توافق با رژیم صهیونیستی؛ نجات یا سقوط سودان

کشور آفریقایی سودان در دهه های مختلف با چالش های بسیاری روبرو بوده است، از حاکمیت دولت عثمانی و بریتانیا گرفته تا دخالت های قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای؛ از سوی دیگر موقعیت راهبردی و وفور منابع طبیعی این کشور آن را مورد طمع دیگران قرار داده و آنها در تلاشند تا با تاثیر بر روند سیاسی و نظامی و اجتماعی سودان در جهت منافع خود بهره داری کنند.

سودان در حال حاضر دستخوش تحولات بسیاری در ساختار خود است. «عمر البشیر» که نزدیک به ۳۰ سال زمام امور سودان را در دست داشت سرانجام در ۱۱ آوریل سال گذشته میلادی و در پی تشدید اعتراضات مردمی نسبت به تورم شدید، افزایش بهای مواد غذایی و سیاست های سرکوبگرانه اش، پس از مداخله ارتش این کشور از سمت خود برکنار و یک شورای مشترک از نظامیان و غیرنظامیان برای اداره سودان در دوره انتقالی تشکیل شد.

بعد از این بود که ارتش سودان با تشکیل نهادی با عنوان شورای نظامی انتقالی به ریاست "عبدالفتاح البرهان" قدرت را در دست گرفت و البشیر نیز به همراه چند مقام دیگر دولت او بازداشت و محاکمه شد.

دولت انتقالی سودان آگوست ۲۰۱۹  آغاز به کار کرد و قرار است مدت زمان انتقال قدرت از نظامیان به غیرنظامیان ۳۹ ماهه باشد و در این مدت نیز قدرت میان ارتش و ائتلاف «الحریة و التغییر» تقسیم می‌شود. با روی کارآمدن دولت انتقالی انتظار می رفت که سودان روزهای بهتری را در آینده تجربه کند، اما طولی نکشید که این دولت نیز نتوانست آن طور که باید شرایط بحرانی سودان را بهبود بخشد. وضعیت آشفته سیاسی و رکود اقتصادی همچنان گریبانگیر این کشور آفریقایی است تا جایی که اعتراضات دوباره مردم را به خیابان ها کشاند.

اعتراضها در مسیر برکناری دولت انتقالی

سودان در حال حاضر بشدت نیازمند حمایت مالی برای تنظیم دوباره اقتصاد خود می باشد که با تورم صد در صدی روبرو است. ارزش پول این کشور سقوط کرده و دولت سودان اقداماتی را برای حمایت از نان و سوخت و برق در پیش گرفته است.

سودان در هفته های گذشته با بحران شدید اقتصادی رو به رو شده و قیمت نان، آرد، سوخت و گاز به دلیل افزایش قیمت دلار در برابر پول ملی این کشور افزایش یافته است. این موضوع سبب شد تا صدها معترض سودانی در مرکز خارطوم، علیه دولت انتقالی به ریاست «عبدالله حمدوک» شعار دهند و از ارتش خواستند قدرت را به دست بگیرد. معترضان عامل بحران اقتصادی موجود در سودان را دولت انتقالی می دانند.

با شرایط بوجود آمده دولت انتقالی اکنون در تلاش است تا با استفاده از راههای میانبر برای بهبود اوضاع نابسامان اقتصادی تدابیری را به کار بندد.

تلاش برای خروج از لیست تروریسم

دولت انتقالی سودان آسان ترین راهی که برای برون رفت از این بحران انتخاب کرد نزدیک شدن به آمریکا بود. مقامات خارطوم سعی کردند تا با استفاده  از توافق با آمریکا در ازای پرداخت ۳۳۰ میلیون دلار غرامت به خانواده های قربانیان دو انفجار سفارتخانه های آمریکا در نایروبی و دارالسلام در سال ۱۹۹۸ میلادی، سودان را از لیست آمریکایی «حامیان تروریسم» خارج کنند.

بر این اساس روز یکشنبه یک هیات بلند پایه متشکل از برخی از وزیران و کارشناسان و صاحبنظران برای گفتگو درباره مسائل منطقه ای در ارتباط با سودان وارد امارات شد.

این هیات به سرپرستی البرهان رییس شورای انتقالی سودان قرار است تا درباره حذف نام سودان از فهرست تروریسم با یک هیات آمریکایی در امارات به طور مستقیم گفتگو کند.

چندی پیش" عمر قمرالدین" وزیر امورخارجه سودان گفته بود که دولت آمریکا وعده داده است که در مقابل عادی‌سازی رسمی روابط با اسرائیل، حذف سودان از فهرست کشورهای حامی تروریسم را بررسی می‌کند.

وی افزود: مسأله حذف سودان از فهرست تروریسم آمریکا مسأله‌ای است که به افکار عمومی و رسانه‌های مؤثر آمریکایی بستگی دارد و این دو موضوع تعیین می‌کند که زمان خارج شدن سودان از فهرست تروریسم چه زمانی خواهد بود.

سخنان قمرالدین درحالی مطرح می‌شود که از سوی دیگر وزارت خارجه سودان  نیز با صدور بیانیه ای از نزدیک بودن زمان دستیابی به « یک راه حل قابل قبول » با خانواده های قربانیان انفجار سفارتخانه واشنگتن در « کنیا » و « تانزانیا » خبر داده بود.

