کرونا در اروپا؛ افق مبهم اقتصاد قاره سبز

در میان تمام صنایع بزرگ، صنعت هواپیماسازی، صنعت هوایی و گردشگری به دنبال شیوع کرونا در اروپا متحمل خسارت‌های جبران ناپذیری شده است.

صنعت گردشگری اروپا که ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی و همچنین ۱۵ درصد فرصت‌های شغلی کشورهای عضو این اتحادیه را به خود اختصاص می‌دهد، به دنبال شیوع کرونا متحمل خسارت‌های بسیاری شده و دست کم ۷۵ میلیون شغل در آستانه نابودی قرار گرفته است.

صنعت هواپیمایی اروپا یکی دیگر از بخش‌های با بیشترین خسارات متحمل شده از بابت کروناست؛ به دنبال خسارت‌های عظیم وارده به شرکت‌های بزرگ هواپیمایی و هواپیماسازی از جمله «ایرباس»، «لوفتهانزا»، «بریتیش ایرویز»، «رایان ایر» بزرگترین خطوط هواپیمایی اروپا هم به تازگی اعلام کرده که به دلیل کاهش سفرهای هوایی بر اثر شیوع کرونا ۱۶۹ میلیون پوند در سه ماهه نخست امسال خسارت دیده است.

رایان ایر و خطوط هواپیمایی انگلیس (بریتیش ایرویز) به تازگی، به طرح دولت این کشور برای قرنطینه کردن مسافران پروازهای خارجی معترض و به دادگاه شکایت کرده اند. در بیانیه این شرکت هواپیمایی آمده؛ غیرممکن است بتوان زمان همه‌گیری کرونا را اندازه‌گیری کرد. اینک نگرانی اصلی ما موج دوم کروناست که انتظار می‌رود اواخر پاییز فراگیر شود.

البته در این میان، بسیاری از این شرکت‌ها بناچار هزاران نفر از کارمندان خود را در اقصی نقاط جهان اخراج کرده‌اند تا شاید بتوانند این صنایع را با توجه به مشکلات مالی که داشته‌اند سرپا نگه دارند.

در آلمان، شرکت های لوفت‌هانزا ۲۶ هزار شغل، فراپورت ۴ هزار شغل، کوندور هزار شغل و تویفلی ۹۰۰ شغل از شمار کارکنان خود کاسته‌اند.

گسترش ویروس کرونا و لغو سلسله‌وار پروازها، زیان‌های زیادی به بخش‌ حمل‌ونقل هوایی در جهان وارد کرده که در این میان، «لوفت هانزا» از تهدید کرونا بر ۲۲ هزار موقعیت شغلی در این شرکت هواپیمایی خبر داد و اعلام کرد با تداوم شرایط همه‌گیری کرونا، نزدیک به ۲۲ هزار موقعیت شغلی این شرکت در معرض خطر قرار گرفته است.

در طرف دیگر، اگر چه در حال حاضر نشانه‌هایی از بهبود اوضاع بازار خودرو در جهان در سه ماه دوم سال جاری میلادی به چشم می‌خورد، ‌اما تداوم روند شیوع بیماری کرونا آینده صنعت خودروسازی بویژه در اروپا را در هاله‌ای از ابهام فرو برده است.

طبق گزارش اخیر نشریه پلتس، اگرچه صنعت خودرو در منطقه اتحادیه اروپا نیز در ۱۷ ماه گذشته رکود را تجربه کرده است، شاخص مدیران خرید در ماه ژوئن به بیشترین رقم در چهار ماه گذشته یعنی ۴۷.۴ درصد رسید. این رقم در ماه مه حدود ۳۹.۴ درصد بود.

همچنین میزان تقاضا برای خرید خودرو در اتحادیه اروپا در ماه ژوئن در مقایسه با مدت زمان مشابه در سال گذشته میلادی با ۲۲.۳ درصد کاهش به ۹۴۹ هزار و ۷۲۲ خودرو رسیده است.

همچنین این رقم در نیمه نخست سال جاری میلادی با ۵۲.۳ درصد کاهش روبرو شده است. بحران ویروس کرونا در نیمه نخست سال میلادی جاری، ۹۰ میلیارد یورو نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۱۹ به صنعت خودرو اروپا خسارت زده که آمارها حاکی از افزایش آن تا یکصد میلیارد یوروست.

بر اساس گزارش‌های رسمی منتشر شده اخیر، عقب‌گرد تولید و توقف چرخ اقتصاد در اروپا در فاصله آوریل تا ژوئن ۲۰۲۰، از سال ۱۹۹۵ تا کنون بی‌سابقه ارزیابی شده است. به گفته اداره آمار اروپا رکود ناشی از همه‌گیری کرونا در دومین فصل سال نیز تداوم داشته و اقتصاد ۱۹ کشور اروپایی ۱۲.۱ درصد کوچک شده است.

