رضویه مشهد، شهری گرفتار حاشیه‌نشینی

شهرستان ۳.۵ میلیون نفری مشهد متشکل از سه بخش مرکزی، رضویه و احمد آباد است که به ترتیب سه شهر مشهد، رضویه و ملک آباد مرکز سه بخش یاد شده هستند.

بر اساس قانون، ساخت و سازها در شهرهای کوچک مانند رضویه مطابق طرح هادی مصوب بنیاد مسکن انجام می‌شود، گسترده شدن و افزایش ساخت و سازها در روستاهای اطراف این شهر کوچک همچنان که به جمعیت این واحد می‌افزاید موجب ایجاد حاشیه نشینی در این منطقه شده است.

بخشدار رضویه به خبرنگار ایرنا گفت: اکنون در روستاهای تپه سلام و جیم آباد که در حریم و خارج از بافت طرح هادی شهر رضویه قرار دارند، ساخت و سازها رونق گرفته است.

مهدی استیری افزود: تجمیع واحدهای تولیدی در این روستاها بویژه تپه سلام به نوعی شهرک صنعتی غیررسمی ایجاد کرده است، وجود موسسه صنعتی گوشت و واحد تولید مواد پروتئینی و ۱۵۶ واحد تولیدی سنگ در روستای تپه سلام نمونه فعالیت گسترده واحدهای صنعتی در این منطقه است.

وی ادامه داد: اکنون افرادی که در این واحدها فعالیت می‌کنند به دنبال سکونت در این محدوده هستند و نیروی مورد نیاز و واقعی و مولد در مناطق روستایی یاد شده به حساب آمده و نیازمند سکونت در این روستاها هستند.

بخشدار رضویه با اشاره به وجود استعدادهای دامداری و کشاورزی در دو روستای تپه سلام و جیم آباد گفت: با همکاری بنیاد مسکن به دنبال ساماندهی واحدهای خارج از بافت شهر رضویه هستیم تا بتوانیم خدمات بهتر و گسترده‌تری ارائه دهیم.

وی افزود: اما افزایش جمعیت در روستاهایی مثل دستگردان و سالارآباد واقع در حاشیه محورهای ارتباطی با مشهد به دلیل مهاجرت مردم از شهر مشهد به مناطق ارزان قیمت در روستاهای آباد و نزدیک به شهر است که این شرایط در دو روستای ذکر شده وجود دارد لذا افزایش سکونت در این مناطق مولد و مثبت نیست و فقط جنبه سکونتگاهی دارد.

استیری ادامه داد: بر اساس سرشماری سال ۹۵ جمعیت شهر رضویه هشت هزار و ۸۰۰ نفر بوده است اما بر اساس آمار مرکز بهداشت اکنون شمار ساکنان آن ۱۱ هزار و ۴۰۰ نفر است، در حال حاضر هزار واحد مسکن مهر در این شهر ساخته شده که فقط این واحدها سه هزار و ۵۰۰ نفر جمعیت دارند.

وی جمعیت این بخش را مطابق سرشماری سال ۹۵ حدود ۷۰ هزار نفر عنوان کرد و گفت: رشد جمعیت در این مدت بواسطه رشد مهاجرتها و حاشیه نشینی در شهر رخ داده است و پیش‌بینی می‌شود براساس خدمات دهی خانه‌های بهداشت ۸۳ هزار نفر در این بخش سکونت داشته باشند.

بخشدار رضویه به افزایش جمعیت روستاها نیز اشاره و بیان کرد: مطابق سرشماری سال ۹۵ جمعیت روستای جیم آباد پنج هزار و ۶۰۰ نفر بوده است که اکنون بیش از هشت هزار نفر سکنه دارد، جمعیت تپه سلام نیز حدود هشت هزار نفر است و فقط چهار هزار نفر در خارج از بافت هادی این روستا زندگی می‌کنند، با همکاری معاونت عمرانی و سیاسی فرمانداری مشهد و بنیاد مسکن موضوع اصلاح طرح هادی در شهر رضویه و روستاهای پرجمعیت در دست اقدام است.

وی افزود: به خاطر شرایط گذشته و عدم نظارت کافی، ساخت و سازهایی انجام شده است، اگر بخواهیم ساخت وسازهای غیرمجاز منطقه را قلع و قمع کنیم تبعات اجتماعی دارد، اگر رها کنیم بازهم با مسائل اجتماعی، بهداشتی و فرهنگی بواسطه حاشیه نشینی‌ها مواجه می‌شویم، در آینده به دنبال جمع بندی برای رفع مشکلات این پهنه هستیم و امیدواریم این پهنه وارد بافت روستایی شود تا خدمات بهتری برای مردم ارائه گردد.

استیری ادامه داد: این اقدامات از قطعه بندی زمین‌های کشاورزی منطقه جلوگیری می‌کند و فروش این قطعات که به معضلی برای بخشداری تبدیل شده، ساماندهی می‌شود. مناطق یاد شده زیر نظر بنیاد مسکن، دهیاری و بخشداری با کاربری مسکونی به واحدهای خرد قطعه بندی می‌شود و برای احداث مسکن به جوانان واجد شرایط واگذار می‌گردد.

وی گفت: بخش رضویه با ۷۱ پارچه آبادی ۵۲ دهیاری دارد و روستاهای تپه سلام، جیم آباد، سالار آباد، دستگردان، میامی، تقی آباد و آبروان پرجمعیت و دارای چند هزار سکنه هستند.

منطقه نیازمند بازنگری در حریم و طرح‌های هادی

معاون عمرانی فرماندار مشهد نیز گفت: برای رفع مشکلات ناشی از افزایش جمعیت و سکونت در این بخش اصلاح و بازنگری در طرح هادی و حریم  شهر رضویه در کارگروه امور زیربنایی استانداری در دستور  کار قرار گرفته که با ملاحظاتی همراه است.

مهدی برامکی افزود: یکی از مشکلات، مساله تعیین حریم شهر مشهد است که با طرح تقسیمات کشوری همخوانی ندارد و حریم یاد شده در محدوده‌ای با حریم شهر رضویه تداخل پیدا کرده، از طرفی برخی زمین‌های آستان قدس رضوی و پدافند هوایی ارتش در جنوب شهر رضویه نیز در حریم این شهر قرار گرفته و نظارتی بر ساخت و سازهای آن نیست لذا شهرداری برای تسهیل در نظارت بر ساخت و سازها خواستار خروج این مناطق از حریم این شهر است.

وی ادامه داد: جلساتی نیز با دهیاران و اعضای شوراهای اسلامی روستاهای تپه سلام و جیم آباد و شهر رضویه برگزار شده و مقرر گردید بواسطه خواست این روستاها و تداخل حریم آنها با شهر رضویه، بافت روستایی یاد شده از حریم شهر رضویه خارج شود که لازم است بنیاد مسکن برای بازنگری در طرح هادی این روستاها تسریع نماید.

معاون عمرانی فرماندار مشهد گفت: در مطالبات اهالی و دهیاران روستاهای تپه سلام و جیم آباد موضوع تبدیل این دو روستا به شهر نیز مطرح است که البته باید این موضوع در فرایند جداگانه و در زمان لازم مورد بررسی قرار گیرد و اقدامات فعلی در این راستا نیست.