از گذشته دور کتاب به عنوان یکی از ابزارهای آموزشی مورد توجه بوده و همه بزرگان به پدیدآوردن آثار علمی و فرهنگ مکتوب توصیه‌های مهمی داشته‌اند. امروزه نیز حاصل تفکر و تجربه اهل اندیشه و معرفت به وسیله کتاب در دسترس همگان قرار می‌گیرد و کتابخانه‌ها، کانون و همایش صاحبنظران و گلستان پر طراوت صاحبان معرفت است.
هم اکنون کتاب و کتابخوانی چه جایگاهی در جامعه ما دارد؟ این سوالی است که همه آن‌هایی که دغدغه توسعه اقتصادی، اجتماعی و به ویژه فرهنگی و در یک کلام آرزوی رشد و کمال این کشور را در دل دارند، باید پاسخی اساسی برای آن پیدا کنند. تجربه جهانی نشان می‌دهد که رشد و توسعه تمدن‌ها، ریشه در رشد فکری و فرهنگی هر جامعه دارد و بدون ارتقای فرهنگ کتابخوانی در اجتماع، نمی‌توان به رشد هیچ تمدنی دلخوش کرد.
با وجود رشد رسانه‌های گوناگون جمعی و از جمله شبکه‌های اجتماعی در حال رشد، تاکنون هیچ رسانه‌ای نتوانسته نقشی که کتاب در رشد تمدن‌ها داشته است، ایفا کند.
گرچه کشورهای کمتر توسعه یافته نزدیک به ۸۰ درصد جمعیت جهان را تشکیل می‌دهند، اما ۳۰ درصد از کتاب‌های مصرفی جهان را تولید می‌کنند و کمتر از این نسبت به کتابخوانی مشغولند، این در شرایطی است که کشورهای پیشرفته با ۷۰ درصد انتشار کتاب‌های مصرفی در دنیا بر سایر کشورها سلطه گسترده‌اند.
به نظر می‌رسد در کشور ما یکی از عوامل مهم که در سال‌های اخیر بر خرید کتاب و کتابخوانی تاثیر داشته است، افزایش قیمت کاغذ و در نتیجه‌ی آن کتاب است. برخلاف انتظار، بررسی‌ها نشان از آن دارد که شیوع کرونا در چند ماه گذشته نیز تاثیر منفی بر روند خرید و مطالعه‌ی کتاب داشته است.
خرید کتاب بعد از کرونا به نصف رسیده است
صاحب تنها کتاب فروشی شهر قشم در این خصوص به خبرنگار ایرنا گفت: به طور قطعی می‌توان گفت فروش کتاب قبل از شیوع ویروس کرونا در قشم خوب بود اما پس از آن تقریبا به نصف رسیده است.
فرامرز شیرین بیان با اشاره به افزایش قیمت کتاب تا ۳۰ درصد افزود: با توجه به اینکه کتاب‌خوان‌های قشم را می‌شناسم و با آنان ارتباط صمیمی دارم، گرانی کتاب بر فروش کتاب در این شهر تغییر چندانی نداشته است.
این استاد دانشگاه در خصوص فروش اینترنتی کتاب در ایام تعطیلی مرکزهای فرهنگی کشور گفت: خودم به صورت مستقیم و همچنین یک سایت فروش اینترنتی اقدام به فروش کتاب‌ها انجام داده‌ام، اما به دلیل نبود زیرساخت‌های مناسب در جزیره بر این روش فروش نمی‌توان تکیه کرد.
وی با اشاره به اینکه مشتریانی از سایر شهرها حتی تهران دارد، افزود: مشکلی که فروش اینترنتی را مختل کرده، نبود باربری در جزیره و همچنین تاخیر در ارسال مرسولات از طریق پست است.
