حفاظت از جنگل در دستان بی‌حفاظ جنگلبانان

چهارمحال و بختیاری ۳۱۱ هزار هکتار مساحت جنگلی دارد، بلوط ایرانی، بنه، زبان گنجشک، انواع بادام‌های کوهی، شن و درخت سرو کوهی از درختان غالب جنگل‌های استان در رویشگاه‌های جنگلی شهرستان‌های لردگان، اردل، کوهرنگ، کیار و قسمتی از بروجن هستند.

اکنون ۵۱ درصد جنگل‌ها با مساحت ۱۵۱ هزار هکتار در شهرستان لردگان و بعد از آن بیشترین سطح جنگل‌های استان مربوط به اردل و بازفت کوهرنگ است.

اگر چه حفاظت از منابع طبیعی وظیفه‌ای همگانی است اما در کنار این، افرادی هستند که به صورت تخصصی کار حفاظت از جنگل‌ها و مراتع را بر عهده دارند.

افرادی که نگران جنگل هستند نگران از اینکه نکند درختی بیفتد و عضوی از خانواده بزرگ جنگل کم شود، سینه سپر می‌کنند و حفاظت از منابع طبیعی و جنگل را چون حفاظت از خویشتن می‌دانند، نفس این افراد با درختان گره خورده است.

حسینعلی عسگری دشتکی یکی از جنگلبانان استان است که امسال به پاس زحماتش در مراسم تجلیل از جنگلبانان نمونه کشور مورد تقدیر قرار گرفته است.

هر انسانی نسبت به طبیعت دین دارد

عسگری دشتکی در گفت و گو با ایرنا با بیان اینکه کار خود را به عنوان جنگلبان از اواخر سال ۹۴ در شهرستان اردل آغاز کرده است، اظهار داشت: حفظ، حراست و صیانت از محیط زیست، جنگل، مراتع و جلوگیری از تصرف اراضی ملی در حیطه وظایف ما است.

وی با اشاره به اینکه جنگل منبع تولید اکسیژن و مانع فرسایش خاک، مایه حیات و تولیدکننده خاک است، افزود: طبیعت متعلق به همه مردم و سرمایه ملی است باید در حفظ و صیانت از آن تا جایی که امکان دارد تلاش و فرهنگ‌سازی کرد.

این جنگلبان نمونه با بیان اینکه روزگاری شکارچی بوده است، تصریح کرد: اگر چه من پروانه شکار داشتم و با مجوز این کار را انجام می‌دادم، اما حس کردم که شکار در مقابل انقراض و نابودی گونه‌های جانوری هیچ ارزش و نتیجه‌ای جز نابودی و فقر محیط زیست ندارد آن زمان بود که تصمیم گرفتم شکار را برای همیشه ترک کنم اکنون نیز از سال ۸۴ تاکنون دست به اسلحه نزده‌ام.

عسگری دشتکی از عشق خود به طبیعت، از نجات انسان گرفتار در چنگال خرس و خرس گرفتار سخن گفت و بیان کرد: به دلیل کمبود نیرویی که در این زمینه وجود دارد هر کجا که برای حفاظت از جنگل و طبیعت گفته شد، رفتم.

وی با اشاره به اینکه در بحث قاچاق چوب و چرای غیرمجاز با عوامل متخلف برخوردهای فیزیکی نیز داشته است، تصریح کرد:۲۷ اسفند ماه سال ۹۸ به دنبال درگیری در موضوع ورود دامداران غیرمجاز به مراتع  از ناحیه پای چپ و مچ دست راست آسیب دیدم از همین‌رو به عنوان جنگلبان ایثارگر نمونه معرفی شدم.

این جنگلبان با بیان اینکه در آن زمان منطقه کوهستانی اردل هیچ پوشش گیاهی ندارد، گفت: بحث ما مدیریت و الگوسازی رفتارهای اجتماعی و فرهنگ‌سازی بود و همین موضوع منجر به درگیری من با مرتعداران شد.

قوانین برخورد با متخلفان سختیگرانه‌تر شود

عسگری دشتکی با تاکید بر ضرورت فرهنگ‌سازی حفاظت از عرصه‌های طبیعی در بطن جامعه، خاطرنشان کرد: مدیریت چرا باید با قدرت از طرف دستگاه‌های مربوطه اجرا شود نباید اجازه داد مراتع به دلیل کوچ زود هنگام یا دیرهنگام از بین بروند.

