دقیقا همین الان که در حال خواندن گزارش هستید زمان کاشت غده‌های پیاز در جنوب استان کرمان فرا رسیده (بسیاری هم کاشت خود را انجام داده‌اند) و این درحالی است که کشاورزان این خطه با افزایش چشمگیر نهاده‌های کشاورزی همچون کود و سم مواجه شده‌اند چرا که شرایط کرونایی و وضعیت نامعلوم صادرات، آینده مبهمی را برای فصل برداشتِ تولیدات خود ترسیم کرده‌اند.
فراموش نکنیم اواخر آذرماه سال ۹۷ را که قیمت پیاز و سیب‌زمینی در کشور سر به فلک کشید و همه ما در انتظار برداشت و توزیع تولیدات کشاورزان جنوب کرمان بودیم، وضعیت به حدی رسیده بود که بسیاری از دوستان از تهران با ما تماس می‌گرفتند و می‌گفتند: پس این پیازها و سیب‌های زمینی جیرفت کی وارد بازار می‌شود؟
یادم است که حدود یک ماه همه مردم در انتظار رسیدن محصولات جنوب کرمان و هرمزگان به بازار بودند چون قیمت هرکیلوگرم پیاز در کشور به بیش از ۳۰ هزار تومان رسیده بود و این موضوع شرایط را برای بسیاری از هموطنانمان سخت کرده بود.
حال اگر بحث تورم و افزایش قیمت نهاده‌های کشاورزی را هم در نظر بگیریم باید در زمستان امسال کاری کنیم که حداقل کشاورزانمان متحمل ضرر و زیان نشوند تا برای کاشت بیشتر و تنظیم بازار در زمستان‌های آینده از انگیزه لازم برخوردار باشند.
پنجشنبه ای که گذشت، (۲۷ شهریور) به عنوان خبرنگار ایرنا در جنوب کرمان، به بسیاری از مراکز توزیع کود و مزارع کشاورزی جیرفت سرکشی کردم و مواردی اساسی توجهم را جلب کرد که بر خود لازم می‌دانم این موارد را به اطلاع مسوولان جهاد کشاورزی و سایر نهادهای تصمیم‌گیر برسانم تا قبل از وقوع چالش، چاره‌ای شود. البته برخی از این موضوعات را به صورت خلاصه و عصاره به استانداری کرمان اعلام کردیم؛از جمله اینکه هر کیسه ۵۰ کیلوگرمی کود «سولفات پتاسیم» که سال گذشته ۵۰ هزار تومان بود امسال به بیش از ۵۰۰ هزار تومان افزایش یافته است. علت این افزایش قیمت را در سطور بعدی از کارشناسان و مسوولان جویا می‌شویم.
«تازه این‌ها قیمت‌های دولتی است که تصویر نرخ‌نامه آن را هم از توزیع کننده کود دریافت کردم» اگر کار به بازار سیاه بکشد خدا می‌داند چه بر سر کشاورزان خواهد آمد.
دیروز همچنین به مزرعه‌ای رفتم که آماده کشت پیاز بود و کشاورزش محمدصالح مشایخی نام داشت. به گفته خودش ۲ هکتار زمین را تسطیح و آماده کشت کرده است. حتی نوارتیپ‌ها (لوله‌های آبیاری قطره‌ای) را هم کشیده بود، زمینش نِم و آماده کاشت غده‌های پیاز بود. اما نگرانی از ادامه کار را می‌توانستم در چهره‌اش نظاره کنم. چون جدای از افزایش ناگهانی قیمت کود، نگرانی‌های دیگری هم داشت. می‌گفت: پیش از این برای کاشت هر هکتار غده پیاز حدود سه میلیون و ۵۰۰ هزار تومان هزینه می‌کردم و امسال این هزینه به ۹ میلیون تومان افزایش پیدا کرده است. «مسلما در هنگام برداشت نیز همین مقدار هزینه را متحمل خواهد شد».
با وجود همه این تفاسیر باید عارض شویم، بسیاری از کشاورزان با توکل بر خدا و در راستای تحقق شعار سال «جهش تولید» پای در عرصه تولید محصولاتی برداشته‌اند که می‌تواند کشور را در فصلی که شدیدا به پیاز و سیب‌زمینی نیاز داریم، بی‌نیاز کند و چه بسا صادرات خوبی هم به کشورهای دیگر داشته باشیم اما این مهم منوط به یک جهاد بزرگ برای جلوگیری از واردات پیاز و سیب‌زمینی به کشور توسط افراد سودجو و فرصت‌طلب در دی‌ماه امسال است. چراکه یکی از تجار با تجربه منطقه مطلبی را برایم گفت که اگر شما هم بدانید بسیار متاثر خواهید شد.
