تبعات خروج ترامپ از پیمان اقلیمی پاریس؛ هوای غبارآلود انتخابات ۲۰۲۰

به گزارش  ایرنا، در بحبوحه کارزار انتخابات ریاست جمهوری آمریکا میان «ترامپ» و «بایدن»، موضوع محیط زیست به خصوص پیمان پاریس، به یکی از جدال های انتخاباتی طرفین مبدل شده است. آمریکا به رهبری «دونالد ترامپ»،  ۱۳ مرداد ۱۳۹۶ (جمعه ۴ اوت ۲۰۱۷) به سازمان ملل متحد اعلام کرد که از پیمان پاریس خارج خواهد شد؛ اتفاقی که در عمل بر اساس ترتیبات مقرر در پیمان و پیش بینی مهلت سه ساله برای خروج دولت ها در ۱۴ آبان ۱۳۹۹ (۴ نوامبر ۲۰۲۰ میلادی) به صورت نهایی رقم خواهد خورد؛ این اقدام در حالی صورت گرفت که بسیاری از دولتمردان و رهبران جهان، همچنین فعالان محیط زیستی و دانشمندان این حوزه، تلاش کردند تا دونالد ترامپ را قانع کنند تا کشور آمریکا در این توافق بماند؛ اما ترامپ در برابر تمامی تلاش ها ایستاد و از این پیمان خارج شد.

«جو بایدن»  نامزد حزب دموکرات انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، رقیب انتخاباتی ترامپ اعلام کرده است که یکی از نخستین تصمیمات وی در صورتی که به عنوان رئیس جمهور موفق به ورود به کاخ سفید شود، بازگشت به این توافق خواهد بود.

 تصمیم دولت ترامپ مبنی بر خروج از پیمان پاریس، بی اعتنایی به تلاش جامعه­ بین­ المللی در مدیریت یکی از مهمترین رویدادهای مخاطره آمیز برای حیات سیاره زمین است که از سوی ابرقدرت­ هایی چون خود آمریکا ایجاد شده است؛ نقش کشورهای صنعتی از جمله آمریکا در تغییرات آب و هوایی و گرم شدن کره­ زمین به مراتب بیش از کشورهای جهان سومی است که نقش چندانی در بروز و ظهور این فجایع زیست محیطی نداشته ­اند.

«دونالد ترامپ» رئیس جمهور آمریکا، با «فاجعه» توصیف کردن پیمان پاریس، آن را به زیان رقابت اقتصادی در آمریکا دانست. «مایک پمپئو» وزیر امور خارجه آمریکا نیز این توافق را برای مردم و کارگران ایالات متحده غیرمنصفانه قلمداد کرده و آن را به ضرر آمریکا دانست. اظهارات پمپئو در حالی است که کشورش دومین تولید کننده گازهای گلخانه ای در جهان بوده و خروج کشورش از این پیمان تبعات زیست محیطی مخربی به دنبال خواهد داشت.   

پیمان پاریس؛ پیمانی برای نجات کره زمین

پیمان پاریس (Accord de Paris) پیمان جهانی مربوط به آب و هوا و گرم شدن کره­ زمین است که متعاقب کنفرانس ۲۰۱۵ پاریس راجع به تغییرات آب و هوایی ذیل «کنوانسیون چتری (کادر) ملل متحد پیرامون تغییرات آب و هوایی ۱۹۹۲» به تصویب رسید.

گرم شدن کره زمین و تغییرات اقلیمی یکی از نتایج مخرب صنعتی شدن کشورها و افزایش تولید گازهای گلخانه ای است که کشورها را از دهه ۷۰ میلادی (متعاقب کنفرانس استکهلم) و دهه ۹۰ (کنفرانس ریو) بر آن داشته است نسبت به موضوعات زیست محیطی با اهمیت بیشتری برخورد کرده و در قالب پیمان های زیست محیطی نظیر کنوانسیون چتری (کادر) ملل متحد پیرامون تغییرات آب و هوایی ۱۹۹۲ و پیمان پاریس ۲۰۱۵ با متعهد کردن کشورها گامی در جهت مهار میل افسارگسیخته کشورها به توسعه و توجه دادن به هنجارهای زیست محیطی بردارند.

موافقتنامه پاریس ۲۰۱۵ توافقی نسبتاً نوین و از برخی سازوکارهای حقوقی جدیدی برخوردار است که با پیش بینی روش هایی چون برنامه مشارکت معین ملی (NDC) برای کمک به پویایی توافق و بهره گیری از اقدام ارادی دولت ها برای الزام آور ساختن هر چه بیشتر آن و یا با تعیین دوره سه ساله برای خروج احتمالی کشورها (مبتنی بر تجارب ناشی از پروتکل کیوتو و خروج کانادا و ژاپن) در صدد صیانت از جامعیت موافقت نامه است؛ هر چند نتوانسته است در برابر خروج آمریکا به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان گازهای گلخانه ای اقدام موثری انجام دهد.