وی قطع جنگل را یک مصیبت برای طبیعت دانست و ادامه داد: کوره‌های زغال نیز یک مشکل است زیرا وقتی کوره زغال احداث شود اول باید درخت قطع شود و این خود به نابودی جنگل می‌انجامد.

جنگلبان نمونه کشوری با بیان اینکه منابع طبیعی در چند سال اخیر عملکرد خوبی در بحث اطفاء حریق داشته است، تاکید کرد: اداره کل منابع طبیعی در این زمینه مدیریت خوبی داشته است با دست خالی در بحث اطفا حریق عملکرد خوبی را ارائه کرده است.

عسگری دشتکی به منابع و حقوق پایین جنگلبانان اشاره و بیان کرد: اگر چه من به عنوان نیروی شرکتی و با حقوق پایین مشغول به کار هستم اما علاقه به کار و حراست از منابع طبیعی و محیط زیست این مسائل را برای من بی‌اهمیت کرده است.

وی با بیان اینکه هر انسانی نسبت به منابع طبیعی ادای دین دارد، ادامه داد: دستگاه‌های قضایی قوانین سختگیرانه‌تری در برخورد با متخلفان داشته باشند.

این جنگلبان تاکید کرد:انتظار است که مردم برای حفاظت از طبیعت و انتقال این سرمایه به نسل‌های آینده احساس مسئولیت کنند و مسئولان نیز برای حفاظت بیشتر از طبیعت همت بیشتری داشته باشند.

طبیعت زاگرس نیازمند نگاه ویژه مسئولان است

قدیر جلیل سرجنگلبانی بخش منج شهرستان لردگان نیز دیگر جنگلبان نمونه امسال است که به گفته خودش از سال ۸۸ به عنوان نیروی امریه وارد منابع طبیعی شده و بعد با قبولی در آزمون استخدامی از سال ۹۴ به عنوان نیروی رسمی در این جایگاه مشغول کار شده است.

وی مهمترین مشکل جنگلبانان را در بحث حقوق و مزایا دانست و بیان کرد: قاچاق چوب، آفات و بیماری‌هایی که درختان را درگیر کردند از مشکلات درختان و جنگل‌ها هستند.

مسائل اقتصادی جنگل‌نشینان را به تعرض به جنگل وا می‌دارد

سرجنگلبان بخش منج شهرستان اردل با اشاره به نقش فرهنگ‌سازی در حفاظت از طبیعت، تصریح کرد: فرهنگ‌سازی تاثیر دارد اما عمده مشکل این است که روستاییانی که در مجاورت جنگل‌ها هستند به دلیل کشاورزی به مرتع و جنگل ورود می‌کنند.

جلیل با اشاره به اینکه دامداری و به خصوص بز قاتل جنگل است، افزود: می‌توان فرهنگ‌سازی کرد ولی مسائل اقتصادی نیز جنگل‌نشینان را به تعرض نسبت به جنگل وا می‌دارد.

حفاظت از عرصه‌های جنگلی با دستان خالی انجام می‌شود

وی حضور در عرصه کنترل حریق و ثبت پرونده‌های تخلف را باعث انتخابش به عنوان جنگلبان نمونه عنوان و بیان کرد: انتظار این است که مسئولان نگاهی به طبیعت زاگرس داشته باشند و این جنگل‌ها برایشان مهم باشد چون خیلی مواقع در واقع توجهی به طبیعت ندارند.

سرجنگلبانی بخش منج شهرستان لردگان با تاکید بر اینکه حداقل میانگین سازمانی باید برای تعداد نیروی قرقبان رعایت شود، خاطرنشان کرد: به طور تقریبی اینجا برای هر ۵۰ تا ۶۰ هزار هکتار دو قرقبان وجود دارد.

جلیل، خواستار توجه به بودجه و اعتبارات این بخش شد و خاطر نشان کرد: هم‌اینک حفاظت از عرصه‌های وسیع جنگلی سخت گذر و کوهستانی بادست خالی صورت می‌گیرد و از نظر امکانات اولیه مانند وسایل نقلیه ماشینی و موتوری در تنگنا هستیم.