بن کتاب در سبد حمایتی دستگاه‌ها قرار بگیرد
شیرین بیان با تاکید بر حمایت مردم و مسوولان از کتاب فروشی‌های محلی برای جلوگیری از تعطیلی آنان تصریح کرد: هدف من از ایجاد کتابفروشی در قشم، مهیا کردن محلی برای تضارب آرا و گفتمان‌های فرهنگی میان اهالی کتابخوان جزیره است و این مکان محیطی سالم برای نوجوانان و جوانان جهت گذراندن دقایقی در کنار آثار ارزشمند اندیشمندان ایرانی و سراسر جهان است.
وی در پایان با بیان اینکه اگر حمایتی از این بنگاه اقتصادی نشود تا پایان سال تعطیل خواهد شد، افزود: منطقه آزاد قشم و سایر ادارات می‌توانند در سبد حمایتی خود بن کتاب هم اضافه کنند تا هم از تعطیلی کتابفروشی‌ها جلوگیری کنند و هم سرانه مطالعه کتاب و فرهنگ را افزایش دهند.
فروش پستی کتاب بامشکل روبروست
صاحب کتاب فروشی روستای هُلُر نیز با اشاره به افزایش ۶۰ درصدی قیمت کتاب در ۲ سال گذشته، تصریح کرد: به علت گرانی کاغذ و همچنین چاپ، این افزایش قیمت در کتاب باعث کاهش تمایل علاقمندان به خرید شدهاست.
احمد رحیمی هلری افزود: امسال نیز شیوع بیماری کرونا باعث شد خرید کتاب به حد صفر برسد.
وی ادامه داد: فروش کتاب های رمان و روانشناسی که طرفداران بیشتری داشت با کاهش آمار فروش زیادی مواجه است، اما آمار فروش کتاب‌های کمک درسی، تغییر چندانی را ندارد.
رحیمی هلری تصریح کرد: با توجه به شیوع ویروس کرونا، به فروش کتاب از طریق پست روی آوردم اما به دلیل تاخیر در تحویل بسته‌ها که گاه تا پنج روز طول می‌کشید، مشتریان از خدمات ارائه شده راضی نبودند.
کرونا باعث رکود جدی انتشار کتاب شد
مدیر انتشارات امیرصدرای قشم نیز با ابراز نگرانی در خصوص گرانی و کرونا و تاثیر منفی هر دو بر اوضاع نابسامان کتاب گفت: قیمت متوسط کتاب امسال نسبت به سال ۹۸ بیش از ۵۶ درصد افزایش داشت.
سَها بَعنونی افزود: از سوی دیگر همه‌گیری بیماری کرونا نیز باعث رکود جدی در انتشار و فروش کتاب در کشور و در نتیجه آن در قشم شده است.
تیراژ پایین باعث بالا رفتن قیمت تمام شده کتاب می‌شود
وی با اشاره به آمار منتشره در بانک اطلاعاتی خانه کتاب کشور افزود: کاهش محسوسی در تیراژ و عنوان‌های منتشره در حوزه کتاب و نشر شاهد هستیم و متاسفانه هرچه تیراژ کتاب پایین بیاید قیمت تمام شده کتاب افزایش می‌یابد و این امر بر خرید کتاب تاثیر منفی دارد.
وی با اشاره به اینکه این مشکلات بر فرهنگ تاثیر مستقیم می‌گذارد تصریح کرد: با برگزار نشدن نمایشگاه‌های کتاب در کشور به ویژه نمایشگاه بین المللی کتاب و نمایشگاه‌های استانی کتاب، به این بازار کم رونق ضربه‌ای مهلک وارد می‌شود.
این فعال فرهنگی ادامه داد: سال گذشته با ۴۰ عنوان کتاب، سالی پرکار برای انتشارات نوپای امیرصدرا بود و سه ماهه نخست امسال نیز با ۱۰ عنوان ثبت اثر و نشر آن نسبت به سال گذشته کاهش نداشته‌ایم و امیدواریم بتوانیم با بسته های حمایتی برای مولفان جزیره، این آمار را افزایش دهیم.
تخفیف های ۵۰ درصدی برای مولفان در نظر گرفته‌ایم
بعنونی تصریح کرد: تخفیف‌های ۵۰ درصدی در صفحه آرایی، ویراستاری و دریافت مجوز در بسته‌های حمایتی انتشارات امیرصدرا گنجانده شده است.