او که نخواست نامش در گزارش ما ذکر شود عنوان کرد: در فصل برداشت محصولات زمستانه جنوب، مسوولان قضایی باید به میدان بیاییند و همه مبادی را به طور جدی کنترل کنند چرا که دقیقا آن روزی که مردم جنوب کرمان و هرمزگان و خوزستان پیازهای خود را به خیابان‌ها می‌ریختند یا به قیمت ناچیزی می‌فروختند، عده‌ای سودجو در زیر بار کانتینرهای حامل برنج و کالاهای دیگر، پیاز به کشور وارد می‌کردند. «گوینده این موضوع، خود از تجار و تحلیل‌گران سرشناس کشاورزی است و از من خواست نامش را ذکر نکنم پس طبق رسالت خبرنگاری، ایفای امانت می‌کنم»
و اما، این روزها در حالی کشاورزان هفت شهرستان جنوبی کرمان به استقبال فصل کشت می‌روند که افزایش قیمت کودهای شیمیایی، دقیقا بر سرِ گردنه کِشت، آن‌ها را غافل‌گیر کرده است. زمانی که آن‌ها بیش از ۵۰ درصد مسیر را طی کرده‌اند و راهِ پس و پیش ندارند و این موضوع موجب نگرانی و دلهره‌شان شده است از این رو بر آن شدیم تا گزارشی مستند و کامل تهیه کرده تا بتوانیم به عنوان سرباز کوچکی در خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی، صدای گویای کشاورزان میهنمان باشیم.
پس در مرحله نخست انتظار می‌رود مسوولان با درک شرایط موجود و موارد ذکر شده، نگاه‌شان را به این موضوع بسیار مهم، بیش از پیش ویژه کنند.
در چنین مواقعی می‌طلبد ابتدا به ساکن نظر یک متخصص کشاورزی را جویا شد و در این بین کسی را بهتر از دکتر ذبیح‌الله اعظمی عضو کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی نیافتیم. او از پیگیری‌های خود و همکارانش برای مشخص شدن دلیل افزایش قیمت کودهای شیمیایی پتاسه و فسفره در مجلس شورای اسلامی خبر داد. اعظمی هدف از این پیگیری‌ها را کاهش قیمت کودهای شیمیایی وارداتی پتاسه و فسفره اعلام کرد.
او که نماینده مردم جیرفت و عنبرآباد در مجلس شورای اسلامی هم است، به گلایه کشاورزان در زمینه افزایش قیمت کودهای شیمیایی وارداتی اشاره کرد و از رایزنی با وزیر جهاد کشاورزی برای برطرف شدن این مشکل خبر داد.
وی که ظاهرا از مدت‌ها قبل پیگیر کنترل قیمت این نهاده‌ها بوده اظهار داشت: از روزهای ابتدایی افزایش قیمت کودهای شیمیای پیگیر این موضوع بودیم و کشاورزان بدانند این پیگیری‌ها تا حصول نتیجه ادامه دارد.
این دکترای کشاورزی علت افزایش قیمت کودهای شیمیایی پتاسه و فسفره را «افزایش قیمت ارز و نبود تخصیص ارز ترجیحی برای واردات این کودها» عنوان کرد.
وی از برگزاری نشست کمیسیون کشاورزی با حضور وزیر جهادکشاورزی در زمینه افزایش قیمت کودهای شیمیایی وارداتی خبر داد و گفت: در این نشست مشکلات کشاورزان در زمینه تهیه کودهای شیمیایی به وزیر منتقل شد.
اعظمی که حمایت هیات دولت را در این بین موثر می‌داند، ادامه داد: مقرر شد وزیر جهاد کشاورزی در هیات دولت این مشکل را مطرح و راه حلی برای موضوع ارائه کند تا شاهد کاهش قیمت کودهای شیمیایی باشیم.
او آغاز کشاورزی را در منطقه جنوب کرمان اواخر شهریورماه دانست و از ادامه این فعالیت در زمستان با توجه به شرایط اقلیمی منطقه خبر داد و کاهش قیمت کودهای شیمیایی را از خواسته‌های به حق کشاورزان دانست.
وی همچنین به آغاز کاشت گندم پاییزه اشاره‌ای کرد و گفت: کاهش قیمت کودهای شیمیایی وارداتی خواسته تمامی نمایندگان مناطق کشاورز خیز در خانه ملت بوده و به طور جدی در حال پیگیری است.
عضو کمیسیون کشاورزی و منابع طبیعی مجلس شورای اسلامی هر گونه افزایش قیمت در کودهای شیمیایی ازته را غیرقانونی دانست و گفت: با توجه به اینکه این کودهای شیمیایی در داخل کشور تولید می‌شوند، خوشبختانه هیچ افزایش قیمتی در زمینه کودهای اوره، سولفات آمونیوم و نیترات آمونیوم نداریم.
