پس از چند سال جنگ تعرفه‌ای و تجاری میان چین و آمریکا به عنوان بزرگترین اقتصادهای جهان، اینک تنش کرونایی نیز بین آنها به بالاترین حد خود رسیده‌است؛ موضوعی که چند روز پیش به دنبال سخنرانی تند و تیز ترامپ در هفتاد وپنجمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل بار دیگر به بحث داغ رسانه‌ها تبدیل شد.
رییس جمهوری آمریکا در ویدیوی از پیش ضبط شده‌ای که در نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد پخش شد، ویروس کرونا را دوباره «ویروس چینی» خواند و به شدت از این کشور و سازمان بهداشت جهانی انتقاد کرد. او با لحنی تند از سازمان ملل متحد خواست دولت چین را در مورد شیوع کرونا و وضعیتی که جهان گرفتار آن شده مسوول بداند.
ترامپ در بخشی از اظهارات خود مدعی شد که «چین در اولین روزهای انتشار این ویروس راه سفرهای داخلی را بست، در حالی که اجازه داد پروازها به خارج انجام شود و جهان را آلوده کرد». با وجود رد این ادعاها از سوی سران پکن اما ترامپ همواره از تریبون‌های مختلف چین را به سرپوش گذاشتن بر واقعیات ویروس کرونا متهم می‌کند.
در مقابل «شی جین پینگ» رییس جمهوری چین در پیام ویدیویی خود بدون اشاره و نام بردن از آمریکا، هر گونه تلاش برای سیاسی‌سازی شیوع ویروس کرونا را محکوم کرد و درباره خطرات برخورد تمدن‌ها هشدار داد و گفت کشور او قصد ندارد با هیچ کشوری وارد جنگ سرد شود.
در این میان «آنتونیو گوترش» دبیر کل سازمان ملل با هدف کاستن از بار تنش‌ها وارد گود شد. وی با لحنی تند و هشدارآمیز بدون آن که به صراحت نامی از این دو کشور ببرد با بیان اینکه جهان تاب تحمل چنین اختلافی را ندارد، تاکید کرد: ما در مسیر بسیار خطرناکی قرار داریم. جهان ما طاقت آینده‌ای را ندارد که دو قدرت بزرگ اقتصادی، جهان را دوپاره کنند؛ هر کدام با مقررات تجاری و مالی و توانایی هوش مصنوعی و اینترنتی خودشان.
لازم به ذکر است که شکاف میان پکن و واشنگتن در دوره ریاست جمهوری ترامپ عمیق‌تر و حتی به جنگ تجاری-تعرفه‌ای میان دو کشور منتهی شد. اگرچه در نیمه دوم سال ۲۰۱۹ آتش این منازعه با توافق تجاری دو کشور تاحدودی رو به خاموشی رفت اما شیوع ویروس کرونا در چین و سپس انتشار آن به سرتاسر جهان همه چیز را تغییر داد.
در هفته‌های ابتدایی سال ۲۰۲۰ ابتلا به کرونا در چین به صورت رسمی تایید شد و پکن مقررات قرنطینه را در چند شهر و استان این کشور به اجرا در آورد. این وضعیت البته با بی‌تفاوتی کاخ سفید روبرو شد و اقدام خاصی در ایالات متحده برای جلوگیری از شیوع بیماری صورت نگرفت تا اینکه موج بیماری به خاک آمریکا رسید و تاکنون باعث ابتلای میلیونی شهروندان این کشور و مرگ بیش از ۲۰۰ هزار نفر شده‌است.
همچنین ویروس کرونا باعث شد نه تنها موضوعات قبلی میان دو کشور که به طور عمده حول محور مباحث اقتصادی می‌چرخد، حل نشود بلکه این منازعه به دیگر عرصه‌های سیاسی، اجتماعی و بین المللی هم کشیده‌شود.
چندی پیش «سی‌ان‌ان» در این باره نوشت «شکافی که میان آمریکا و چین ایجاد شد بسیار گسترده‌تر از قبل است و یک نسل طول می‌کشد تا پر شود.» بنابراین اگرچه کرونا در هر دو کشور باعث خسارت‌های فراوانی شد و جان انسان‌های زیادی را گرفت اما نتوانست موجب نزدیکی بیشتر این دو کشور برای مقابله موفق با این پاندمی شود.
البته به باور ناظران، کرونا فقط یک بهانه برای ترامپ است تا اجماعی جهانی علیه چین تشکیل داده و جلوی پیشرفت این کشور را بگیرد. خردادماه پارسال «جیمی کارتر» رییس جمهوری اسبق آمریکا در یک گردهمایی در کلیسایی در ایالت جورجیای آمریکا به افشای تماس تلفنی ترامپ با خود پرداخت. کارتر در پاسخ به دغدغه ترامپ که تاکید داشت «چینی‌ها در بسیاری از جهات از آمریکا پیشی گرفته‌اند»، گفته بود: آمریکا در سال‌های گذشته چندین هزار میلیارد دلار صرف جنگ کرده‌اند درحالی که چین این پول‌ها را در پروژه‌هایی مثل خطوط راه آهن پرسرعت سرمایه گذاری کرده‌است.
بازی آمریکا در حیات خلوت چین در شرق آسیا و از سوی دیگر تقویت متحدان شرقی همچون ژاپن و کره جنوبی، همواره تنش‌ها را بین پکن و واشنگتن تشدید کرده‌اند. یکی از مهمترین دغدغه‌های کنونی ترامپ، افزایش چشمگیر توان نظامی چین است که در سال‌های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته‌است.
در سال ۱۹۹۶ هزینه‌های نظامی آمریکا ۱۶ برابر چین بود. درحالی که پکن آن زمان تنها ۲۵ میلیارد دلار هزینه نظامی داشت، آمریکا ۴۲۰ میلیارد دلار صرف کرد. این رقم در سال ۲۰۰۶ برای چین به ۹۰ و برای آمریکا به ۶۴۰ میلیارد دلار رسید. در سال ۲۰۱۸ از فاصله دو کشور به اندازه چشمگیری کاسته شد به نحوی که هزینه نظامی آمریکا کمتر از سه برابر چین شد، چینی‌ها حدود۲۵۰ و آمریکا ۶۵۰ میلیارد دلار برای حوزه‌های نظامی هزینه کردند.
بنابراین از نگاه ناظران بیش از آنکه شیوع ویروس کرونا و تبعات ناشی از آن برای ترامپ اهمیت داشته‌باشد، استفاده ضدچینی آن برای کاخ سفید حایز اهمیت است. آمریکا که روزی از قدرت اقتصادی چین بیمناک بود، امروز از توان نظامی و تسلیحاتی این کشور هراسان است و با ابزارهای مختلف از تعرفه و تحریم گرفته تا دستاویز قرار دادن کرونا در صدد اعمال فشار بین‌المللی بر پکن برآمده‌است.
نظر شما