وی و افزود: مسوولان اداره‌ها و نهادهای دولتی و خصوصی به ویژه سازمان منطقه آزاد قشم می‌توانند با حمایت از این صنعت فرهنگی و خرید و اختصاص بن کتاب، مشکلات پیش روی فرهنگ کتابخوانی را رفع کنند.
کتاب‌های منتشره در قشم خریداری می‌شوند
مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی سازمان منطقه آزاد قشم در این خصوص گفت: با پیگیری معاون فرهنگی سازمان منطقه آزاد کمیته‌ای تشکیل شد تا کتاب‌های منتشر شده را بررسی و نظرات تخصصی برای انتخاب و خرید کتاب را به سازمان منطقه آزاد معرفی کنند.
علیرضا کمساری افزود: در این کمیته ۱۰ عضو دارد که شامل مدرسان دانشگاه، و متحصصان در حوزه‌های مختلف است.
وی تصریح کرد: رویکرد انتخاب کتاب‌ها دوگانه است، بدین معنی که یا نویسنده زاده قشم باشد و حوزه کتاب فرقی نمی‌کند یا موضوع کتاب در حوزه قشم باشد.
مدیرکل ارشاد قشم گفت: تا کنون ۱۴ کتاب در این کمیته مطرح شده است که ۹ کتاب رای مثبت کمیته را دریافت کرده‌اند و برای خریداری به سازمان معرفی شده است و این روند ادامه دارد.
وی ادامه داد: تا کنون ۲ هزار جلد کتاب از این روش خریداری شده و در اختیار کتابخانه‌های قشم قرار گرفته است تا مردم قشم نیز بتوانند از آن بهره ببرند.
کمساری همچنین از تخصیص سه میلیارد ریالی حواله کتاب اهدایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به کتابخانه‌های قشم خبر داد و افزود: برای تامین کتاب‌های مرجع کتابخانه‌های قشم، در مهرماه جاری این مبلغ پرداخت و کتاب‌های خریداری شده در اختیار مردم قشم قرار می‌گیرد.
ادعای تاخیر ارسال مرسولات قابل بررسی است
رییس اداره پست قشم نیز در گفت وگو با خبرنگار ایرنا تصریح کرد: با ادعای فراد نمی‌توان درباره تاخیر در تحویل مرسولات اظهار نظر کرد و باید بارکد پستی آن توسط این اداره بررسی شود.
منصور وزیری افزود: پست روستایی در همه کشور به صورت ۲ روز یکبار ارسال می‌شود و ممکن است بین پنج شنبه تا یکشنبه هفته بعد از نظر مشتری وقفه‌ی چهار روزه قلمداد شود.
وی با اشاره به اینکه پست سفارشی به وصرت معمول بیش از سه روز زمان ارسال دارد افزود: ارسال کتاب معمولا از طریق پست سفارشی انجام می‌شود و در قیاس با پست پیشتاز و ویژه، زمان بیشتری را می‌طلبد.
وزیری در پایان خاطرنشان کرد: شکایت مشتریان هم به صورت حضوری و هم از طریق سایت شرکت ملی پست جمهوری اسلامی قابل ثبت و پیگیری است و با شناسه پستی مرسوله می‌توان زمان دقیق ورود و خروج مرسولات را در هر اداره از طریق سایت شرکت پست مشخص کرد.
در حالی که ناشران و فروشندگان کتاب سعی کرده‌اند در برابر مشکلات جدید از جمله گرانی و شیوع کرونا طرحی نو برای تعامل با مخاطبان و مولفان بیاندازند تا حیات کتاب در قشم ادامه پیدا کند، به نظر می‌رسد مسوولان حوزه فرهنگی می‌توانندحمایت های بیشتری از این مجموعه داشته باشند تا چراغ کتاب و کتابخوانی در جزیره قشم روشن بماند.
نظر شما