۹ هزار تن کود ازته در جنوب کرمان توزیع شد
محمد شریفی مدیر شرکت خدمات حمایتی کشاورزی جنوب کرمان نیز از توزیع ۹ هزار تُن کود شیمیایی ازته با نرخ دولتی در هفت شهرستان جنوبی این استان خبر داد. شریفی توزیع این میزان کود را از ابتدای سال جاری تا کنون عنوان کرد و گفت: برای امسال یازده هزار و ۱۲۰ تُن کود ازته تدارک دیده شد که از این میزان بیش از ۹ هزار تن تا کنون توزیع شده و مابقی نیز آماده تحویل به متقاضیان است.
به گفته وی، تدارک کود ازته از طریق پتروشیمی استان فارس طبق برنامه ابلاغی سازمان جهاد کشاورزی جنوب کرمان همچنان ادامه داشته و جای نگرانی در این بخش وجود ندارد.
مدیر شرکت خدمات حمایتی کشاورزی جنوب کرمان رایج‌ترین انواع کودهای ازته را نیترات آمونیم، سولفات آمونیم و اوره دانست و گفت: کودهای ازته از پتروشیمی‌های داخلی تامین می‌شود.
وی قیمت کودهای ازته را به طور تقریبی ۵۵ هزار تومان به ازای هر کیسه ۵۰ کیلویی اعلام کرد و از توزیع این کودها توسط ۴۸ کارگزار بخش خصوصی در هفت شهرستان جنوبی استان کرمان خبر داد.
شریفی ادامه داد: کشاورزان هفت شهرستان جنوبی استان کرمان در صورت مشاهده عرضه کود خارج از شبکه یا (بازار سیاه)، گرانفروشی و نارضایتی از توزیع، موضوع را به شماره ۴۳۳۱۶۱۶۳ گزارش دهند تا در کمترین زمان ممکن به تخلفات رسیدگی شود.
وی در خصوص هزینه‌های مربوط به حمل کودها هم اظهار داشت: هزینه حمل، تخلیه و بارگیری کودهای یارانه‌ای از مبداء تا مقصد با دولت بوده لذا کودهای یارانه‌ای با قیمت مصوب دولتی به کشاورزان ارائه می‌شود.
او با بیان اینکه شرکت خدمات حمایتی در جنوب فعالیت می‌کند، گفت: این شرکت ۴۸ کارگزار بخش خصوصی در هفت شهرستان جنوبی دارد که وظیفه توزیع کود بین کشاورزان منطقه را بر عهده دارند.
مدیر شرکت خدمات حمایتی کشاورزی جنوب کرمان کودهای فسفاته و پتاسه را از نوع وارداتی اعلام کرد و از توزیع ۱۷۰ تُن کودهای فسفاته و ۵۰ تُن کود پتاسه طی سال جاری خبر داد و گفت: توزیع این میزان کود نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش شدیدی داشته است.
وی کاهش توزیع کودهای فسفاته و پتاسه را طی سال جاری به علت دستور توقف توزیع کود توسط دولت برای تعیین نرخ های جدید دانست و افزود: این کودها توسط شرکت، تدارک و در انبارهای مرکزی موجود بوده و در حال حاضر که نرخ‌های جدید ابلاغ شده اقدامات لازم برای تدارک یکهزار تُن کود فسفانه و ۷۰۰ تن پتاسه انجام شده است.
شریفی از آمادگی فروش کودهای فسفاته و پتاسه با نرخ جدید توسط کارگزاران بخش خصوصی در هفت شهرستان جنوبی استان کرمان خبر داد و گفت: کشاورزان برای تحویل سهمیه کود مورد نیاز خود اعم از فسفاته و پتاسه و ازته باید در سامانه پهنه‌بندی وزارت جهاد کشاورزی ثبت نام کنند از این رو برای انجام این ثبت نام باید به مراکز خدمات جهادکشاورزی مراجعه کرده و از آن طریق به کارگزاران توزیع کود شرکت معرفی شوند.
شریفی اظهار داشت: شرکت خدمات حمایتی کشاورزی جنوب کرمان تمامی کودهای مورد نیاز منطقه برای کشت پاییزه را تدارک دیده و آماده تحویل این کودها به کشاورزان از طریق کارگزاری‌های شرکت در هفت شهرستان جنوبی کرمان است.
وی با بیان اینکه شرکت خدمات حمایتی کشاورزی هیچ‌گونه نقشی در افزایش قیمت کودها نداشته است، تصریح کرد: این نرخ‌ها با توجه به تبدیل ارز تخصیصی به واردات کودها از ارز دولتی به ارز نیمایی از سوی سازمان برنامه و بودجه کشور افزایش یافته است!