عوامل دخیل در این سقوط، محدودیت‌های اعمال شده برای مهار کرونا برشمرده می‌شوند؛ محدودیت‌هایی که به ویژه در ماه آوریل، بخش بزرگی از اقتصاد اروپا را فلج کردند. کرکره فروشگاه‌ها، رستوران‌ها و هتل‌ها پایین آمد، کارگاه‌ها و کارخانه‌ها از کار افتادند و هیچ مراسم و نمایشگاه و برنامه‌ای برگزار نشد.

طبق گزارشی که در ماه گذشته منتشر شد، رکود موجود در حالی است که در نخستین فصل سال ۲۰۲۰، تولید ناخالص داخلی در محدوده یورو، ۳.۶ درصد کاهش داشت. در دومین فصل و با سنگین شدن سایه پاندمی، همه کشورهای  اتحادیه به درجات مختلفی درگیر ریزش اقتصادی شدند.

به طور نمونه، اقتصاد ‌آلمان  ۱۰.۱ درصد کوچکتر شد، در حالی که این رقم در هلند  ۸.۵ درصد بود. شیب سقوط اقتصادی ایتالیا، اسپانیا و فرانسه اما بیشتر بود.  در ایتالیا ۱۲.۴  درصد، در فرانسه ۱۳.۸ درصد و در اسپانیا ۱۸.۵ درصد.

به نوشته دویچه وله، بسیاری از کارشناسان اقتصادی تخمین می‌زنند که  در سومین فصل سال جاری، اقتصاد کل اروپا به مدار رشد برگردد. اتکای این پیش‌بینی، تدابیری است که از ماه مه در اغلب کشورهای حوزه یورو برای کاهش محدودیت‌های کرونایی به جریان افتاد.

بر همین اساس، نشانه‌هایی فزاینده از بهبودی کسب و کار و به گردش افتادن چرخ اقتصاد در سه ماهه سوم به چشم می‌خورد. با این همه، دولت آلمان یادآوری کرده که تداوم این روند، به موقعیت همه‌گیری کووید – ۱۹ در داخل یا خارج از این کشور بستگی دارد.

«پتر آلتمایر» وزیر اقتصاد آلمان ابراز خوشبینی کرده که دوره رکود اقتصادی پس از تعطیلات تابستانی متوقف شود و اوضاع، حداکثر از ماه اکتبر به مسیر بهبود بیفتد.

«کریستین لاگارد» رئیس بانک مرکزی اروپا هفته گذشته در پایان نشست شورای حکام این بانک در فرانکفورت آلمان اعلام کرد که با وجود ضرورت نظارت بیشتر بر تاثیر رشد ارزش یورو بر کاهش نرخ تورم در منطقه یورو، فعلا نیاز فوری به اصلاح و تغییر سیاست پولی این بانک برای مقابله با تبعات اقتصادی ناشی از شیوه کرونا وجود ندارد.

شورای حکام بانک مرکزی اروپا که متشکل از روسای بانک‌های مرکزی ۱۹ کشور عضو منطقه یوروست، روز پنجشنبه دو هفته پیش به ریاست کریستین لاگارد در فرانکفورت آلمان تشکیل جلسه داد و در نهایت ادامه اجرای بسته ۱.۳۵ تریلیون یورویی خرید اضطراری اوراق قرضه و حفظ نرخ بهره منفی نیم درصدی را بار دیگر تصویب کرد.

تصمیم حفظ ثبات سیاست پولی بانک مرکزی اروپا در شرایطی اتخاذ شد که پیشتر برخی اقتصاددانان ضمن هشدار نسبت به تبعات منفی تقویت ارزش یورو بر لزوم تغییر سیاست بانک مرکزی اروپا برای تحریک تورم با هدف بهبود رشد اقتصادی منطقه یورو تاکید کرده بودند.

یورو از ماه مارس بیش از ۱۰ درصد در برابر دلار تقویت شده است و با ارزانتر شدن واردات، سطح قیمت‌ها در منطقه یورو روند نزولی به خود گرفته و در عین حال از قدرت رقابتی صادرات این منطقه کاسته شده است. مطابق به نوشته یورونیوز، تازه‌ترین گزارش اداره آمار اتحادیه اروپا«یورواستات» نرخ تورم در منطقه یورو برای نخستین بار در چهار سال گذشته منفی شده است.

با این حال، لاگارد تصریح کرد که مطابق تازه‌ترین پیش‌بینی بانک مرکزی اروپا نرخ تورم در منطقه یورو تا پایان سال ۲۰۲۰ به مثبت ۰.۳ درصد می‌رسد و با روندی صعودی در دو سال آینده به ۱ و ۱.۳ درصد خواهد رسید.