بار سنگین حفاظت از عرصه‌های جنگلی روی دوش ۹۰ جنگلبان

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه هم‌اینک ۹۰ نفر جنگلبان حفاظت از عرصه‌های جنگلی استان را بر عهده دارند، اظهار داشت: براساس میانگین جهانی ۲ هزار هکتار جنگل یک نفر جنگلبان باید وجود داشته باشد ولی ما در استان به طور تقریبی به ازای هر ۱۰ هزار هکتار یک نفر قرقبان داریم که البته بعضی جاها مساحت زیر پوشش یک قرقبان بیش از این میزان است.

علی محمدی مقدم با اشاره به اینکه همه این نیروها به صورت شرکتی مشغول به کار هستند، تصریح کرد: نیروهای ما بازشسته شده و هیچ نیروی جایگزین آنها نشده است، این موضوع یکی از ضعف‌های دولت است چرا که طبق قانون امور استخدامی کشور در مشاغل خدماتی به ازای هر سه نفر بازنشسته باید یک نفر جایگزین شود و برای مشاغل حاکمیتی مانند جنگلبانی باید به ازای هر یک نفر بازنشسته یک نفر استخدام شود ولی متاسفانه این قانون در کشور اجرا نشده است و ما استخدامی در این زمینه برای جایگزینی نداشته‌ایم.

وی افزود:هم اینک از سوی رئیس سازمان جنگل‌ها و مراتع پیگیری‌هایی در بحث استخدامی جنگلبان‌هان در حال انجام است.

چشم طمع و نیاز عامل قطع جنگل

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری بیان کرد: وقتی پای زغال، کوره زغال و قاچاق چوب و زغال در میان باشد مساله طمع مطرح می‌شود چرا که این سودجویی و زیاده‌خواهی را نشان می‌دهد و رویکرد ما این است که با حمایت نیروی انتظامی به شدت با این موارد برخورد کنیم.

محمدی مقدم به افزایش جریمه هر کیلوگرم زغال به ۵۰۰ هزار ریال در استان اشاره و بیان کرد: برخی قاچاقچیان با توجه به اینکه جریمه زغال در اصفهان کمتر است سعی می‌کنند خود را به استان اصفهان برسانند که در صورت دستگیری جریمه کمتری را بپردازند.

وی با اشاره به اینکه سال گذشته ۹۰ تن چوب و زغال و پنج ماهه ابتدای امسال ۵۰ تن چوب و زغال در استان کشف و ضبط شده است، ادامه داد: تامین انرژی گرمایشی و آب گرم به دلیل سخت‌گذار بودن منطقه و دسترسی نداشتن جنگل‌نشینان به نفت و گاز  آنها را مجبور به قطع درخت و رفع نیاز از این راه می‌کند.

هر جنگل‌نشین برای تامین آب گرم خود سالانه ۱۲ اصله درخت را قطع می‌کند

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری به ابتکار این اداره کل در رابطه با بحث تامین آب گرم جنگل‌نشینان استان اشاره و تصریح کرد: برای حل این مساله ما حدود یک هزار آبگرمکن خورشیدی تهیه و در شهرستان‌های جنگل‌نشین توزیع کردیم.

محمدی مقدم بیان کرد: هر جنگل‌نشین برای تامین آب گرم و حمام روزانه هفت کیلوگرم و در هفته حدود ۵۰ کیلوگرم چوب مصرف می‌کند که این میزان در طول یک ماه برابر با ۲۰۰ کیلوگرم چوب می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: این میزان چوب معادل قطع درختی به ارتفاع سه متر و قطر ۲۰ سانتی‌متر است یعنی اگر دسترسی به سوخت وجود نداشته باشد جنگل‌نشین در یک سال باید ۱۲ اصله درخت را برای حمام و تهیه آب گرم قطع کند.

استفاده از آبگرمکن خورشیدی میزان قطع درخت را به شدت کاهش داده است

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری تاکید کرد: اثربخشی این کار در پژوهشی با مشارکت دانشگاه شهرکرد بررسی و مشاهده شد استفاده از آبگرمکن خورشیدی میزان قطع درخت را به شدت کاهش داده است.

محمدی مقدم یادآور شد: وظیفه منابع طبیعی سوخت‌رسانی نیست بلکه ما در راستای حفظ جنگل این کار را انجام داده‌ایم این وظیفه شرکت نفت و شرکت گاز است که در راستای رفاه مردم نسبت به تامین انرژی گرمایشی آنها اقدام کنند.