مدیر شرکت خدمات حمایتی کشاورزی جنوب کرمان ادامه داد: بر همین اساس نرخ‌های جدید توسط وزارت صمت و سازمان حمایت از مصرف کننده و تولید کننده محاسبه و از سوی دفتر ریاست محترم جمهوری به وزارت جهادکشاورزی و شرکت خدمات حمایتی کشاورزی ابلاغ شده است.
افزایش بین ۴۰ درصدی هزینه‌های کشاورزی
کشاورز نمونه کشور نیز از افزایش ۳۰ تا ۴۰ درصدی هزینه‌های کشاورزی امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل خبر داد؛ عباس محمدی از افزایش قیمت نهادهای کشاورزی گلایه کرد و خواستار رسیدگی هر چه سریع‌تر مسوولان به این مشکل شد.
وی با بیان اینکه سال گذشته برداشت کشاورزان منطقه جنوب کرمان همزمان با شیوع ویروس کرونا بود، از ضرر و زیان کشاورزان طی سال گذشته خبر داد و گفت: امیدواریم مسوولان با توجه به زیان سال گذشته، نگاه ویژه‌ای به منطقه جنوب کرمان به عنوان یکی از قطب‌های کشاورزی کشور داشته باشند.
محمدی نیز همچون صدها کشاورز دیگر خواستار کاهش قیمت نهاده‌های کشاورزی و آزاد شدن صادرات محصولات کشاورزی شد و حمایت مسوولان از قشر زحمت‌کش کشاورز را چاره کار دانست.
تعاون روستایی چه می‌گوید؟
احمد مشایخی مدیر سازمان تعاون روستایی جنوب کرمان نیز از توزیع یکهزار و ۵۵۰ تُن کود شیمیایی بین کشاورزان این منطقه خبر داد. او کودهای توزیع شده را از نوع اوره اعلام کرد و از حمایت دولت برای توزیع این میزان کود خبر داد.
وی با بیان اینکه کود اوره همواره برای کشاورزان جزو پُرمصرف‌ترین کودها است، اظهار داشت: کودهای اوره بین کشاورزان هفت شهرستان جنوبی استان کرمان توزیع شده است.
مدیر سازمان تعاون روستایی جنوب کرمان به نام‌گذاری شعار سال از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی اشاره کرد و گفت: با توجه به ظرفیت بخش کشاورزی این منطقه، شبکه تعاون روستایی با تامین نیازهای ضروری کشاورزان به دنبال تحقق شعار "جهش تولید" است.
وی تامین به موقع نهاده‌های کشاورزی باکیفیت را موجب بازدهی بیشتر مزارع و رضایت‌مندی قشر مولد عنوان کرد و تأمین مایحتاج کشاورزان را یکی از دغدغه‌های اصلی تعاون روستایی برای ایجاد شتاب در چرخه تولید دانست.
مشایخی اظهار داشت: ارائه این خدمات به اقتصاد روستائیان و کشاورزان کمک شایانی کرده و آن‌ها را از رفت و آمدهای پُرهزینه و زمان‌بَر به مرکز شهرها دور نگه می‌دارد. به گفته وی، سال گذشته نیز ۲ هزار تُن کود شیمیایی توسط شبکه تعاون روستایی جنوب کرمان تأمین و توزیع شد.
افزون بر موارد ذکر شده باید این موضوع را هم بگوییم؛ کودهای معروف سوپر فسفاته و پتاسه از همین حالا تا فروردین‌ماه مورد نیاز کشاورزان است که به این کشت، طح استمرار یا «کشت خارج از فصل» هم می‌گویند.
کشت دیگر که به آن «میان طرح» می‌گویند در آبان‌ماه و کشت «طرح دوم» نیز در بهمن‌ماه انجام می‌شود. البته کودهای ذکر شده علاوه بر سیب‌زمینی و پیاز و گندم و کلزا برای درختان مرکبات و میوه از مهرماه مورد استفاده باغداران قرار خواهد گرفت.
درمجموع به گفته مسوولان، برای جنوب کرمان چهار هزار تُن کود فسفاته و سه هزار تُن پتاسه مورد نیاز است و کشاورزان در انتظار تدبیری هستند تا این حباب قیمتی شکسته شود تا بتوانند زراعت خود را با قوت قلب بیشتری ادامه دهند.
به امید روزی که این نوع کودها هم در کشور خودمان تولید شود تا کشاورزانمان علاوه بر رنج و مشقت زراعت، دغدغه خرید کودهای وارداتی را نداشته باشند.
جنوب کرمان با تولید بیش از چهار و نیم میلیون تن محصول کشاورزی، از هفت شهرستان و یک میلیون نفر جمعیت تشکیل شده است.
