فریبرز لاچینی؛ نوازنده چیرده‌دست ایرانی با آوازه جهانی

من ۱۰ سال است شهروند کانادا هستم. در بسیاری از کشورهای دنیا کار و زندگی کرده‌ام. در آمریکا و فرانسه کار کرده‌ام. احساس کردم در سرزمین خودم بهتر می‌توانم کار کنم. شما می‌گویید اینجا مشکلاتی وجود دارد، اما کجا مشکل نیست؟ مثل این می‌ماند که دندان شما درد می‌کند بروید خارج و آنجا گوش درد بگیرید. هر جایی مشکلات خودش را دارد. بستگی دارد چطور با مشکلات کنار بیایید. کار با کودکان ایرانی خیلی لذت‌بخش است. از طرفی من نماینده یونیسف در خاورمیانه و عضو شورای داوری جایزه گرمی هستم، اما زندگی در همین ایران را ترجیح می‌دهم. در ۸۴ کشور دنیا برگزیده شدم. گاهی از من می‌پرسند در خاورمیانه چه می‌کنی؟ اما من از زندگی در ایران لذت می‌برم. ده سال است ایرانم و به نظرم خیلی هم عالی است. نمی‌گویم بهشت است، اما کدام کشور بهشت است؟ هر جایی برای زندگی مشکلات بسیاری دارد. از دارو و بهداشت و درمان بگیرید تا ویزا، اقامت و درنهایت هم غربت. از آن طرف بزرگ شدن فرزندان شما با یک فرهنگ دیگر. کجای کره زمین مشکل ندارد؟ اگر کسی نتواند مشکلش را در کشور خودش حل کند، هیچ جا نمی‌تواند. بله، اگر بخواهیم یک دوره سالم مثلا در ناسا ببینیم مهاجرت خیلی هم خوب است، اما فریفته زرق و برق خارج نشویم. آن طرف زرق و برقش بیشتر از واقعیت است. (۱)

این بخشی از گفت و گوی فریبرز لاچینی آهنگساز و مدرس موسیقی است که در مدح وطن و ایران دوستی ابراز کرده و همان زمان هم بازتاب های بسیاری در میان علاقه مندانش داشت. فریبرز لاچینی  چهارم شهریور ۱۳۲۸ خورشیدی در تهران متولد شد(در برخی منابع سوم شهریور به عنوان روز تولد لاچینی ذکر شده است). فریبرز لاچینی از ۱۰ سالگی در هنرستان عالی موسیقی به تحصیل موسیقی پرداخت. هنگامی که خود هنوز کودکی بیش نبود با تصنیف مجموعه‌ای به نام "فصلها و رنگها" و "آوازهای دیگر" فعالیت حرفه‌ای خود را با همکاری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آغاز کرد و در بدو جوانی با خلق و تصنیف بیش از ۱۰۰ قطعه برای خوانندگان پاپ آن دوره، آینده خود را به عنوان آهنگساز رقم زد. 
لاچینی در ۱۳۵۸ خورشیدی همراه با کوله‌باری از تجربیات حرفه‌ای جهت ادامه تحصیل راهی اروپا شد. چهار سال بعد، پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه سوربن پاریس به عضویت آهنگسازان فرانسه درآمد و همزمان به دعوت تلویزیون فرانسه همکاری خود را با این سازمان با نوشتن موسیقی برای کودکان آغاز کرد. اقامت در اروپا سبک وی را متاثر از سبک کلاسیک کرد. وی همچنین با موسیقی کامپیوتری آشنا شد و تحصیلات تخصصی خود را در این رشته تکمیل کرد.

فریبرز لاچینی در آینه آثار موسیقیایی

فریبرز لاچینی در میان موسیقی دانان و موسیقی نوازان ایرانی از معدود افرادی است که هنوز هم آثارش در دنیا خریدار دارد و ناشر کارهای بتهوون و دیگر بزرگان موسیقی از جمله واگنر و ارف و دیگران، خواهانِ آثارش هستند. او در ایران بیشتر با مجموعه آلبوم های «پاییز طلایی» شناخته شده است؛ اما یک سه گانه با نام «مرثیه» هم دارد.  

