«مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا بامداد روز یکشنبه ۳۰ شهریور با انتشار بیانیه‌ای بازگشت همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را اعلام کرد و مدعی شد که این به معنای فعال شدن «مکانیسم ماشه» و فعال شدن مجدد تحریم‌هایی است که به دنبال توافق هسته‌ای تعلیق شده بودند. با این وجود اکثریت قریب به اتفاق اعضای شورای امنیت سازمان ملل از جمله سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان در نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل متحد تأکید کردند که تلاش آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌ها فاقد تأثیر قانونی است و تعلیق تحریم‌ها پس از ۲۰ سپتامبر (۳۰ شهریور) نیز ادامه خواهد یافت.
از سوی دیگر روسیه و چین مخالفت آشکار خود با بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را اعلام کرده‌اند. وزیر امور خارجه آمریکا در حالی مدعی ازسرگیری تحریم‌ها ازجمله تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران شده است که چندی پیش شورای امنیت سازمان ملل با رد پیش‌نویس قطعنامه آمریکا برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران، مخالفت آشکار خود را با آن اعلام کرد و به‌جز آمریکا، تنها دومینیکن به آن رأی مثبت داد و همه اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد به همراه ریاست این شورا اعلام کرده‌اند که آمریکا به دلیل خروج از برجام در جایگاهی نیست که بتواند مکانیسم ماشه را فعال کند و شورای امنیت هیچ اقدامی در این زمینه نخواهد کرد.
شکست آمریکا در اجماع‌سازی علیه ایران
تنش آفرینی‌های آمریکا و ایران از روز ۲۰ سپتامبر با ادعای فعال سازی مکانیسم ماشه و از سرگیری همه تحریم‌های ضد ایرانی به مرحله تازه‌ای وارد شد. ایران و جامعه بین‌الملل با موضع آمریکا در تحریم ایران مخالفند و آن را غیر قانونی می‌دانند. همسو نشدن جامعه بین‌الملل با آمریکا درباره ایران، شکست دیگری را برای ترامپ در کارزار ضد ایرانی رقم زده است.
به نوشته روزنامه «الاخبار» لبنان، با وجود اینکه طی دو سال گذشته دامنه تنش میان ایران وآمریکا افزایش یافت بازهم ایران از هر گونه اقدام جنجال آفرین پرهیز کرد. این موضوع سبب شد که دیگر طرف‌های توافق هسته‌ای به ویژه در شورای امنیت سازمان ملل در کنار ایران باقی بمانند. کارامدی این سیاست ایران در نشست ماه گذشته شورای امنیت خود را نشان داد. در آن هنگام آمریکا پیش‌نویس قطعنامه‌ای را با هدف تمدید تحریم‌های تسلیحاتی ایران به شورای امنیت ارائه کرد اما واشنگتن نتوانست دیگر کشورها را با طرح خود همراه کند و روسیه و چین با این طرح مخالف کردند.
۱۳ عضو دیگر شورای امنیت از جمله کشورهای اروپایی با طرح آمریکا موافقت نکردند و این موضوع به سود ایران تمام شد. پس از آن نیز واشنگتن از شورای امنیت خواست مکانیسم ماشه را فعال سازد. با توجه به اینکه آمریکا در می سال ۲۰۱۸ از توافق هسته‌ای خارج شد شورای امنیت با این پیشنهاد آمریکا هم مخالفت کرد و آمریکا در کارزار ضد ایرانی شکست دیگری را متحمل شد. به تازگی وزیر امور خارجه آمریکا ادعا کرد همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران از سر گرفته می‌شود. او از همه کشورها خواست به این تحریم‌ها پایبند باشد. ایران هم به سرعت اعلام کرد که در برابر اقدامات آمریکا عکس‌العمل قاطعانه‌ای نشان خواهد داد و آمریکا را مسوول هر گونه عواقب چنین اقدامی معرفی کرد.
در حالی که همه توجه‌ها به ایران دوخته شده بود اتحادیه اروپا بدون تاخیر موضع خود را اعلام کرد. «نیکولاس دو ریوایر» نماینده فرانسه در سازمان ملل گفت رفع تحریم‌های سازمان ملل از ایران ادامه خواهد داشت. او گفت فرانسه، آلمان و انگلیس به تعهدات خود را برای اجرای کامل توافق هسته‌ای پایبند خواهند بود. همچنین «جوزف بورل» هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت آمریکا پس از خروج از توافق‌نامه در هیچ یک از فعالیت‌های برجام شرکت نکرده است. از این رو، این کشور نمی‌تواند تحریم‌های سازمان ملل را برگرداند. او خواستار حفظ توافق هسته‌ای به عنوان یک اصل اساسی در عرصه جهانی شد و گفت تعهدات طرف‌های باقی‌مانده در این توافق به رفع تحریم‌ها ادامه دارد و برجام ستون اصلی معماری نظام جهانی عدم اشاعه تسلیحات هسته‌ای است و با پرداختن همه جانبه به برنامه هسته‌ای ایران، در امنیت منطقه‌ای و جهانی سهیم است.
