شناسایی و معرفی نقوش اصیل قلمزنی و مقایسه با آثار ساسانی و هخامنشی

سید عبدالمجید شریف‌زاده  با اعلام این خبر گفت: اگرچه هنر قلمزنی به طور کلی، هنری زنده ست؛ به واقع حیات این هنرـصنعت، تنها در شهر اصفهان ادامه دارد و شعله آن در شهر شیراز که زمانی دارای قلمزنان بسیار و قلمزنی های چشم نواز به‌خصوص روی نقره بوده، امروزه رو به خاموشی است.
شریف زاده با بیان اینکه هنر قلمزنی شیراز آنچنان جایگاه رفیع و مستحکمی داشته که بخشی از توصیفات جهانگردان را به خود اختصاص داده تصریح کرد: قلمزنی شیراز، از عیار نمودن فلز تا نقوش آن از آثار پیشینیان الهام گرفته و نمونه  خاصی از نقوش که به نام «قلم جمشیدی» شهرت دارد، از نقش برجسته های هخامنشیان ملهم بوده و در بخش گیاهان از زرینه ها و سیمینه های عصر ساسانی الگوبرداری شده است.
وی خاطرنشان کرد: البته در قرون حاضر به جهت آنکه هنر پایه  قلمزنی، دواتگری، به کل از بین رفته است؛ نقش ها بر ظروفی می نشینند که مطابقت تام با آن ندارد لذا این گسست تصویری باعث ناهمسانی های بصری شده است.
شریف زاده هنر قلمزنی را یکی از رشته‌های هنرهای سنتی و هنر معنوی ایرانیان دانست که از جایگاه ویژه‌ای برخوردار بوده و  به کمک ذوق و اندیشه  هنرمندان ایرانی با تأثیر از آداب؛ سنن و فرهنگ و مذهب در بیان آراء و عقاید ایرانیان به زیباترین وجه بر روی اشیاء فلزی نقش بسته است.
به گفته رئیس گروه پژوهشی هنرهای سنتی پژوهشگاه، شناسایی خاستگاه‌های اولیه نقوش قلمزنی شیراز و یافتن اندیشه زیباشناسانه مستتر در پس هر طرح و نقش آن و یافتن ردپایی از اساتید به جای مانده از این هنر است تا با مقایسه فن شناسی و قلمهای مورد استفاده ، سبک قلمزنی شیراز و اصفهان، مجزا شود.
وی اظهار داشت: هنر قلمزنی شیراز به واسطه روحیه گردشگری موجود در میان مردم این خطه، به سبکی نظام یافته است که دارای پوشش کوچندگان و اقوام مختلف فارس (ترک، لر و فارس) بوده و با تصاویر انسانی موجود در نقش برجسته های عصر هخامنشیان و ساسانیان آمیخته شده و  گویا سربازان تخت جمشید با همان صلابت و جاودانگی، لباس‌های لری، ترکی و فارسی بر تن کرده اند.
به گزارش پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری او گفت: در هنر قلمزنی شیراز شباهت‌های بسیاری در بخش نقوش جمشیدی با هنر عصر هخامنشی وجود دارد که البته به صورت خاصی با فرهنگ فولکلور اُستان فارس و علی الخصوص کوچندگان لُر و ترک آن آمیخته شده است.
شریف زاده البسه و پوشاک را بااهمیت دانست و تصریح کرد: گویا نقش برجسته های سنگی هخامنشی در خطه فارس به پوشاک محلی آذین شده و در قلمزنی به کار برده شده اند، از این روی، پادشاهان، گروه هدیه آورندگان و سپاهیان تخت جمشید به حالت زنده نما در قلمزنی شیراز ظهور و بروز پیدا می کند.
او با بیان اینکه در بخش تصاویر نباتی قلمزنی شیراز با الگوگیری از هنر عصر ساسانی است، افزود: نقش برجسته های ساسانی چه در بخش سنگی، گچ بری و چه در بخش زرینه ها و سیمینه ها، تأثیرات عمیق در بخش نمادپردازی‌های نباتی هنر قلمزنی شیراز نهاده اند.

قَلَم‌زنی عبارت است از تزیین و کندن نقوش روی اشیای فلزی به ویژه مس، طلا، نقره، برنج یا به عبارت دیگر ایجاد خطوط و نقوش به وسیله قلم با ضربه چکش و روی اجسام فلزی. قلم‌زنی یکی از رشته‌های هنرهای سنتی ایران است که در دسته‌بندی، در رده هنرهای صناعی و در گروه فلزکاری قرار دارد. قلمزنی روی مس. ساختن اشیاء با فلز مس، برنج، نقره  به روش سرد را «دواتگری» گویند، این هنر با سابقه چندین هزار ساله خود؛ در دوران هخامنشیان رواج یافت و در دوره ساسانیان به اوج خود رسید.