آلبوم های پرفروش پائیز طلائی و نوآوری دکلمه شعر نو از نخستین آثار لاچینی پس از بازگشت به ایران است. لاچینی در ۱۳۶۴ خورشیدی برای نخستین بار از رایانه در آهنگسازی سود جست و پیشگام استفاده از این تکنولوژی در ایران به شمار می رود. وی در طول ۱۵ سال بعد با بهره گیری از رایانه، برای صدها فیلم، سریال، انیمیشن و ... آهنگ ساخت به طوری که فعال ترین آهنگساز فیلم در این دوره و شاید در تاریخ موسیقی فیلم ایران به شمار می آید. موسیقی نار و نی، دندان مار، رد پای گرگ و نوای آشنای برنامه کودک برای بیش از ۲ دهه و صدها پروژه دیگر حاصل فعالیت های هنری این دوران این آهنگساز است.
لاچینی در سال های گذشته، با ادامه آلبوم های پائیز طلائی و سه گانه مرثیه، فعالیت خود را بر روی خلق آثار کلاسیک مدرن متمرکز کرد و همزمان در حال مستند سازی و علمی کردن بیش از هزار قطعه پاپ و فولکلور ایران در مجموعه بوی دیروز، است. حاصل این تلاش، دعوت اخیر ناشر آلمانی Schott Music با سابقه درخشان ۲۷۰ ساله در نشر موسیقی کلاسیک، برای همکاری با وی است. این کمپانی که ناشر اساتید و بزرگانی در موسیقی کلاسیک چون بتهوون، واگنر و کارل ارف است، نشر تمام آثار فریبرز لاچینی را در سطح گسترده و جهانی در برنامه کاری خود دارد.

لاچینی علاوه بر ساخت موسیقی، نزدیک ۶۰۰ کتاب نیز در زمینه پیانو منتشر کرده است. خودش در این باره می گوید: بد نیست بدانید بر اساس برآوردهایی که در دنیا انجام شده بود، من نخستین شخصی هستم که در زمینه کتاب های موسیقی این تعداد اثر را نوشته ام. قابلیت این کتاب ها قابل اجرا بودن شان برای همه نوازنده ها در سراسر دنیاست. ببینید از نظر من کار کردن در حوزه مکتوب و نوشتن کتاب هایی در زمینه موسیقی تاثیر به مراتب بیشتری در مقایسه با انتشار آلبوم یا حتی به روی صحنه بردن کنسرت دارد. شما می دانید افرادی که می توانند از این آثار استفاده کنند با اختلاف معناداری بیش از اشخاصی است که می توانند به موسیقی شما گوش دهند. به همین خاطر هم هست که من مدت هاست تصمیم گرفته ام بیشتر فرصتم را در همین زمینه صرف کنم و از این کار لذت می برم. در حوزه کپی رایت وضعیت در خارج از ایران کمی بهتر از داخل است. آنجا برای انتشار یک اثر بین ۳ تا ۷ هزار دلار عنوان مولف می گیرید. در زمینه انتشار این کتاب ها کار ویژه ای انجام داده ام. این آثار از طریق سایت خودم قابل عرضه هستند. شیوه خاصی را برای آموزش یک آهنگ در نظر گرفته ام به این صورت که آن ملودی را در چند ورژن ساده، متوسط و سخت ارایه داده ام اما اتفاق جالب و عجیب این است که عزیزانی که کتاب را از روی سایت بر می دارند در جاهای دیگر هم پخشش می کنند و برخی از این افراد هم علاوه بر این که در محتوای کتاب دست می برند، آن را به اسم خودشان منتشر می کنند. (۳)

منابع:

۱.فریبرز لاچینی: نزدیک به ۴۰۰ میلیون تومان خرج صورتم کرده‌ام؛ خبرگزاری آنا؛ فروردین ۱۳۹۶

۲.زندگینامه:فریبرز لاچینی(۱۳۲۸-)؛ سایت فریبرز لاچینی

۳. گفت و گو با فریبرز لاچینی هفته نامه صدا؛ مهر ۱۳۹۶