نقض تعهدات آمریکا در آستانه کاپ-۲۶ گلاسکو و تبعات منفی آن برای محیط زیست

در آستانه برگزاری بیست و ششمین کنفرانس دولت های عضو (COP) کنوانسیون تغییرات اقلیمی سازمان ملل متحد که مقرر است در شهر گلاسکو اسکاتلند برگزار گردد، با توجه به خروج آمریکا از پیمان پاریس و عدم پایبندی این کشور به تعهدات مندرج در آن به احتمال زیاد، مذاکرات کشورها در این اجلاس پیرامون موضوعات مهم زیست محیطی را تحت شعاع قرار داده و تصمیم گیری کارآمد در این زمینه را با دشواری مواجه خواهد کرد؛ چرا که به هر روی آمریکا دومین تولید کننده گازهای گلخانه ای در جهان است و اگر اراده ای مبنی بر کمک به حیات کره زمین نداشته باشد، نمی توان نسبت به اصلاح فجایع زیست محیطی ابراز امیدواری کرد.  

در بیست و پنجمین اجلاس تغییرات آب و هوایی کنفرانس دولت های عضو پیمان پاریس به میزبانی مادرید به رغم توافق بر سر افزایش اقدام جهانی برای کاهش گازهای گلخانه ای، پیرامون موضوعات مهم دیگری چون «بازار کربن»، مخالفت هایی مطرح شد و تصمیم گیری راجع به آن به اجلاس بعدی یعنی نشست پیش روی گلاسکو در اسکاتلند موکول شد.

آتش سوزی در کالیفرنیا؛ سوختن خرمن انتخاباتی ترامپ

آتش سوزی‌های پی در پی در کالیفرنیا آن هم در آستانه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا به پاشنه آشیل ترامپ تبدیل شده و انتقادها را از سیاست‌های نادرست وی در خصوص مسائل اقلیمی و آب و هوایی افزایش داده است.

ایالت کالیفرنیا هرساله با آغاز شهریورماه و به دلیل وضعیت گرم و خشک آب وهوایی شاهد وقوع آتش سوزی‌ های بسیاری است. ضمن آنکه مطالعات بی شمار، آتش سوزی‌های مکرر و شدید سال‌های اخیر این منطقه را با بحران آب و هوایی مرتبط دانسته است. به گونه‌ای که شرایط اقلیمی خشک‌تر و گرم تر، آتش سوزی بیشتری در پی دارد. گزارش‌ها نشان می‌دهد آتش سوزی‌های کالیفرنیا در ۹ ماهه نخست سال جاری، بیش از سه میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار زمین را سوزانده که در تاریخ آتش سوزی‌های این ایالت بی‌سابقه است و باعث کشته شدن ۲۶ نفر و تخریب بیش از هفت هزار ساختمان شده است.  

اما در حالی که طی چند روز اخیر میلیون‌ها هکتار از جنگل‌های آمریکا در آتش سوخته‌اند و آسیبی جدی به محیط زیست این کشور و جهان وارد شده، ترامپ برای فرار از مسؤلیت و توجیه خروجش از پیمان اقلیمی پاریس (پیمانی در ارتباط با کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای)، سوء مدیریت مدیران محلی در امر جنگل داری را علت این آتش سوزی‌ها اعلام کرده است، در حالی مسئولیت همین مدیران هم به عهده شخص وی است.

چندجانبه گرایی؛ تنها راه حل مقابله با فجایع زیست محیطی

«آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد در نشست مادرید اعلام کرده بود که جهان در نقطه ای بی بازگشت قرار گرفته و واکنش جهان نسبت به تغییرات آب و هوایی تاکنون کافی نبوده است.  یکجانبه گرایی آمریکا در عرصه بین المللی و بی اعتنایی این کشور به مقوله همکاری و لزوم مشارکت جهانی بزرگترین مانع اقدام موثر دولت ها در موضوعات بین المللی به ویژه محیط زیست مبدل شده است.

همچنین دبیرکل سازمان ملل متحد در نشست افتتاحیه اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل از فقدان راه‌حل‌های چندجانبه برای مشکلات جهانی انتقاد کرد و خواستار «چندجانبه‌گرایی فراگیر»  شد. در واقع تریبون سازمان ملل امسال بیش از هر زمان دیگر به عرصه و میدانی برای مقابله با یکجانبه گرایی تبدیل شده است.

حجت الاسلام والمسلمین حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران نیز در این اجلاس بر مشارکت جهانی در مقابله با بحران های جهانی تاکید کرد.

به رغم تاکیدات منشور سازمان ملل متحد بر «حصول همکاری بین المللی در حل مسائل بین المللی دارای جنبه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی یا انسان دوستانه» از جمله موضوعات زیست محیطی، متاسفانه آمریکا با خروج از پیمان ها و سازمان های بین المللی به نماد عهدشکنی، یکجانبه گرایی و بی توجهی به موضوعات نیازمند همکاری بین المللی مبدل شده است.

بدون تردید موضوعات زیست محیطی بدون پذیرش تعهدات مربوط به آن از جانب کشورهای ذی مدخل و تاثیرگذار نظیر آمریکا فرجامی نخواهد داشت و در صورت اتخاذ تصمیم، نتیجه موثری در انتظار آن نیست