایران سفر کرد و مذاکراتی با وی در این رابطه صورت گرفت.

نماینده ایران در سازمان ملل متحد با تاکید بر اینکه مذاکرات ایران و آژانس در حال پیشرفت بود که ناگهان شاهد حرکتی در شورای حکام آژانس انرژی اتمی برای صدور قطعنامه علیه ایران شدیم، گفت: این اقدام، بسیار غیرسازنده بود، زیرا ما به حل موضوع بازدیدها نزدیک شده بودیم.

‌تخت‌روانچی افزود: بارها و بارها گفتیم که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یک نهاد فنی است. این امر نباید سیاسی شود، اما متاسفانه برخی از کشورها به سرکردگی ایالات متحده در حال سیاسی کردن آژانس هستند.

وی ادامه داد: ما فکر می‌کنیم بهترین راه حل، حفظ ماهیت فنی این نهاد است. ما با آژانس بین المللی انرژی اتمی و اعضای شورای حکام در وین در تماس هستیم و امیدواریم که بتوانیم این مساله را حل کنیم.

پرونده مختومه شده

نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد اضافه کرد: اصول خاصی وجود دارد که باید رعایت شود. نمی توانیم براساس بر داده‌ها و اطلاعات جعلی با سازمان انرژی اتمی تعامل داشته باشیم. نمی‌توان به اطلاعاتی که رژیم اسرائیل به آژانس داده است، اعتماد کرد  زیرا در ارائه اطلاعات جعلی، به ویژه در مورد ایران شهره هستند.

تخت‌روانچی تاکید کرد:آژانس باید به این مساله توجه کند. اگر آژانس خود شواهدی داشته باشد، باید آن شواهد را به ایران ارائه دهد، نه این که صرفا آنچه را که دیگران به آژانس می دهند، عینا کپی کند.

وی با یادآوری اینکه پرونده "ابعاد نظامی احتمالی" (PMD) در سال ۱۳۹۴ بسته شده است، گفت: ما نمی‌توانیم اجازه دهیم این پرونده بار دیگر باز شود زیرا ما قبلا آن را بسته‌ایم و آژانس قطعنامه‌ای در این باره صادر کرده است.

عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران، افزود: شورای حکام پیش از این، قطعنامه‌ای را برای بسته شدن پی ام دی صادر کرده است و فعالیت‌های ادعایی که به ۱۷ سال پیش برمی گردد، کاری نیست که شورای حکام بخواهد وقت خود را صرف صدور یک قطعنامه درباره آن کند. این همان سیاسی‌کاری است که من به آنها اشاره کردم. از این رو، ما فکر می‌کنیم که باید مذاکرات خود را با آژانس و اعضای شورای حکام ادامه دهیم تا بتوانیم راه حلی برای این موضوع بیابیم.

شکست آمریکا در مکانیسم ماشه

‌تخت‌روانچی درباره تلاش آمریکا برای تمدید محدودیت تسلیحاتی یا استفاده از مکانیسم ماشه هم اظهار کرد: نخست، هراقدام شورای امنیت برای اعمال یا تمدید  تحریم‌های نظامی علیه ایران غیرقانونی و خلاف قطعنامه ۲۲۳۱ است.بنابراین، تصویب قطعنامه شورای امنیت برای اعمال این گونه تحریم بر ایران فاقد مشروعیت است. مساله دوم این است که تلاش آمریکا محکوم به شکست است، زیرا اعضای شورای امنیت نقض قطعنامه ۲۲۳۱ را نخواهند پذیرفت.

‌تخت‌روانچی با یادآوری تصویب به اتفاق قطعنامه ۲۲۳۱ و اینکه این قطعنامه بخشی از حقوق بین‌المللی است، افزود: با توجه به این واقعیت، اعضای شورای امنیت باید آخرین کسانی باشند که علیه قانون بین الملل مصوبه‌ای داشته باشند.

