تکرار تحریم؛ ابزاری نخ‌نما با انگیزه فشار روانی

هر روز که به تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۰ (۲۷ مهر ۱۳۹۹) و موعد پایان‌یافتن تحریم‌های تسلیحاتی ایران نزدیک‌تر می‌شویم، بر تکاپو و توطئه‌گری آمریکا علیه ایران افزوده می‌شود که بیانیه روز پنجشنبه بیست وهفتم شهریورماه وزارت خزانه‌داری آمریکا در این مقوله جای می‌گیرد.

وزارت خزانه‌داری آمریکا دو روز پیش در بیانیه‌ای اعلام کرد که دفتر کنترل دارایی‌های خارجی این وزارتخانه، گروه سایبری «APT۳۹» را به همراه ۴۵ فرد مرتبط با آن و یک شرکت صوری در فهرست تحریم‌ها قرار داده‌است. همچنین وزارتخانه مذکور مدعی شد که حکومت ایران از یک شرکت صوری برای هدف قرار دادن مخالفان، روزنامه‌نگاران و شرکت‌های بین‌المللی در بخش خدمات مسافرتی استفاده کرده‌است.

تحریم اشخاص حقیقی و حقوقی از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا در شرایطی انجام گرفته که کاخ سفید طی ماه‌های اخیر همواره در راستای اجرای سیاست «فشار حداکثری» بر تهران اصرار ورزیده‌ اما ناکام مانده‌است. تدوین پیش‌نویس قطعنامه آمریکایی با هدف تحریم دائمی ایران در حوزه تسلیحات و ارایه آن به شورای امنیت سازمان ملل، آخرین مورد از آن به شمار می‌رفت.

اواخر مردادماه نتیجه رای‌گیری برتی قطعنامه پیشنهادی آمریکا در شورای امنیت، کاخ سفیدا و متحدان ضدایرانی آن را متعجب ساخت به طوری که در جریان رای‌گیری تنها دو رأی مثبت به دست آوردند که یکی از آنها رای خود آمریکا و دیگری کشوری ذره‌ای به نام «جمهوری دومینیکن» بود؛ نتیجه‌ای باور نکردنی و شرم‌آور که در پرونده «دونالد ترامپ» در آستانه انتخابات ریاست جمهوری این کشور ثبت شد.

کمتر از یک هفته پس از این شکست تاریخی، دولت آمریکا تلاش دیگری را برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران از طریق فعال‌سازی مکانسیم ماشه و بازگشت خودکار تحریم‌های چندجانبه علیه ایران آغاز کرد؛ در حالی که بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد، استفاده از این مکانیسم تنها برای کشورهای مشارکت‌کننده در برجام امکان‌پذیر است.

دولت آمریکا در حالی این درخواست غیرقانونی را مطرح کرده که خود هیجدهم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۷ یعنی بیش از دو سال قبل رسما از برجام خارج شد. حتی متحدان اروپایی این کشور نیز تاکید می‌کنند که آمریکا به‌دلیل خروج از برجام اجازه ندارد از سازوکار بازگشت خودکار تحریم‌ها علیه ایران استفاده کند.

چندی پیش به دنبال درخواست آمریکا به شورای امنیت برای فعال کردن مکانیسم ماشه، سه کشور آلمان، انگلیس و فرانسه بیانیه‌ای را صادر کردند که به صراحت تاکید داشت: «فرانسه، آلمان و انگلیس متذکر می شوند که آمریکا به دنبال خروج این کشور از برجام در تاریخ ۸ مه ۲۰۱۸ (۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۸) دیگر عضوی از برجام نیست. موضع ما در مورد موثر بودن اعلان آمریکا در رابطه با قطعنامه ۲۲۳۱ به اطلاع ریاست شورای امنیت و نیز اعضای شورا رسیده‌است. بنابراین، ما نمی توانیم از این اقدام (آمریکا) که در تضاد با تلاش‌های کنونی‌مان برای حفظ برجام است حمایت کنیم.»

«جوزف بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم صراحتا تاکید کرده‌است که آمریکا به لحاظ قانونی حق فعال کردن مکانیسم ماشه را ندارد. افزون بر آن، دولت‌های چین و روسیه نیز اعلام کردند آمریکا پس از خروج از برجام جایگاه خود در این توافق را به عنوان یکی از طرف‌های ذینفع، از دست داده‌است و قادر نیست از منافع توافق استفاده کند.

به همین دلیل «محمدجواد ظریف» وزیر امور خارجه کشورمان پنچشنبه شب گذشته در پاسخ به تهدید همتای آمریکایی خود در توئیتر نوشت: «پمپئو، بازهم اشتباه می‌کنی! هیچ اتفاق جدیدی در ۲۰ سپتامبر رخ نمی‌دهد. کافی است، قطعنامه ۲۲۳۱ را بخوانی.»

مقامات کاخ سفید در دولت ترامپ بدون عبرت از گذشته، همواره بر ابزار تحریم تکیه و تاکید دارند. جنون تحریم به قدری بر سیاست خارجی آمریکا سایه افکنده که ترامپ با وجود نتیجه نگرفتن از آن در مقابل ایران، باز هم از این اهرم فرسوده دست بردار نیست و هر چند ماه یک بار، تحریمی را علیه مسوولان و نهادهای جمهوری اسلامی ایران به تصویب می‌رساند؛ تحریم‌هایی که بیشتر آنها از مدت‌ها پیش اجرایی شده و طرح مجدد آن با هدف فشار و بار روانی آن است.

از نگاه ناظران، تحریم های کنونی ترامپ تنها یک هدف مهم را دنبال می کند و آن نیز مذاکره با ایران برای دستیابی به توافق مورد نظر است؛ موضوعی که مقامات آمریکا نیز از اعتراف به آن ابایی ندارند. بنابراین توافق ثانویه و تکمیلی برجام، مطالبه اصلی مقامات کاخ سفید به ویژه شخص ترامپ است؛ توافقی که در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۰ این کشور می تواند برگ برنده ای در مقابل طیف دموکرات باشد.

ایران برای مذاکره با آمریکا شروط و مطالباتی دارد و این شروط تا کنون بارها از سوی مسوولان مختلف کشور تشریح شده‌است.

در دیدار حجت‌الاسلام «حسن روحانی» رییس جمهوری و «ایگنازیو کاسیس» وزیر امور خارجه سوییس که حدود ده روز پیش در تهران صورت گرفت، روحانی بار دیگر این شروط را تکرار کرد و با تاکید بر اینکه «ما به مقررات بین المللی و توافقات چندجانبه پایبند بوده و خواهیم بود»، گفت: هر روزی که آمریکا تصمیم بگیرد از اشتباهات خود دست بردارد، اقدامات غیرقانونی خود را جبران کرده و به قطعنامه ۲۲۳۱ و برجام برگردد، راه برای او باز است.