وزیران امور خارجه تروئیکای اروپایی هم با صدور بیانیه‌ای اعلام کردند که ادعای واشنگتن درخصوص بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل متحد علیه ایران غیر قانونی است.
«آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل هم در نامه‌ای به شورای امنیت اعلام کرد که به دلیل «عدم قطعیت»، نمی‌تواند در زمینه اقدام آمریکا در بازگشت تحریم‌های ضد ایرانی سازمان ملل اقدامی انجام دهد.
«دیمتری پولیانسکی» معاون سفیر روسیه در سازمان ملل هم گفت اقدامات آمریکا در این زمینه نشان می‌دهد که این کشور برای نادیده گرفتن قوانین بین‌الملل پافشاری می‌کند. به دنبال این موضع‌گیری‌ها در جامعه بین‌الملل که برای ایران رضایت بخش بود «حسن روحانی» رئیس جمهوری هم اعلام کرد آمریکا برای سومین بار در شورای امنیت در ایجاد اجماع جهانی علیه ایران با شکست روبرو شده است.
آمریکا و انزوای مضاعف
هماهنگی بی‌سابقه جامعه جهانی در برابر اقدامات یکجانبه آمریکا برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه و اعمال تحریم‌های ضدایرانی نشان می‌دهد که جامعه جهانی از قلدرمابی‌های آمریکا نفرت دارد. مخالفت اعضای شورای امنیت با این اقدام آمریکا نشان داد که این روزها آمریکا بیشتر از گذشته منزوی شده است.
روزنامه «الغد» اردن نوشت ایران در عرصه بین‌المللی آمریکا را منزوی کرده است. پس از اعلام بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران از سوی آمریکا و تهدید کشورهایی که با ایران همکاری می‌کنند این اقدام آمریکا با انتقادهای گسترده‌ای به ویژه از سوی روسیه و کشورهای اروپایی امضا کننده توافق هسته‌ای روبرو شد. کشورهای مختلف به ویژه همپیمانان سنتی آمریکا در شرایطی که ترامپ در سال ۲۰۱۸ میلادی به طور یکجانبه از توافق هسته‌ای خارج شده، تحریم‌های آمریکا را غیرقانونی می‌دانند. مخالفت کشورهای مختلف با اقدام آمریکا به سود ایران است و سیاست فشار حداکثری آمریکا خنثی و واشنگتن را منزوی می‌کند.
به نوشته تارنمای «المیادین» لبنان، در سایه مخالفت کشورهای اروپایی، روسیه و چین با تحریم‌های آمریکا، به نظر می‌رسد پافشاری‌های دولت ترامپ برای بازگشت تحریم‌های ایران سودبخش نخواهد بود. ترامپ که با این تحریم‌ها به دنبال اهداف انتخاباتی خود است با این کار خود اعتبار شورای امنیت را زیر سوال می برد و قوانین بین‌الملل را به چالش می‌کشد.
به نوشته شبکه خبری «الجزیره» قطر، «ماتیاس بروگمن» سردبیر روزنامه «هندلزبلات» آلمان می‌گوید آمریکا حق بازگرداندن تحریم‌های ضدایرانی را ندارد. زیرا این کشور به طور یکجانبه از توافق هسته‌ای خارج شده است و اروپا هم خواهان ادامه این توافق است. با این وجود، توافق هسته‌ای هنوز هم پابرجاست و هیچ قطعنامه بین‌المللی برای پایان آن صادر نشده است. این موضوع نشان دهنده منتفی بودن شانس بازگشت تحریم‌ها است. واشنگتن می‌خواهد به تنهایی اراده خود را بر همگان تحمیل کند در حالی که کشورهای اروپایی در برابر این موضوع مقاومت می‌کنند.
به نوشته روزنامه «عربی ۲۱» مصر، «طلال عتریسی» کارشناس مسائل ایران مخالفت همه کشورها حتی همپیمانان آمریکا با بازگشت تحریم‌های آمریکا علیه ایران را بیانگر افول هژمونی آمریکا در عرصه جهانی به شمار آورد.
نظر شما