چگونگی بازگشت آمریکا به برجام

وی در پاسخ به سوالی درباره چگونگی تعامل با دولت بعدی آمریکا در صورتی که بخواهند به توافق بازگردند، هم گفت: نخست آنکه ما علاقه‌ای نداریم که خود را درگیر سیاست داخلی آمریکا کنیم، بنابراین مردم آمریکا تصمیم می گیرند که رئیس جمهوری بعدی آنها چه کسی باشد. بعلاوه، آنچه برای ایران و سایر کشورها مهم است، احترام به توافقنامه‌ها و قوانین بین المللی است که باید توسط دولت آمریکا رعایت شود. فرقی نمی‌کند دولت جمهوریخواه یا دولت دموکرات در کاخ سفید باشد، هر دولت آمریکا باید به تعهدات این کشور پایبند باشد.

وی ادامه داد: بنابراین، قطعنامه ۲۲۳۱ جزئی از حقوق بین الملل است و دولت ایالات متحده موظف است که مفاد قطعنامه ۲۲۳۱ را رعایت کند. اگر دولت بعدی، هر کسی که باشد، بخواهد قطعنامه ۲۲۳۱ را بپذیرد و مفاد برجام را صادقانه اجرا کند، معتقدم که ایالات متحده فرصتی برای پیوستن به اعضای دیگر برجام در چارچوب کمیسیون مشترک برای گفت‌وگو در مورد موضوعات مختلف مربوط به توافق را خواهد داشت. این چیزی است که ما باید منتظر بمانیم و ببینیم ایالات متحده آمریکا این تصمیم را خواهد گرفت یا خیر.

نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد در عین حال با یادآوری مشقاتی که مردم ایران به واسطه خروج آمریکا از برجام و بازگرداندن تحریم‌ها متحمل شده‌اند، تاکید کرد: در ۲ سال گذشته، در اثر تحریم های آمریکا که حتی شامل دارو و مواد غذایی هم می شود، جان گرانبهای ایرانیان زیادی از دست رفته است.

تخت‌تخت‌روانچی تصریح کرد: از نظر مسائل اقتصادی نیز متحمل زیان های زیادی شده‌ایم. بنابراین، ایران دلیل خوبی برای درخواست جبران خسارت از سوی ایالات متحده دارد. وقتی در مورد حرکت‌های بعدی آمریکا برای پیوستن مجدد به برجام صحبت می‌کنیم، باید این موارد هم درنظر گرفت.

منطقه عاری از سلاح اتمی در خاورمیانه

وی در پاسخی به موضع ایران در قبال پیمان منع گسترش سلاح اتمی و نشست‌های بازبینی این پیمان هم اظهار کرد: ایران نخستین کشوری بود که در سال ۱۹۷۴ میلادی، ابتکار قطعنامه ای را در مجمع عمومی سازمان ملل متحد آغاز کرد و خواستار ایجاد خاورمیانه عاری از سلاح اتمی شد.

نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد افزود: ایران همچنین بر اساس ان پی تی، تعهدات بین‌المللی خود را رعایت کرده است و رتبه ایران از نظر احترام به حقوق بین الملل، رتبه خوبی است.

‌تخت‌تخت‌روانچی ادامه داد: ما قصد داریم در ژانویه سال ۲۰۲۱ فرصتی برای گفت‌وگو در مورد جنبه‌های مختلف ان پی تی درجریان کنفرانس بازبینی این پیمان، داشته باشیم. به طور قطع، ایران و سایر کشورها بدون سلاح اتمی بر این نکته تاکید خواهند کرد که کشورهای دارای سلاح اتمی براساس مقررات مربوط به ان پی تی به تعهدات خود عمل نکرده‌اند.

وی اضافه کرد: نکته دیگر در مورد ایجاد خاورمیانه عاری از سلاح اتمی و کشتار جمعی این است که طی ۲ سال گذشته، اقدامات مجمع عمومی سازمان ملل در این زمینه است. سال گذشته نخستین کنفرانس را در این ارتباط داشتیم، ولی متأسفانه رژیم اسرائیل با وجود زرادخانه هسته ای شناخته شده، هیچ علاقه‌ای به تلاش برای ایجاد خاورمیانه عاری از سلاح اتمی نشان نداده است.

نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد تاکید کرد: معتقدم کنفرانس بعدی بررسی ان بی تی نیز فرصتی مناسب برای همه کشورهای عضو است تا از رژیم اسرائیل بخواهند به دیگران بپیوندد تا همه تاسیسات هسته‌ای بدون نظارت خود را تحت نظارت آژانس انرژی  اتمی قرار دهد.