وی یادآور شد: حال که منطقه سخت‌گذر است و دسترسی آسان نیست ما استفاده از پکیج‌های خورشیدی را در دستور کار قرار دادیم ،این شرکت‌ها می‌بایست اعتبار را در اختیار ما قرار دهند تا ما با شناخت و ارتباطی که با مردم داریم آنها رادر اختیارشان قرار دهیم در این صورت هم به حفظ جنگل و هم رفاه جنگل‌نشینان کمک می‌شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری تاکید کرد: آبگرمکن‌ها در اوایل به صورت رایگان توزیع می‌شدند ولی بعد به دلیل تعداد زیاد متقاضیان ۵۰ درصد هزنیه را مردم و ۵۰ درصد مابقی را دولت می‌پرداخت و در حال حاضر نیز به دلیل گران شدن آبگرمکن‌ها ۷۰ درصد رادولت و ۳۰ درصد باقیمانده را مردم می‌پردازند.

انجام ۷۷۰۰ هکتار جنگل‌گاری اقتصادی در استان

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری با بیان اینکه فقر و بیکاری جنگل‌نشینان را به قطع درخت، تخریب جنگل و شخم و شیار برای کاشت دیم سوق می‌دهد، گفت: اینجا نیز اگر از ابزارهای جایگزین استفاده شود می‌توان به مردم کمک کرد ما از سال ۹۴ تاکنون رویکردی را مبنی بر جنگل‌کاری و کاشت گیاهان دارویی شروع کرده‌ایم.

محمدی مقدم بیان کرد: برخی از اراضی ملی هستند که افراد مدعی مالکیت عرفی دارند و هر ساله نیز به صورت غیر قانونی در این اراضی کشت می‌کنند که از نظر قانون جزو منابع ملی هستند و منابع طبیعی براساس قانون مجبور است پرونده این اراضی را به دادگاه بفرستد و اکنون در چارچوب قانون و طبق ماده ۳ قانون حفاظت و بهره‌برداری از منابع طبیعی مالکیت برای دولت است اما برای تغییر الگوی کشت در بین کشاورزان قرار داده می‌شود تا به جای گندم و جوی دیم، جنگل‌کاری اقتصادی مانند بادام دیم، سنجد و سماق و سایر گونه‌های مثمر و یا گونه‌های گیاهان دارویی مانند کلوس، آنغوزه باریجه انجام دهند.

وی تاکید کرد: اگر چه این مساله 2 سالی طول کشید تا ما بتوانیم آن را نهادینه کنیم اما اکنون روی غلطک افتاده است به گونه‌ای که امسال قرار است 2 هزار و ۲۰۰ هکتار جنگل‌کاری اقتصادی از همین اراضی ملی در اختیار مردم قرار داده شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری چهارمحال و بختیاری یادآور شد: از طرف دیگر امسال 2 هزار و ۵۰۰ هکتار نیز کشت گیاهان دارویی با اولویت بهره‌برداران و مرتع‌داران در راستای جهش تولید انجام می‌دهیم.

محمدی مقدم با بیان اینکه از سال ۹۴ تا ۹۸ نزدیک به سه هزار هکتار جنگل‌کاری اقتصادی و گیاهان دارویی در استان انجام شده است، ادامه داد: در این طرح زمین از طریق ماده ۳ قانون حفاظت به صورت رایگان در اختیار بهره‌برداران قرار می‌گیرد و آنها نیز باید ۲۰ درصد درآمد خالص خودشان را به دولت بدهند.

به گزارش ایرنا، امسال در چهارمین جشنواره روز ملی جنگلبان هفت نفر از چهارمحال و بختیاری به عنوان جنگلبان نمونه معرفی و تجلیل شدند.

قدیر جلیل از شهرستان لردگان یونس خلیلی و از شهرستان کیار سعادت الله رئیسی و از شهرستان بروجن به عنوان جنگلبانان نمونه و در بخش جنگلبانان ایثارگر نیز حسنقلی مهری بابادی از شهرستان کوهرنگ و حسین‌علی عسگری از شهرستان اردل منتخب شدند.

در بخش جنگلبانان افتخاری نیز جواد کریمی از شهرستان لردگان و در بخش  همیار طبیعت محافظ اصغر شاهرخی از شهرستان شهرکرد معرفی شدند.