رئیس بانک مرکزی اروپا در ادامه تاکید کرد که شورای حاکم آماده است تا تمامی ابزارهای خود را برای هدایت نرخ تورم در مسیر هدفگذاری شده به کار ببندد. البته او خاطر نشان کرد که هر اقدامی در این خصوص پس از رصد مستمر تاثیر رشد ارزش یورو بر کاهش قیمت‌ها در دوره زمانی «میان‌مدت» و نه کوتاه مدت اتخاذ خواهد شد.

پیشتر بانک مرکزی اروپا اعلام کرده بود که نرخ بهینه تورم برای تضمین رونق اقتصادی منطقه یورو ۲ درصد است.

لاگارد همچنین با ارائه نتایج پیش‌بینی ماه سپتامبر بانک مرکزی اروپا گفت که نرخ رشد اقتصادی منطقه یورو در سال جاری میلادی کمتر از برآورد پیشین این بانک در ماه ژوئن کاهش خواهد یافت و به ۸ درصد محدود خواهد شد.

او یادآور شد که به دلیل ادامه شیوع ویروس کرونا و افزایش نااطمینانی نسبت به آینده رشد اقتصادی منطقه یورو در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ قدری کمتر از پیش‌بینی قبلی بانک مرکزی اروپا خواهد بود.

به تازگی، شورای جهانی سفر و جهانگردی با انتشار گزارشی از زیان احتمالی ۳۸ میلیارد یورویی اقتصاد آلمان به دلیل کاهش قابل توجه تعداد گردشگران خارجی در این کشور در سال جاری خبر داد.

شورای جهانی سفر و جهانگردی ادعا می کند که کاهش تعداد توریست می تواند اقتصاد آلمان را به شدت تحت تاثیر قرار دهد زیرا مقدارهزینه صرف شده توسط گردشگران نسبت به سال‌های قبل ۸۲ درصد کاهش می یابد، نزولی که برابر با ۱۰۴.۱ میلیون یورو در روز، یا ۷۲۹ میلیون یورو درهفته است.

صنعت جهانگردی در زمره صنایع مهم و درآمدزای اقتصاد آلمان است. امسال به دلیل کمبود گردشگر، آلمان در معرض از دست دادن نزدیک به ۴.۶ میلیون شغلی است که بقای آنها وابسته به صنعت گردشگری است.

«گلوریا گوارا» مدیرعامل شورای جهانی سفر و جهانگردی گفته که برقراری مجدد سفرها بین دو سوی اقیانوس اطلس، اروپا و آمریکای شمالی و جنوبی می تواند برای شرکت‌های هواپیمایی و هتل ها و آژانس‌های مسافرتی و مجریان تور مفید باشد و همچنین می تواند به احیای میلیون‌ها شغل کمک کند.

تنها صنعت گردشگری آلمان نیست که تحت تأثیر کاهش جهانگردان درهمه گیری کرونا با بحران روبروست اغلب کشورهای اروپایی دوران بحرانی را سپری می کنند. شورای جهانی سفر و جهانگردی چندی پیش طی گزارشی اعلام کرد که کاهش حضور گردشگران می تواند تا پایان سال میلادی صنعت توریسم بریتانیا را با ۳۳ میلیارد پوند خسارت مواجه کند.

در هفته‌های اخیر، افزایش تعداد مبتلایان به کرونا در آلمان برخی از کشورهای اروپایی را ترغیب کرد تا شهروندان خود را از سفر به آلمان برحذر کنند، ازجمله نروژ که از شهروندان خود خواسته است که به آلمان سفر نکنند، زیرا این کشور یک منطقه پرخطر محسوب می شود.

سی ان ان به تازگی در گزارشی به روابط چین و اتحادیه اروپا پرداخته و تقویت چنین روابطی را برای کمک به دو طرف در مقابله با نقش آمریکا در تخریب ثبات جهانی ضروری دانسته است. «سی ان ان» نوشت: امسال اتحادیه اروپا با معمایی در روابط با چین مواجه بود. در آغاز سال دو طرف امیدوار بودند به پیشرفت روابط اقتصادی و استراتژیک خود در اجلاس تاریخی  شهر لایپزیک آلمان کمک کنند. همه گیری بیماری کووید-۱۹ این مفهوم را دارد که به جای فرش قرمز در آلمان، دیگر اعضای اتحادیه اروپا و مقامات ارشد بروکسل و شی جین پینگ رئیس جمهوری چین مجبور خواهند شد نشست خود را با آنگلا مرکل صدراعظم آلمان و روسای کمیسیون اروپا و شورای اروپا از طریق ویدئو کنفرانس برگزار کنند.

با توجه به برگزاری نشست ویدئوکنفرانسی  رهبران اروپا با رئیس جمهوری چین در روز دوشنبه، این‌ها فرصت دیدار با رئیس جمهوری دومین اقتصاد بزرگ جهان را خواهند داشت تا شاید بتوانند با توجه به رویکرد یکجانبه‌گرایی واشنگتن و نزاع تجاری با پکن، بتوانند در چارچوب توافق تجارت آزاد با چین و پیشبرد آن قدم‌های موثرتری بردارند.