امروز تولد اوپک است. سازمان کشورهای صادرکننده نفت که درست ۶۰ سال پیش یعنی ۱۴ سپتامبر سال ۱۹۶۰ ( ۲۴ شهریور ۱۳۳۹) در بغداد با مشارکت ایران، ونزوئلا، عراق، کویت و عربستان متولد شد.
۶۰ سالی که پر از فراز و فرود بوده و در روزگاری اوپک قدرت بلامنازع بازار نفت به شمار می‌رفت و روزهایی نیز کاملا منفعل بود.
در دهه ۸۰ میلادی، اوپک قدرتی داشت که هر تصمیم آن می‌توانست باعث تغییرات چند دلاری قیمت نفت باشد با این حال اختلاف بین اعضای قدرت این سازمان را تا حدی در مناسبات انرژی جهان در سال‌های قبل کاهش داد.
با این حال اعضای این سازمان صدای زنگ خطر را شنیدند و درست در بحبوحه کاهش قیمت نفت در سال ۲۰۱۳، تصمیم گرفتند تنش‌ها و اختلافات سیاسی را پشت درهای این سازمان در وین بگذارند و به تصمیم درستی برای کنترل بازار نفت برسند. آن روزها قیمت نفت از بالای ۱۰۰ دلار در هر بشکه به زیر ۳۰ دلار رسیده بود.
ایران با تحریم فروش نفت رو به رو بود و با این حال، مازاد عرضه در بازار وجود داشت.
از آنجایی که ۳۰ درصد تولید نفت جهان در اختیار اعضای اوپک قرار دارد، تصمیم به کاهش تولید یا همان فریز نفتی توانست قیمت نفت را در کمتر از یک سال به بالای ۷۰ دلار در هر بشکه برساند. البته اوپک در این راه تنها نبود و سایر تولیدکنندگان به رهبری روسیه نیز این توافق را همراهی می‌کردند.
در واقع اوپک تلاش کرد تا از موضع انفعالی خود خارج شده و آستین‌ها را بالا بزند. در این زمینه نیز موفق بود.
شرایط بازار اگرچه با ورود بی‌سابقه نفت شیل آمریکا تا حدی شکننده شد اما تحت کنترل بود.
با این حال مهمان ناخوانده‌ای که تمام جهان را تحت تاثیر قرار داد، اواخر سال ۲۰۱۹ میلادی اقتصاد دنیا و بازار نفت را با بحران رو به رو کرد.
ویروس کرونا یا همان کووید ۱۹ در ۳ ماه اقتصاد جهان را نیمه تعطیل کرد و این موضوع باعث شد تا تقاضا برای نفت کاهش چشمگیری داشته باشد و زمینه برای کاهش قیمت نفت فراهم شود.
در این میان اوپک و سایر تولیدکنندگان در تصمیم عجیب به جای آنکه توافق کاهش تولید نفت (فریز نفتی) را تمدید کنند، اسفند ماه از این توافق خارج شدند.
ساعتی پس از آن قیمت نفت روند کاهشی خود را در پیش گرفت و در مدت یک ماه تا زیر ۲۰ دلار در هر بشکه رسید.
در این مدت اوپک نه تنها ناظر به افت قیمت نفت بود که اعضای آن در مسابقه‌ای سرسام‌آور تولید خود را افزایش دادند و جهان در نفت تولیدی بدون مشتری غرق شد.
این اتفاق باعث شد تا قیمت سبد نفتی اوپک به حدود ۱۰ دلار در هر بشکه برسد. انفعال اوپک اما دیری نپایید و اوپک و متحدان غیر اوپکی آن که در مجموع اوپک پلاس نامیده می‌شوند، تصمیم گرفتند کاهش تولید تاریخی ۹.۷ میلیون بشکه‌ای در روز را اجرا کنند.
توافقی که در خرداد اجرایی شد تا قیمت نفت را کنترل کند.
در واقع ققنوس اوپک برای چندمین بار در ۶۰ سال گذشته از خاکستر سر برآورد و این در حالی بود که بسیاری از صاحبنظران در جهان در انتظار مرگ این سازمان بودند اما اوپک هر بار با تصمیم جدید دوباره متولد می‌شود.
نظر شما