روح‌الله منوچهری یکشنبه در نشست "آسیب‌شناسی وضعیت سرانه مطالعه در فارس" عنوان کرد: تاکنون طرح‌های بزرگی به صورت پیمایشی برای ترویج مطالعه انجام شده که به نهایت نرسیده و منجر به ارتقای سرانه مطالعه نشده است.
وی بیان کرد:بر اساس شاخص‌های تعیین‌شده در سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ در حوزه زیربنا باید به ازای هر ۱۰۰ نفر ۸ مترمربع فضای کتابخانه‌ای موجود باشد که این آمار در استان فارس ۵۳. ۱ متر مربع است؛ همچنین در شاخص عضویت باید ۳۵ درصد مردم عضو کتابخانه‌های عمومی باشند اما در حال حاضر تنها ۲. ۳درصد در فارس عضو هستند.
وی افزود: در جلسه انجمن کتابخانه‌های عمومی استان مصوب شد نشستی برای آسیب‌شناسی وضعیت سرانه مطالعه برگزار شود که تاکنون به دلیل اهمیت موضوع، بررسی آسیب‌های مطالعه در سطح ملی توسط نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و وزارت ارشاد برگزار شده است.
منوچهری با اشاره به وضعیت مطالعه در بین ایرانیان گفت: متاسفانه سرانه مطالعه در جامعه پایین است و باوجود همه تلاش‌ها وضعیت مطالعه رضایت‌بخش نیست.
وی به دلایل ناکامی طرح های گذشته اشاره کرد و افزود: از جمله دلایل عدم موفقیت طرح ها را باید ضعف در هدف‌گذاری و عدم تحقق زیرساخت‌ها و پریشانی در اطلاع‌رسانی عنوان کرد.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی فارس گفت: انتظار ما این است که با رصد آینده‌پژوهانه نیازهای اجتماعی محله‌ای را شناسایی کنیم تا دسترسی عادلانه برای همه اقشار جامعه ایجاد شود، پشتیبان این طرح را در نظر بگیریم و متصدی این کار را مشخص کنیم.
طرح آسیب شناسی سرانه مطالعه در کشور به صورت الگو در فارس آغاز شود
محمدرضا قانع، عضو حقیقی انجمن کتابخانه های عمومی استان فارس در این نشست گفت: توجه ما بیشتر این است که چرا مردم کتاب نمی‌خوانند؛ با این حال، سرانه مطالعه یک بخش از موضوع است، اگر سرانه مطالعه بالا رود چه تغییری در فرهنگ مردم به وجود می‌آید؟
وی بیان کرد: هندوستان با ۱۱ ساعت مطالعه در ماه بالاترین آمار مطالعه را دارد اما آیا یک جامعه مدنی پیشرفته است؟
وی ادامه داد: تاکنون طرح مدونی در ایران به صورت تحقیقی برای آسیب‌شناسی مطالعه انجام نشده، هرچند در همایش‌ها، کارگاه‌ها و مصاحبه‌ها به‌صورت پراکنده به این مقوله پرداخته شده است.
قانع افزود: در این طرح که به‌صورت الگو (پایلوت)در فارس آغاز می‌شود، به کارگروهی از متخصصان مختلف از جمله محققان در رشته‌های از علوم تربیتی، روان شناسی، آمار، جامعه شناسی، علم اطلاعات و دانش شناسی نیاز است.
نبود انگیزه مهم ترین دلیل کتاب نخواندن مردم است
ناصر بهمنی، روان شناس و دبیر هیات اندیشه ورز مسائل اجتماعی استان نیز در این نشست عنوان کرد: هیأت اندیشه ورز در استان ها زیرنظر دفتر امور اجتماعی استانداری تشکیل شد که حیطه کار این هیات مسائل اجتماعی و مرتبط با خانه و خانواده است و مطالعه از عواملی است که برای جلوگیری از آسیب های اجتماعی نقش موثری دارد.
وی نبود انگیزه را مهم ترین دلیل کتاب نخواندن مردم دانست و گفت: عوامل انگیزشی دو بعد برون ذاتی و درون ذاتی است که در جامعه ما هیچ‌یک وجود ندارد.
رفتارهای مطالعاتی مردم تغییر کرده است
بیژن خواجه نوری، استاد جامعه شناسی دانشگاه شیراز در این جلسه عنوان کرد: در طرح جامع فرهنگی و اجتماعی شهر شیراز، سرانه مطالعه کتاب در شیراز در هفته یک ساعت برآورد شده است، این طرح در شهرداری رابطه معکوس بین مطالعه و آسیب‌های اجتماعی را نشان می داد؛ بدین‌معنا هرچه مردم بیشتر کتاب بخوانند آسیب ها کمتر است.
وی اظهار کرد: در کشورهای توسعه یافته میزان درآمد، مطالعه، تحصیلات و رتبه کاری با هم هماهنگ است. طبقات اجتماعی متفاوت رویکرد جداگانه ای نسبت به مطالعه دارند. طبقه متوسط جامعه دغدغه کتاب دارد اما تاحدودی باید نیازهای اولیه اش رفع شود.
کتابخانه‌های عمومی نیاز مخاطب را برطرف نمی‌کند
خواجه‌نوری هزینه تولید کتاب و چاپ را از دیگر دلایل کتاب نخواندن مردم دانست و گفت: رفتارهای مطالعه تغییر کرده اما سیاست‌گذاری در حوزه کتاب و کتابخوانی تغییر نکرده است. کتابخانه های عمومی هنوز پر از کتاب‌هایی است که با سلیقه مخاطب همخوانی ندارد و نیاز مخاطب امروز را برآورده نمی‌کند.
سوسن سهامی، عضو هیات علمی دانشکده جامعه شناسی دانشگاه آزاد اسلامی، کتاب خواندن را یک فعالیت عقلانی دانست و گفت: علاوه بر نیاز و انگیزه، مساله دیگر، آموزش است. نظام آموزشی ما بر موضوع پایین بودن مطالعه تاثیر داشته است. کنکور سبب شده که بیشتر افراد، کتاب و خواندن را امری مشکل آفرین بدانند.
وی توزیع نابرابر کتابخانه های عمومی و ناشران را از دیگر عوامل عدم اقبال مردم به مطالعه دانست و ادامه داد: افراد برای انتخاب آزاد هستند اما انتخاب تحت تاثیر فرهنگ و آموزش است. دسترسی به کتاب وجود ندارد و در انتخاب کتاب علایق افراد کتابخوان در نظر گرفته نمی شود.
به گزارش ایرنا در حال حاضر ۲۳۹ کتابخانه عمومی در استان فارس فعال است که از این تعداد ۱۹۴ کتابخانه نهادی و ۴۵ کتابخانه مشارکتی است؛ با وجود این، با وجود این، فارس از نظر تعداد شهرهای فاقد کتابخانه با ۲۲ شهر مقام نخست را در کشور دارد.
نظر شما