اکنون این سوال مطرح می شود که سودان چگونه می تواند رابطه با آمریکا را دوباره شروع کند؟ که در جواب باید گفت، خارطوم به این تلقی رسیده که اعزام سفیر این کشور به واشنگتن می تواند استحکام این رابطه را تضمین کند.

از سرگیری روابط با واشنگتن

سودان پس از ۲۳ سال روابط پرفراز و نشیب با آمریکا، چند روز پیش"نورالدین ساتی" را به عنوان سفیر خود در واشنگتن معرفی کرد. ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در مراسم تحویل گرفتن استوارنامه سفیر  سودان با ابراز خوشحالی از انتصاب "ساتی" به این سمت ابراز امیدواری کرد که این انتصاب سرآغاز توسعه روابط موفقیت آمیز دو کشور باشد. 

این رابطه در حالی از سر گرفته می شود که دولت سودان به خوبی می داند که قرارداشتن نام این کشور در لیست تروریستی آمریکا مانع بهره مندی این کشور از هرگونه کمک های بانک جهانی و صندوق بین المللی پول می شود.

سودان تنها به برقرای رابطه با آمریکا اکتفا نکرده است و آمریکا را به عنوان راهی برای برقراری رابطه میان خارطوم و تل آویو در نظر گرفته است. با امضای توافق امارات و بحرین با رژیم صهیونیستی در 25 شهریور اکنون دولت انتقالی سودان برای نجات خود از موج اعتراضات مردمی که هر لحظه ممکن است تا آن را در کام خود فرو برد به دنبال راهی برای رسیدن به توافق با تلآویو است.

اما و اگرهای عادی سازی روابط با رژِیم صهیونیستی

تنها چند روز از علنی شدن توافق عادی سازی روابط امارات و رژیم صهیونیستی نگذشته بود که وزارت امورخارجه سودان ماه گذشته اعلام کرد بدنبال امضای پیمان صلح با رژیم صهیونیستی است. «حیدر بدوی صادق» سخنگوی وزارت خارجه سودان گفته بود که دلیلی برای ادامه دشمنی میان سودان و اسرائیل وجود ندارد و خواهان امضای توافق صلح با اسرائیل بر اساس منافع سودان هستیم.

 پس از اعلام آمادگی سودان برای برقراری رابطه با تل آویو، «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی از این تصمیم خارطوم برای سازش استقبال کرد و گفت: اسرائیل، سودان و کل منطقه از توافق صلح منتفع خواهند شد. ما با یکدیگر آینده بهتری برای منطقه را رقم خواهیم زد. ما هر آنچه لازم است برای عملی شدن این دیدگاه انجام می‌دهیم.

بعد از انتشار این خبر حزب ملی امت سودان با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد: برخی خبرها بیانگر احتمال برقراری روابط سودان با اسرائیل دارد، درحالی که کشور ما در دوره انتقالی به سر می‌برد و بر این باوریم که تصمیم‌گیری در خصوص موضوع‌ بحث‌برانگیز از وظایف دولت‌های منتخب و [نه دولت انتقالی و موقت] است.

صدها شهروند سودانی نیز همزمان با مذاکرات بین " عبدالفتاح البرهان " رئیس شورای انتقالی سودان و "مایک پمپئو" وزیر امور خارجه آمریکا مقابل کاخ ریاست جمهوری این کشور در خارطوم تجمع اعتراض‌آمیز برگزار کردند و دیدار وزیر امور خارجه آمریکا و عادی‌سازی روابط با رژیم اشغالگر اسرائیل را محکوم کردند. 

 با اعتراضات گسترده در واکنش به خبر احتمالی عادی سازی روابط سودان با رژیم صهیونیستی «فیصل محمد صالح » سخنگوی دولت انتقالی سودان تصریح کرد که عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی در حیطه اختیارات تفویض شده به این دولت نیست و دولت فعلی اجازه تصمیم‌گیری درباره عادی‌سازی روابط با این رژیم را ندارد.

سخنگوی دولت سودان در عین حال تصریح کرد: حمدوک از تصمیم آمریکا برای عادی‌سازی روابط با رژیم صهیونیستی خواستار حذف سودان از لیست کشورهای حامی تروریسم است. 

خبرهای ضد و نقیض از جانب مقامات دولت انتقالی سودان در حالی مطرح می شود که رسانه‌های رژیم صهیونیستی یکشنبه شب فاش کردند که سودان برای عادی سازی روابط خود با این رژیم یک میلیارد دلار درخواست کمک کرده است.

پیش از این نیز پایگاه خبری آکسیوس آمریکا گزارش داد که سودان در قبال عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی درخواست ۱.۲ میلیارد دلار محموله‌های غذایی، ۲ میلیارد دلار کمک مالی یا یک وام ۲۵ ساله کرده و از آمریکا و امارات تعهد گرفته است تا کمک‌های اقتصادی به سودان ارائه دهند.

به نظر می رسد مشکلات سودان با برقراری روابط با آمریکا و اسرائیل به سادگی قابل حل نیست؛ شاید خارطوم بتواند از نظر وضعیت اقتصادی شرایط تقریبا خوبی را هر چند به مدت کوتاهی تجربه کند، اما یوق استعمار بر گردن آن نه تنها وضعیت نابسامان آن را بهتر نمی کند بلکه تزلزل سیاسی این کشور و به دنبال آن تزلزل اجتماعی و حتی فرهنگی را هم رقم خواهد زد؛ همانطور که تاریخ سودان آن را در گذشته اثبات کرده است.